Kodeks pracy.pdf

Kodeks pracy

z dnia 26 czerwca 1974

Dz.U. z 1974r. Nr 24, poz. 141

stan prawny na dzie ı 30 maja 2005 roku

Preambuła:

Preambuła

(skreĻlona).

DZIAŁ PIERWSZY

PRZEPISY OGÓLNE

Rozdział I

Przepisy wst ħ pne

Art. 1

Kodeks pracy okreĻla prawa i obowiĢzki pracowników i pracodawców.

Art. 2

Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracħ, powołania, wyboru,

mianowania lub spółdzielczej umowy o pracħ.

Art. 3

PracodawcĢ jest jednostka organizacyjna, choęby nie posiadała osobowoĻci prawnej, a

takŇe osoba fizyczna, jeŇeli zatrudniajĢ one pracowników.

Art. 3 1

§ 1. Za pracodawcħ bħdĢcego jednostkĢ organizacyjnĢ czynnoĻci w sprawach z zakresu

prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarzĢdzajĢcy tĢ jednostkĢ albo inna wyznaczona do

tego osoba.

§ 2. Przepis § 1 stosuje siħ odpowiednio do pracodawcy bħdĢcego osobĢ fizycznĢ, jeŇeli nie

dokonuje on osobiĻcie czynnoĻci, o których mowa w tym przepisie.

Art. 4

(skreĻlony).

Art. 5

JeŇeli stosunek pracy okreĻlonej kategorii pracowników regulujĢ przepisy szczególne,

przepisy kodeksu stosuje siħ w zakresie nie uregulowanym tymi przepisami.

Art. 6

§ 1. Stosunek pracy miħdzy obywatelem polskim a polskim przedstawicielstwem, misjĢ lub

innĢ placówkĢ za granicĢ podlega przepisom kodeksu.

§ 2. Stosunek pracy miħdzy obywatelem polskim a przedstawicielstwem, misjĢ albo innĢ

placówkĢ paıstwa obcego lub instytucji miħdzynarodowej, działajĢcymi na obszarze

Rzeczypospolitej Polskiej, podlega przepisom kodeksu, jeŇeli umowy, układy lub

porozumienia miħdzynarodowe nie stanowiĢ inaczej.

Art. 7

(skreĻlony).

Art. 8

Nie moŇna czynię ze swego prawa uŇytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-

gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współŇycia społecznego. Takie

działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uwaŇane za wykonywanie prawa i nie

korzysta z ochrony.

Art. 9

§ 1. Ilekroę w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie siħ przez to przepisy

Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, okreĻlajĢce prawa i

obowiĢzki pracowników i pracodawców, a takŇe postanowienia układów zbiorowych pracy i

innych opartych na ustawie porozumieı zbiorowych, regulaminów i statutów okreĻlajĢcych

prawa i obowiĢzki stron stosunku pracy.

§ 2. Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumieı zbiorowych oraz regulaminów i

statutów nie mogĢ byę mniej korzystne dla pracowników niŇ przepisy Kodeksu pracy oraz

innych ustaw i aktów wykonawczych.

§ 3. Postanowienia regulaminów i statutów nie mogĢ byę mniej korzystne dla pracowników

niŇ postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumieı zbiorowych.

§ 4. Postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumieı

zbiorowych, regulaminów oraz statutów okreĻlajĢcych prawa i obowiĢzki stron stosunku

pracy, naruszajĢce zasadħ równego traktowania w zatrudnieniu, nie obowiĢzujĢ.

Art. 9 1

§ 1. JeŇeli jest to uzasadnione sytuacjĢ finansowĢ pracodawcy, moŇe byę zawarte

porozumienie o zawieszeniu stosowania w całoĻci lub w czħĻci przepisów prawa pracy,

okreĻlajĢcych prawa i obowiĢzki stron stosunku pracy; nie dotyczy to przepisów Kodeksu

pracy oraz przepisów innych ustaw i aktów wykonawczych.

§ 2. Porozumienie, o którym mowa w § 1, zawiera pracodawca i reprezentujĢca pracowników

organizacja zwiĢzkowa, a jeŇeli pracodawca nie jest objħty działaniem takiej organizacji,

porozumienie zawiera pracodawca i przedstawicielstwo pracowników wyłonione w trybie

przyjħtym u tego pracodawcy.

§ 3. Zawieszenie stosowania przepisów prawa pracy nie moŇe trwaę dłuŇej niŇ przez okres 3

lat. Przepis art. 241 27 § 3 stosuje siħ odpowiednio.

§ 4. Pracodawca przekazuje porozumienie właĻciwemu inspektorowi pracy.

§ 5. Przepisy § 1-4 nie naruszajĢ przepisów art. 241 27 .

Rozdział II

Podstawowe zasady prawa pracy

Art. 10

§ 1. KaŇdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjĢtkiem przypadków

okreĻlonych w ustawie, nie moŇna zabronię wykonywania zawodu.

§ 2. Paıstwo okreĻla minimalnĢ wysokoĻę wynagrodzenia za pracħ.

§ 3. Paıstwo prowadzi politykħ zmierzajĢcĢ do pełnego produktywnego zatrudnienia.

Art. 11

NawiĢzanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez wzglħdu na

podstawħ prawnĢ tego stosunku, wymaga zgodnego oĻwiadczenia woli pracodawcy i

pracownika.

Art. 11 1

Pracodawca jest obowiĢzany szanowaę godnoĻę i inne dobra osobiste pracownika.

Art. 11 2

Pracownicy majĢ równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych

obowiĢzków; dotyczy to w szczególnoĻci równego traktowania mħŇczyzn i kobiet w

zatrudnieniu.

Art. 11 3

Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpoĻrednia lub poĻrednia, w szczególnoĻci ze

wzglħdu na płeę, wiek, niepełnosprawnoĻę, rasħ, religiħ, narodowoĻę, przekonania

polityczne, przynaleŇnoĻę zwiĢzkowĢ, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacjħ

seksualnĢ, a takŇe ze wzglħdu na zatrudnienie na czas okreĻlony lub nieokreĻlony albo w

pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Art. 12

(skreĻlony).

Art. 13

Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracħ. Warunki realizacji tego prawa

okreĻlajĢ przepisy prawa pracy oraz polityka paıstwa w dziedzinie płac, w szczególnoĻci

poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracħ.

Art. 14

Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniajĢ przepisy o czasie pracy, dniach

wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych.

Art. 15

Pracodawca jest obowiĢzany zapewnię pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki

pracy.

Art. 16

Pracodawca, stosownie do moŇliwoĻci i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne

potrzeby pracowników.

Art. 17

Pracodawca jest obowiĢzany ułatwiaę pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Art. 18

§ 1. Postanowienia umów o pracħ oraz innych aktów, na których podstawie powstaje

stosunek pracy, nie mogĢ byę mniej korzystne dla pracownika niŇ przepisy prawa pracy.

§ 2. Postanowienia umów i aktów, o których mowa w § 1, mniej korzystne dla pracownika niŇ

przepisy prawa pracy sĢ niewaŇne; zamiast nich stosuje siħ odpowiednie przepisy prawa

pracy.

§ 3. Postanowienia umów o pracħ i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek

pracy, naruszajĢce zasadħ równego traktowania w zatrudnieniu sĢ niewaŇne. Zamiast takich

postanowieı stosuje siħ odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich

przepisów - postanowienia te naleŇy zastĢpię odpowiednimi postanowieniami niemajĢcymi

charakteru dyskryminacyjnego.

Art. 18 1

§ 1. Pracownicy i pracodawcy, w celu reprezentacji i obrony swoich praw i interesów, majĢ

prawo tworzyę organizacje i przystħpowaę do tych organizacji.

§ 2. Zasady tworzenia i działania organizacji, o których mowa w § 1, okreĻla ustawa o

zwiĢzkach zawodowych, ustawa o organizacjach pracodawców oraz inne przepisy prawa.

Art. 18 2

Pracownicy uczestniczĢ w zarzĢdzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach

okreĻlonych w odrħbnych przepisach.

Art. 18 3

Pracodawcy oraz organy administracji sĢ obowiĢzani tworzyę warunki umoŇliwiajĢce

korzystanie z uprawnieı okreĻlonych w przepisach, o których mowa w art. 18 1 i 18 2 .

Rozdział IIa

Równe traktowanie w zatrudnieniu

Art. 18 3a

§ 1. Pracownicy powinni byę równo traktowani w zakresie nawiĢzania i rozwiĢzania stosunku

pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostħpu do szkolenia w celu podnoszenia

kwalifikacji zawodowych, w szczególnoĻci bez wzglħdu na płeę, wiek, niepełnosprawnoĻę,

rasħ, religiħ, narodowoĻę, przekonania polityczne, przynaleŇnoĻę zwiĢzkowĢ, pochodzenie

etniczne, wyznanie, orientacjħ seksualnĢ, a takŇe bez wzglħdu na zatrudnienie na czas

okreĻlony lub nieokreĻlony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

§ 2. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób,

bezpoĻrednio lub poĻrednio, z przyczyn okreĻlonych w § 1.

§ 3. Dyskryminowanie bezpoĻrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z kilku

przyczyn okreĻlonych w § 1 był, jest lub mógłby byę traktowany w porównywalnej sytuacji

mniej korzystnie niŇ inni pracownicy.

§ 4. Dyskryminowanie poĻrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego

postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjħtego działania wystħpujĢ dysproporcje w

zakresie warunków zatrudnienia na niekorzyĻę wszystkich lub znacznej liczby pracowników

naleŇĢcych do grupy wyróŇnionej ze wzglħdu na jednĢ lub kilka przyczyn okreĻlonych w § 1,

jeŇeli dysproporcje te nie mogĢ byę uzasadnione innymi obiektywnymi powodami.

§ 5. Przejawem dyskryminowania w rozumieniu § 2 jest takŇe:

1) działanie polegajĢce na zachħcaniu innej osoby do naruszania zasady równego

traktowania w zatrudnieniu,

2) zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godnoĻci albo poniŇenie lub

upokorzenie pracownika (molestowanie).

§ 6. Dyskryminowaniem ze wzglħdu na płeę jest takŇe kaŇde nieakceptowane zachowanie o

charakterze seksualnym lub odnoszĢce siħ do płci pracownika, którego celem lub skutkiem

jest naruszenie godnoĻci lub poniŇenie albo upokorzenie pracownika; na zachowanie to

mogĢ siħ składaę fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne).

Art. 18 3b

§ 1. Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, z zastrzeŇeniem § 2-4,

uwaŇa siħ róŇnicowanie przez pracodawcħ sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn

okreĻlonych w art. 18 3a § 1, którego skutkiem jest w szczególnoĻci:

1) odmowa nawiĢzania lub rozwiĢzanie stosunku pracy,

2) niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracħ lub innych warunków zatrudnienia

albo pominiħcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych Ļwiadczeı zwiĢzanych z pracĢ,

3) pominiħcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszĢcych kwalifikacje

zawodowe

- chyba Ňe pracodawca udowodni, Ňe kierował siħ obiektywnymi powodami.

§ 2. Zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie naruszajĢ działania polegajĢce na:

1) niezatrudnianiu pracownika z jednej lub kilku przyczyn okreĻlonych w art. 18 3a § 1, jeŇeli

jest to uzasadnione ze wzglħdu na rodzaj pracy, warunki jej wykonywania lub wymagania

zawodowe stawiane pracownikom,

2) wypowiedzeniu pracownikowi warunków zatrudnienia w zakresie wymiaru czasu pracy,

jeŇeli jest to uzasadnione przyczynami niedotyczĢcymi pracowników,

3) stosowaniu Ļrodków, które róŇnicujĢ sytuacjħ prawnĢ pracownika ze wzglħdu na ochronħ

rodzicielstwa, wiek lub niepełnosprawnoĻę pracownika,

4) ustalaniu warunków zatrudniania i zwalniania pracowników, zasad wynagradzania i

awansowania oraz dostħpu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych - z

uwzglħdnieniem kryterium staŇu pracy.

§ 3. Nie stanowiĢ naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu działania

podejmowane przez okreĻlony czas, zmierzajĢce do wyrównywania szans wszystkich lub

znacznej liczby pracowników wyróŇnionych z jednej lub kilku przyczyn okreĻlonych w art.

18 3a § 1, przez zmniejszenie na korzyĻę takich pracowników faktycznych nierównoĻci, w

zakresie okreĻlonym w tym przepisie.

§ 4. RóŇnicowanie pracowników ze wzglħdu na religiħ lub wyznanie nie stanowi naruszenia

zasady równego traktowania w zatrudnieniu, jeŇeli w zwiĢzku z rodzajem i charakterem

działalnoĻci prowadzonej w ramach koĻciołów i innych zwiĢzków wyznaniowych, a takŇe

organizacji, których cel działania pozostaje w bezpoĻrednim zwiĢzku z religiĢ lub wyznaniem,

religia lub wyznanie pracownika stanowi istotne, uzasadnione i usprawiedliwione wymaganie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: