2012r - 150-lecie bankowości spółdzielczej w Polsce.pdf

(5498 KB) Pobierz
Narodowy Bank Polski
ma wyłączne prawo emitowania znaków
pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.
W dniu 23 lutego 2012 r. Narodowy Bank Polski
wprowadza do obiegu monety upamiętniające 150-lecie
bankowości spółdzielczej w Polsce, o nominałach:
monety
Oprócz monet i banknotów powszechnego obiegu
NBP emituje także monety i banknoty kolekcjonerskie.
Emisja wartości kolekcjonerskich
stanowi okazję zarówno do upamiętniania
ważnych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozwijania
zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją.
10 zł wykonaną stemplem lustrzanym
w srebrze,
2 zł wykonaną stemplem zwykłym ze stopu
Nordic Gold.
Od 1996 roku NBP emituje także
dwuzłotowe monety okolicznościowe
powszechnego obiegu ze stopu Nordic Gold.
Wszystkie monety i banknoty emitowane przez NBP
są prawnym środkiem płatniczym w Polsce.
MONETY EMISJI 2012 MONETY EMISJI 2012
Narodowy Bank Polski planuje wprowadzenie
do obiegu w dniu 15 marca 2012 r. monet
„Polacy ratujący Żydów – rodziny Ulmów,
Kowalskich, Baranków”, o nominałach 20 zł Ag
i 2 zł Nordic Gold.
Informacje o planie emisji
znajdują się na stronie:
www.nbp.pl/monety
Sprzedaż monet kolekcjonerskich emitowanych przez NBP
jest prowadzona w serwisie Kolekcjoner
(aukcja internetowa/sklep internetowy) pod adresem:
www.kolekcjoner.nbp.pl
150-lecie
bankowości spółdzielczej
w Polsce
oraz w oddziałach okręgowych NBP.
Monety zostały wyprodukowane
w Mennicy Polskiej S.A. w Warszawie.
Skład i druk: Drukarnia NBP
971452020.015.png 971452020.016.png 971452020.017.png 971452020.018.png 971452020.001.png 971452020.002.png 971452020.003.png 971452020.004.png 971452020.005.png 971452020.006.png 971452020.007.png 971452020.008.png 971452020.009.png
150-lecie bankowości spółdzielczej w Polsce
Polskiego Bazaru w Poznaniu czy powołanie w Śremie Spółki dla
Oszczędności i Pożyczek Wekslowych, z którą łączy się tradycję
Banku Spółdzielczego w Śremie im. Ks. Piotra Wawrzyniaka). Dla
polskich spółdzielni istotne znaczenie miało to, że stosunkowo
długo rozwijały się pod trzema zaborami – w różnych systemach
prawnych, a nawet odmiennych kulturach gospodarczych.
W 1861 r. Poznańskie Towarzystwo Przemysłowe – chcąc pomóc
rodzimym przedsiębiorcom dyskryminowanym przez zaborców
– założyło (jako pierwsze na ziemiach polskich) Towarzystwo
Pożyczkowe dla Przemysłowców miasta Poznania, które
nawiązywało do idei spółdzielni kredytowej H. Schultzego. Polską
spółdzielczość kredytową na Pomorzu Gdańskim zapoczątkowało
założone w 1862 r. Towarzystwo Pożyczkowe dla Przemysłowców
miasta Brodnicy. Zaś na Górnym Śląsku w 1869 r. założono
Towarzystwo Pożyczkowe dla Zawadzkiego i okolicy.
Bank Spółdzielczy (BS) w Brodnicy – następca i spadkobierca
Towarzystwa Pożyczkowego dla Przemysłowców miasta Brodnicy
– został powołany przez lokalnych działaczy w obronie nie tylko
rodzimej przedsiębiorczości, ale także polskiej mowy i kultury.
Celem Towarzystwa – jedynej polskiej instytucji kredytowej
w Brodnicy, obok sześciu banków niemieckich – było udzielanie
pożyczek ze składkowej kasy rzemieślnikom i przemysłowcom. Poza
działalnością bankową BS w Brodnicy, podobnie jak wiele innych,
wspierał polskość i pracę pozytywistyczną w środowisku lokalnym,
zarówno w okresie zaborów, jak i w czasach niepodległości.
Idea samopomocy inansowej rozwijała się na ziemiach polskich
od XV w. W 1577 r. powstała założona przez ks. Wawrzyńca
Białobrzeskiego Fundacja Ostrołęcka Taniego Kredytu. W XVI w.
powstawały też banki pobożne, udzielające z datków wiernych
nieoprocentowanych pożyczek gwarantowanych fantami. Później
w instytucjach dobroczynnych udzielano chłopom bezprocento-
wych pożyczek zabezpieczanych solidarnym poręczeniem gospo-
darzy z tej samej wioski.
Typowe spółdzielnie kredytowe zaczęły powstawać na ziemiach
polskich głównie z potrzeby obrony interesów drobnych rolników
i rzemieślników przed wielkokapitalistyczną konkurencją. Samo-
pomoc wyrażała się m.in. w tworzeniu funduszy bez pomocy
państwa czy instytucji publicznych. Bezzwrotną pomoc publiczną,
z wyjątkiem awaryjnego korzystania z kredytu reinansowego,
traktowano jako niweczącą samodzielność ekonomiczną spół-
dzielni.
W XIX w. przemiany społeczno-gospodarcze uwarunkowane
polityką kolonizacyjną zaborców prowadziły do rugowania polskich
producentów i rolników oraz ich pauperyzacji. Przy czym zasady
i warunki gospodarowania zmuszające do doskonalenia stwarzały
zapotrzebowanie na kapitał pieniężny. Drobni wytwórcy najsilniej
odczuwali dyskryminację kredytową, gdyż w pierwszej połowie
XIX w. mieli dostęp niemal wyłącznie do lichwiarskich pożyczek.
W tym okresie podejmowane były liczne próby samoorganizacji
spółdzielczej (np. inicjatywa Karola Marcinkowskiego utworzenia
Spółdzielczość w ogóle, a spółdzielczość kredytowa w szcze-
gólności, miała duży wkład w rozwój gospodarki polskiej w okre-
sie międzywojnia. Na niektórych obszarach II Rzeczypospolitej
stanowiła także instytucjonalną płaszczyznę kultywowania toż-
samości narodowej. Okres II wojny światowej przyniósł ogromne
zniszczenia podstaw inansowych, a wielu wybitnych działaczy
instytucji spółdzielczych nie doczekało 1945 r. Po wojnie podjęto
próby reaktywowania banków spółdzielczych, które zostały jed-
nak szybko włączone w nakazowo-rozdzielczy system gospodar-
czy PRL, tracąc spółdzielczy charakter.
Po 1989 r. niemal 2/3 spośród ok. 1660 banków spółdzielczych
nie sprostało wymaganiom nowych warunków gospodarowania.
Nieliczne odrodziły się z kryzysu, a wiele uratowano m.in.
dzięki przejęciom i łączeniom z innymi, co pozwoliło zachować
rozbudowaną sieć placówek. Bank Spółdzielczy w Brodnicy, obok
Krakowskiego Banku Spółdzielczego, był jednym z liderów tego
procesu, konsolidując trzynaście innych BS, z którymi łączył się na
podstawie zbieżnych kryteriów biznesowych lub które przejmował
sanacyjnie. Współcześnie około 570 banków spółdzielczych, zrze-
szonych w dwóch grupach bankowych, spełnia wymagania regu-
lacyjne obowiązujące w Polsce dla instytucji kredytowych,
oferując nowoczesne usługi inansowe w największej (prawie
4000 jednostek) sieci placówek bankowych.
Prof. dr hab. Jan Szambelańczyk
MONETY EMISJI 2012 MONETY EMISJI 2012 MONETY EMISJI 2012 MONETY EMISJI 2012 MONETY EMISJI 2012 MONETY EMISJI 2012 MONETY EMISJI 2012
NOMINAŁ 10
NOMINAŁ 2
metal Ag 925/1000 stempel lustrzany średnica 32,00 mm
masa 14,14 g wielkość emisji (nakład) 40.000 szt.
AWERS: Z lewej strony wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej
Polskiej. Poniżej orła napis: 10 ZŁ. Nad orłem, w otoku, oznaczenie roku emisji:
2012, i napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Na prawo od orła stylizowany
wizerunek fragmentu budynku Banku Spółdzielczego w Brodnicy. Z jego
prawej strony, prostopadle, napis: BRODNICA. U góry i u dołu stylizowane
przestrzennie prostokąty. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.
REWERS: Centralnie, stylizowane wizerunki znaków pieniężnych w postaci
banknotów i monet. Powyżej napis: 1862. Poniżej napis: 2012. Z lewej strony
napis: BS. Z prawej strony, półkolem, na wyodrębnionej płaszczyźnie,
stylizowane wizerunki postaci ludzkich, trzymających się za ręce. W otoku
napis: 150-LECIE BANKOWOŚCI SPÓŁDZIELCZEJ W POLSCE. Po lewej
stronie, u góry i u dołu, stylizowane przestrzennie prostokąty.
Projektant monety: DOMINIKA KARPIŃSKA-KOPIEC
metal stop CuAl5Zn5Sn1 stempel zwykły średnica 27,00 mm
masa 8,15 g wielkość emisji (nakład) 700.000 szt.
AWERS:  Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej.
Po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-12, poniżej orła napis: ZŁ 2 ZŁ.
W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony
sześcioma perełkami. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.
REWERS:  Centralnie, stylizowany kłos zboża. W tle jego lustrzane odbicie.
Po lewej stronie stylizowane wizerunki znaków pieniężnych w postaci
banknotów i monet. Po prawej stronie, półkolem, stylizowane wizerunki
postaci ludzkich, trzymających się za ręce. W otoku napis: 150-LECIE
BANKOWOŚCI SPÓŁDZIELCZEJ W POLSCE.
NA BOKU: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony
o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.
Projektant awersu: EWA TYC-KARPIŃSKA
Projektant rewersu: DOMINIKA KARPIŃSKA-KOPIEC
971452020.010.png 971452020.011.png 971452020.012.png 971452020.013.png 971452020.014.png
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin