średniowiecze.docx

• Teocentryzm - Bóg uznawany za przyczynę , ośrodek i cel wszystkiego. Pogląd sprowadzający wszystko do Boga oraz sfer pozaziemskich.
• Uniwersalizm – jednolitość epoki średniowiecza
• Archaizm  - przestarzały element językowy. Dzielimy na: leksykalne, fonetyczne, plankt - fleksyjne, słowotwórcze, znaczeniowe, składniowe
• Plankt – gatunek poezji średniowiecznej obejmujący utwory wyrażające żal po zmarłym i wzywające wszystkich do wspólnoty w cierpieniu
• Apokryfy – uzupełnienia opowieści biblijnych, mające pozory autentyzmu.
• Pieta – w sztukach plastycznych; przedstawienie Matki Boskiej rozpaczającej nad ciałem Jezusa złożonym na Jej kolanach
• Hagiografia – utwory opisujące życie i czyny świętych chrześcijańskich
• Asceza – średniowieczny ideał postępowania; dobrowolne wyrzeczenie się przyjemności i rozkoszy na rzecz pokuty i umartwienia
• Herezja – pogląd niezgodny z oficjalną nauką kościoła
• Franciszkanizm – tendencje w literaturze nawiązujące do idei św. Franiczka z Asyżu.
• Alegoria – symboliczny motyw poddający się jednoznacznemu przekładowi. Znaki nie były traktowane dosłownie tylko przypisywano im zawsze taki sam symboliczny sens
• Groteska – charakterystyczna jest kapryśna, absurdalna fantastyka skłonna do wyolbrzymiania zjawisk zamiłowanie do satyry i prowokacji
• Etymologia – nauka badająca pochodzenie i pierwotne znaczenie wyrazów
• Sztuki wyzwolone – podstawa średniowiecznego nauczania. Stopień pierwszy: gramatyka, retoryka, dialektyka. Stopień drugi: arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka
• Bard – średniowieczny galijski lub celtycki śpiewak
• Deesis – modlitwa; prośba
• Homo lublens – człowiek bawiący się
• Miłość dworska – zaprzeczenie codzienności, cudzołożna, wolna, podporządkowana swoistemu rytuałowi, gra pozorów, odwróconych ról, przekłada się na feudalizm
• Etos – zbiór norm i nakazów dla danej społeczności
• Literatura parenetyczna – moralizująca napominająca
• Ars moviendi – sztuka umierania
• Memento Mori – pamiętaj że umrzesz
• Danse macabre – taniec śmierci

Nurty filozofii średniowiecznej:

• Augustianizm – nawiązanie do filozofii Platona; podział świata na sferę materialną i duchową; wszystko powstało dzięki miłości Boga, zło jest nicością – to co stworzył Bóg jest dobre; najważniejsze dzieła: Wyznania, O Państwie Bożym
• Tomizm – nawiązanie do filozofii Arystotelesa; wszystko składa się z materii i formy – człowiek to ciało i dusza; człowiek poznaje dzięki rozumowi i przez wiarę; wszystko jest hierarchicznie uporządkowane; najważniejsze dzieła: Summa teologiczna

• Scholastyka - rozumowe tłumaczenie dogmatów wiary