Politechnika Gdańska                                       Katedra Geodezji  

WIL                                                                 Rok akademicki  2002/03

Ćwiczenie nr 2

Sprawdzenie Teodolitu

Sekcja nr 14                                         Sulkowski Daniel

Ustawienie teodolitu nad punktem

Trzymając rękoma za dwie nogi statywu i jednocześnie spoglądając przez okular pionownika optycznego tzn. przesuwamy głowicę instrumentu, ażeby w polu widzenia pionownika pojawił się znak punktu. Następnie naprowadzamy centem pionownika optycznego dokładnie na punkt za pomocą wybranych śrub poziomujących spodarki. Dokonujemy poziomowania libelli pudełkowej korzystając z nóg statywu, które odpowiednio wsuwamy lub wysuwamy w jego prowadnicach. Dokonujemy dokładnego poziomowania teodolitu korzystając z libelli rurkowej. Ustawiamy libelle rurkowa równolegle do dowolnie wybranych dwóch śrub ustawczych i doprowadzamy pęcherzyk libelli do górowania. Następnie obracamy o 90° i usuwamy wychylenie libelli za pomocą trzeciej śruby. Wyżej wymienione czynności powtarzamy kilkakrotnie do momentu, kiedy libella w obu położeniach będzie w pionie.

Błąd indeksu

Błąd indeksu inaczej zwany błędem koła pionowego określamy poprzez odczyt kąta przy położeniu koła z lewej strony (a1), a następnie przy położeniu koła z prawej strony (a2). Polega to na tym, że odczytujemy pomiar a1, następnie obracamy lunetę przez zenit, a teodolit o 180o, i dokonujemy odczytu. Jeżeli błąd indeksy wynosi zero to zachodzi równość

a1+a2=360o(400g)

Jeżeli istnieje błąd indeksu to wtedy:

400-(a1+a2) = 2i              i – błąd indeksu

Nasze pomiary to:

a1=92,12

a2=307,59

a1+a2=399,71

Więc nasz podwójny błąd indeksu wynosi 2i= 28c , czyli  i = 14c

Czyli rzeczywiste odczyty to

              a1=92,26

              a2=307,74

Eliminacja błędu-za pomocą leniwki kolimacyjnej przesuwa się wskaźnik odczytowy koła pionowego na odczyt rzeczywisty, wychylenie bańki libelli kolimacyjnej usuwa się jej śrubkami korekcyjnymi.

Pomiar kątów poziomych ·

Po ustawieniu teodolitu nad punktem i jego spoziomowaniu przystępujemy do pomiarów kąta. Celujemy w I położeniu lunety (koło pionowe z lewej strony) najpierw na lewe, a następnie na prawe ramię kąta, odczytując każdorazowo wartość kierunku za pomocą mikroskopu. Dokonujemy tzn. przerzucenia lunety przez zenit i w drugim położeniu lunety (koło pionowe po prawej) powtarzamy obserwację obu kierunków (lewego i prawego), ale w odwrotnej kolejności tzn najpierw celujemy na punkt prawy. Zapisujemy odczyty w dzienniku pomiarów kątów, wyznaczmy średnią odczytów kierunków, z I i II położenia lunety, których różnica daje wartość mierzonego kąta.

Modyfikacją metody jest wykorzystanie możliwości ustawienia na kierunku lewym dokładnie odczytu 0g- wtedy odczyt na drugim kierunku jest praktycznie wartością mierzonego kąta.