PROGRAM REWALIDACJI INDYWIDUALNEJ - do druku!!!.doc

(68 KB) Pobierz
PROGRAM REWALIDACJI INDYWIDUALNEJ

PROGRAM REWALIDACJI INDYWIDUALNEJ

Co powinno być rezultatem dobrze prowadzonej terapii? – pyta matka . -Efektem mojej pracy winno być pojawienie się takiego zachowania dziecka ,które nie będzie reakcją odruchową- odpowiada  nauczyciel.

 

TERAPIA  INDYWIDUALNA  DZIECKA

UPOŚLEDZONEGO UMYSŁOWO W STOPNIU GŁĘBOKIM 

Opracowała mgr Ludmiła Gogoc  na podstawie  książki Jacka Kielina „ Rozwój daje radość „ oraz własnych doświadczeń w pracy z dzieckiem niepełnosprawnym.

 

PRACA NA POZIOMIE ODRUCHÓW WRODZONYCH.

Człowiek  przychodzi  na  świat wyposażony w aparat odruchowy. Wszystkie najważniejsze funkcje organizmu kierowane   przez  odruchy  wrodzone. Za przykład takich  odruchów  można  podać  bicie serca, przełykanie, oddychanie , wydalanie czy  mruganie  powiekami.

Aktywność dziecka  wielorakosprzężonego i upośledzonego  w  stopniu  głębokim  najczęściej opiera  się  na wrodzonych automatyzmach –mechanizmach odruchowych.

Oprócz  tych odruchów , które  podtrzymują  życie  , zauważa  się  również  odruchy  charakterystyczne  dla wieku  niemowlęcego i wczesnodziecięcego (odruch  chwytny czy  odruch  kroczny).

Odruchów , czyli  automatycznych  odpowiedzi  dziecka  na  zewnętrzną  stymulację  obserwować  można  bardzo  wiele.

NAJWAŻNIEJSZE  ODRUCHY WIEKU NIEMOWLĘCEGO I DZIECIĘCEGO.

Określenie

sposób badania i efekt

ssanie

włożenie smoczka do ust wywołuje charakter. ruch

odruch chwytny dłoni

dotknięcie wewnętrznej części powoduje jej zaciśnięcie

odruchy orientacyjne

bodziec sensoryczny wyhamowuje  czynności organizmu, np.spowalnia oddech,wstrzymuje ssanie , dziecko może ustawić oczy i głowę w kierunku dźwięku

odruch  przestrachu

gwałtowny bodziec powoduje jednoczesne na pięcie wszystkich mięśni-„wzdrygnięcie się”

patrzenie

dziecko wodzi wzrokiem za źródłem światła lub przedmiotem

odruch kroczny

dziecko podtrzymywane pod pachami lekko stąpa dotykając podłoża

skrzyżowany odruch zgięcia

bierne zginanie jednej kończyny w stawie biodrowym lub kolanowym powoduje zgięcie drugiej kończyny

reakcja  podparcia

nacisk na stopy  od dołu lub postawienie na stopach powoduje prostowanie nóg, podobnie reagują ręce

odruch chwytny stopy

dotknięcie stopy powoduje zgięcie palców stopy

toniczny odruch grzbietu

potarcie skóry dziecka ułożonego na brzuchu powoduje ugięcie się ciała dziecka  spowodowany wyprostowaniem się jednej nogi i zgięciem drugiej

toniczny asymetryczny odruch szyjny

dziecku leżącemu na brzuchu lub na plecach obracamy głowę- ręka i noga , w których kierunku kierujemy głowę ,wyprostują się , a kończyny po przeciwnej stronie zegną się

toniczny symetryczny odruch szyjny 

dziecku leżącemu na plecach zginamy głowę w przód , obie kończyny górne zegną się , kończyny dolne wyprostują się

odruch błędnikowy ustawienia głowy odruch Moro

ciało dziecka siedzącego przechyla się na bok-głowa pozostaje w linii pionowej gdy dziecko leży na plecach ,uderzenie o jego posłanie lub silny bodziec dźwiękowy powoduje rozwarcie ramion i następnie poruszenie ich ku przodowi , dłonie dziecka są rozwarte

odruch oczno-karkowy Paipera

silne światło nakierowane na oczy dziecka powoduje cofnięcie głowy

odruch Landaua

dziecko zawieszone jest na brzuchu-tułów i kończyny dolne są wyprostowane , pochylenie głowy w dół spowoduje zgięcie wszystkich stawów

Z grupy  odruchów  wrodzonych można  wyodrębnić  takie, których wystąpienie   odbywa się bez udziału  wyraźnego zewnętrznego bodźca. Nazywa się je „ wrodzonymi zachowaniami zorganizowanymi”. Zalicza się  do  nich : płacz, patrzenie jak również ssanie.

W pracy terapeutycznej z dzieckiem głęboko upośledzonym bardzo ważne jest stymulowanie  kiedy znajduje się ono w stanie aktywnego  czuwania. Ważnym jest więc obserwowanie rytmu aktywności, w którym dziecko  jest bardziej wrażliwe na bodźce i lepiej się uczy. Głównym zagrożeniem dla dziecka  z poziomu odruchów wrodzonych jest deprawacja sensoryczna , czyli zbyt słabe stymulowanie jego zmysłów. Nauczyciel dziecka musi rozumieć  czego potrzebuje jego uczeń , nawet jeżeli te potrzeby nie są wprost sygnalizowane.

Najważniejsze odruchy , które należy ćwiczyć:

- odruch ssania,

-odruch chwytny,

-odruch orientacyjny,

-odruch badawczy.

W pracy nad odruchami należy dążyć  do  „ efektu  habituacji” , czyli  obniżenia wrażliwości dziecka na dany bodziec pod wpływem jego częstego powtarzania . Stymulując dziecko na tym etapie  rozwojowym należy szczególną  uwagę poświęcić zmysłom dziecka. Przede wszystkim rozwijamy :

-zmysł    wzroku(duży efekt daje praca w ciemni  oraz  eksponowanie w polu widzenia dziecka przedmiotów pozostających w ciągłym ruchu)

-zmysł słuchu(rozwija się zadawalająco  podczas częstego mówienia do dziecka)

-zmysł dotyku(dobry efekt daje częste różnicowanie  bodźców

-ciepło , chłód , suchość, wilgoć ,szorstkość ,gładkość)

- zmysł smaku i powonienia

PRACA NA POZIOMIE  ELEMENTARNYCH RUCHÓW DOWOLNYCH . 

Kolejność opanowania przez dziecko  ruchów własnego ciała- ruchów dowolnych czy inaczej mówiąc kontrolowanych-nie jest przypadkowa. Kolejność tę wyznaczają dwa prawa.

         Prawo następstwa ruchu  cefalokaudalnego mówi, że ruchy  dowolne pojawiają się najpierw w obrębie głowy i stopniowo, kolejno obejmują dalsze  części w kierunku nóg.

         Prawo następstwa ruchu proksymodystalnego mówi  zaś , że ruchy te pojawiają się najpierw w pobliżu osi ciała i kolejno obejmują bardziej peryferyjne jego części. Zgodnie z tym prawem  dziecko uzyskuje kontrolę najpierw nad stawem barkowym , potem  łokciowym i dopiero na końcu nad palcami  dłoni. Najpierw  kształtują się ruchy przygotowujące do chwytania przedmiotów a dopiero później  zmieniające pozycję ciała.

Stymulacja ciała.

Dziecko najwcześniej uzyskuje   kontrolę nad   mięśniami w obrębie twarzy. Ważny jest dlatego masaż  twarzy oraz jamy ustnej. Pojawienie się nowych zdolności lokalizacyjnych , kwileń, bulgotań , kasłań czy  zróżnicowanego płaczu   wskazówką, że pojawia się konieczność stymulacji dalszych części ciała. Zaleca się zastosowanie masażu Shantali( uciskowego) obejmującego dłonie i ręce. Przydatną metodą pobudzającą jest szczotkowanie.

Kierunki szczotkowania:

-szyję szczotkujemy ruchem głaszczącym w kierunku brody,

-klatkę piersiową  od części peryferyjnych  w kierunku serca,

-brzuch  w kierunku zgodnym z ruchem zegara,,

-rękę od nadgarstka  w kierunku ramienia,

-dłoń od nadgarstka w kierunku palców,

-plecy od pośladków w kierunku szyi,

-pośladki zgodnie z kierunkiem  ruchu wskazówek zegara,

-nogi od pięty w kierunku pośladków,

-spód stopy od pięty w kierunku palców,

-wierzch stopu do gry , począwszy od palców.

Oprócz ruchów głaszczących  można stosować  opukiwania szczoteczką( szczególnie  warto opukiwać stawy).Inna forma stymulacji dotykowej  jest prysznic , obszczypywanie ,łaskotanie , masowanie różnymi materiałami.

Praca z ręką .

Wielu dzieciom w doznaniach dotykowych trzeba pomagać .Prowadząc rękę dziecka  dotyka się różnych przedmiotów  o różnej fakturze , twardości , temperaturze , wielkości. Wykorzystuje się w tym celu materiały naturalne( żwir, piasek, szyszki, kasztany, drewno , ziemię) oraz sztuczne , metalowe lub plastikowe. W pracy z dłonią dąży się do tego by chwyt  z czynności samego chwytania dla chwytania stała się ruchem kontrolowanym.

Budowanie wspólnego pola  uwagi.

Bardzo ważnym procesem jest uczenie dziecka  przerzucania własnej  uwagi  z doznań wewnętrznych  na przedmioty zewnętrzne. Generalną zasadą jest uczenie dziecka  polisensorycznego oglądu  zjawisk i przedmiotów. Dziecko może wybrać obszar wspólnego  zainteresowania i w kontekście  zainteresowań dziecka nauczyciel  wprowadza dodatkowy (ćwiczebny) element wykorzystując  różnorodność zmysłów.

ROZWÓJ  MANIPULACJI.

Tradycyjnie przez manipulację  rozumie się  działanie na przedmiotach za pomocą ręki pod ...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin