PODSTAWOW POJĘCIA I KLASYFIKACJA SPORTU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH.
FORMY SPORTU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH:
a) forma rehabilitacji- sport kompensuje i regeneruje różne czynniki zaburzeń fizycznych i psychicznych oraz ma za zadanie szybkie i efektywne działanie
b) forma rekreacji- celem jest pożyteczne spędzanie wolnego czasu, utrzymanie pewnej sprawności fizycznej i umysłowej
c) forma sportu wyczynowego- ma za zadanie dążenie do osiągnięcia jak najlepszego wyniku, wygranie zawodów.
KLASYFIKACJA SPORTU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
- ogólna klasyfikacja medyczna, czyli podział ze względu na stopień niepełnosprawności. Jej celem jest wyrównanie szans niepełnosprawnych zawodników:
a)
niepełnosprawni sensorycznie
b) niepełnosprawni z uszkodzeniem narządu wzroku
c) niepełnosprawni z uszkodzeniem narządu słuchu
d) niepełnosprawni z amputacją kończyn
e)
niepełnosprawni fizycznie
f) niepełnosprawni z uszkodzeniem i po chorobach rdzenia kręgowego
g) inne uszkodzenia narządu ruchu
h) porażenia mózgowe.
GRUPY STARTOWE:
GRUPA I
stanowią ją osoby z uszkodzeniem narządu wzroku (nazywana, jako „blind”)
wyróżnia się w niej 3 klasy:
¬ B1- całkowicie niewidomi oraz poczuciem światła, ale bez rozpoznania przedmiotów lub ich zarysów bez względu na kierunek i odległość
¬ B2- ze zdolnością rozpoznawania przedmiotów lub ich zarysów, ostrość wzroku określona jest jako w skali Snellen’a i/lub ograniczenie pola widzenia w skali 5˚
¬ B3- ze wzrokiem o ostrości od ponad do i/lub ograniczenie pola widzenia 5˚- 20˚.
GRUPA II
stanowią ją osoby z uszkodzeniem narządu słuchu (zawodnikami zajmuje się Międzynarodowy Komitet Sporu Niesłyszących)
do udziału w zawodach dopuszczane są osoby, u których określono utratę słuchu o 55dB w uchu lepiej słyszącym
podczas startu nie można używać aparatów słuchowych.
GRUPA III
grupa z amputacjami kończyn (zwana „amputee”)
wyróżnia się w niej 9 klas:
¬ A1- obustronna amputacja uda
¬ A2- jednostronna amputacja uda
¬ A3- obustronna amputacja podudzia
¬ A4- jednostronna amputacja podudzia
¬ A5- obustronna amputacja ramienia
¬ A6- jednostronna amputacja ramienia
¬ A7- obustronna amputacja przedramienia
¬ A8- jednostronna amputacja przedramienia
¬ A9- jednostronna amputacja ramienia lub przedramienia, jednostronna amputacja uda lub podudzia.
GRUPA IV
stanowią ją niepełnosprawni z paraplegią (międzynarodowa nazwa: Międzynarodowa Federacja Sportu na Wózkach Stock Mandenville)
klasy:
¬ I klasa
w 1A- osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego górnego odcinka szyjnego kręgosłupa na poziomie C6. Występuje zmniejszenie siły mięśniowej mięśni trójgłowych ramion (max do 3 w skali Lovetta)
w 1B- osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego dolnego odcinka szyjnego kręgosłupa na poziomie C7. Występuje zmniejszona lub prawidłowa siła mięśni trójgłowych ramion oraz zginaczy dłoniowych i grzbietowych nadgarstka 4-5 stopni w skali Lovetta. Znaczne zmniejszenie siły mięśni zginaczy i prostowników palców ręki (max do 3 stopni w skali Lovetta)
w 1C- osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego dolnego odcinka szyjnego kręgosłupa na poziomie C8. Nieznacznie zmniejszona bądź prawidłowa siła mięśni trójgłowych. Nie istnieje funkcja mięśni glistowatych i międzykostnych. Zginanie i prostowanie nadgarstka 4-5 stopni w skali Lovetta.
¬ II klasa
w osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego na poziomie Th1-Th5. Występuje brak funkcji mięśni międzyżebrowych dolnych oraz zaburzona możliwość utrzymania równowagi w pozycji siedzącej, wyprostowanej.
¬ III klasa
w osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego na poziomie Th6-Th10. Występuje upośledzenie funkcji prostowników dolnej części grzbietu i brzucha. Istnieje możliwość utrzymania równowagi w pozycji siedzącej.
¬ IV klasa
w osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego na poziomie Th11-L3. Brak funkcji mięśnia czworogłowego uda. Bilans mięśniowy obu kończyn dolnych powinien wynosić 1-20punktów w następstwie urazu rdzenia kręgowego, a 1-15 punktów- w chorobach rdzenia kręgowego.
¬ V klasa
w osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego na poziomie L4-L5. Występuje zmniejszona lub prawidłowa siła mięśnia czworogłowego. Bilans mięśniowy obu kończyn dolnych powinien wynosić 21-40punktów w następstwie urazu rdzenia kręgowego, a 16-35 punktów- w chorobach rdzenia kręgowego.
¬ VI klasa
w osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego na poziomie S1-S3. Występuje porażenie mięśni podudzia, zahamowanie funkcji głowy prostej mięśnia czworogłowego. Bilans mięśniowy obu kończyn dolnych powinien wynosić 41-60punktów w następstwie urazu rdzenia kręgowego, a 36-50 punktów- w chorobach rdzenia kręgowego.
Choroby kwalifikowane do grupy IV:
v ch. Heinego-Medina
v ch. Little’ a
v rozszczep kręgosłupa
v stwardnienie rozsiane
v jamistość rdzenia
v porażenia, niedowłady na tle nowotworów
v skoliozy.
Przy klasyfikacji w grupie IV kwalifikator powinien uwzględnić:
ù jakich mięśni dotyczy porażenie
ù znać obszar zniesienia czucia (głębokie czy powierzchowne)
ù czy występują odruchy rdzeniowe
ù siła mięśniowa KKGG i KKDD
ù jakie są możliwości lokomocyjne.
Bilans mięśniowy dla KG (suma następujących ruchów w poszczególnych stawach):
ß staw biodrowy: zgięcie, wyprost, przywiedzenie, odwiedzenie
ß staw kolanowy: zgięcie, wyprost
ß staw skokowy: zgięcie grzbietowe, zgięcie podeszwowe
ð za każdy ruch w KD przyznaje się 0-5 punktów (max 40)
Bilans mięśniowy dla KD:
ß staw barkowy: zgięcie, wyprost, przywiedzenie, odwiedzenie
ß staw łokciowy: zgięcie, wyprost
ß staw nadgarstkowy: zgięcie grzbietowe, zgięcie dłoniowe
ß staw śródręczno-paliczkowy: zgięcie i wyprost palców
ß staw śródręczno-paliczkowy kciuka: ruch opozycji (chwyt sferyczny)
ð suma punktów dla jednej KG wynosi 60.
GRUPA V
stanowią ją niepełnosprawni z innymi schorzeniami narządu ruchu (tzw. „les Autres”)
zawiaduje nią Organizacja Osób Niepełnosprawnych
klasyfikatorzy muszą pamiętać, że nie wolno klasyfikować niepełnosprawnych, których uszkodzenia są przyporządkowane do wcześniejszych grup
wyróżnia się tutaj 6 klas:
¬ LA1- przeważnie uszkodzenie 4 kończyn, zaniki mięśniowe (dystrofia mięśniowa), RZS z dużymi ograniczeniami zakresu ruchu
¬ LA2- przeważnie uszkodzenie 3 lub 2 kończyn, np. porażenia połowicze (hemiplegia), porażenia jednej kończyny z deformacja dwóch innych, przypadki SM
¬ LA3- ograniczona funkcja przynajmniej 2 kończyn, np. niedowład połowiczy (hemipareza), sztywność stawu kolanowego i biodrowego w jednej kończynie i z deformacją jednego ramienia
¬ LA4- ograniczona funkcja przynajmniej 2 kończyn, ale mniejsza niż w LA3, np. ograniczenie zakresu ruchu lub usztywnienia w stawach 1KD z ograniczeniem funkcji drugiej KD.
¬ LA5- ograniczona funkcja jednej KD, np. ograniczenie zakresu ruchu lub usztywnienie stawu kolanowego lub biodrowego, znaczne ograniczenie funkcji jednej kończyny
¬ LA6- uszkodzenie jednej KG, niedowład jednej KG, w tym całkowita niesprawność ręki.
GRUPA VI
stanowią ją niepełnosprawni z porażeniem mózgowym (tzw. „Celebral Palcy”)
zawiaduje nią Międzynarodowy Związek Sportu i Rekreacji z porażeniem mózgowym
¬ CP1
w porażenie 4kończynowe (tetraplegia)
w osoba niepełnosprawna porusza się przy pomocy wózka elektrycznego
w występuje spastyczność w skali 4 - 3+ lub ruchy atetotyczne (nieskoordynowane) w 4 kończynach
w bardzo słaby funkcjonalny zakres ruchu kończyn
w bardzo słaba siła mięśniowa
w bardzo słaba lub brak kontroli statycznej bądź dynamicznej tułowia, a także problem z powrotem do pozycji siedzącej, wyprostowanej
w problem z koordynacją KKGG i tułowia
w możliwość wykonania połączenia kciuka z jednym palcem
¬ CP2
w tetraplegia
w osoba niepełnosprawna porusza się na wózku samodzielnie odpychając się KKGG lub KKDD (możliwe, ale utrudnione użycie KKGG do uruchomienia wózka)
w występuje spastyczność w skali 3,5 – 3 we wszystkich kończynach
w zaburzenia napięcia mięśniowego
w słaba siła mięśniowa we wszystkich kończynach
w ruchy atetotyczne (nieskoordynowane)
w poprawna kontrola statyczna tułowia, ale zła dynamiczna, problem z powrotem do pozycji siedzącej, wyprostowanej
w możliwość chwytu cylindrycznego (bez kciuka) i chwytu sferycznego
¬ CP3
w tetraplegia lub triplegia (porażenie 3kończynowe) bądź hemiplegia (ale znacznie nasilona)
w osoba niepełnosprawna porusza się na wózku przy pomocy jednej KG
w zaburzenia napięcia mięśniowego w obrębie KKDD w skali 4-3, tułowia 3,5-2, KKGG-3-2
w słaba siła mięśniowa
w umiarkowany problem kontroli KKGG i tułowia
w ...
pinka19851