stratyzim.pdf

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 1 of 3

pszczoły.pl>Dwumiesięcznik Pasieka Szukaj

W MOJEJ PASIECE ABECADŁO NAUKA W PASIECE CHOROBY W PASIECE PRODUKTY PASIECZNE ARCHIWUM

W MOJEJ PASIECE

W numerze

Straty zimowe nie muszą być regułą

KaŜdy z nas pamięta, jaki był mijający sezon. Niezbyt udana dla jednych,

zupełnie nieudana dla innych wiosna, a więc rzepaku i mniszka niewiele,

akacji wcale, za to tak jak przed rokiem duŜo rojów. Na szczęście z

początkiem lata kalendarzowego ociepliło się, ale pogoda znów nie była

sprzyjająca.

Dla jednych za gorąco na lipę, dla

drugich za sucho na spadź. Jedynie

gryka spisała się w tym roku nieźle, no i

wrzosy, ale z tych poŜytków korzystają

tylko niektórzy. Jesień była ciepła, a

więc pszczoły miały powody do

zadowolenia, ale pyłku na zimę nie

nazbierały, bo panowała susza. Teraz,

jak co roku, pszczelarze zaczynają się

martwić.

A jest o co. Niepokoją pytania, jaka

będzie zima, jaka wiosna, jakie będą

ceny miodu? Jak kaŜdej jesieni

najbardziej nas nurtuje, ile rodzin

przezimuje i jakie będą straty. CóŜ

bowiem z tego, Ŝe pszczoły dostały

dosyć cukru, nakarmione były o czasie, mogły długo latać, matki wymieniliśmy, a

warroza została zwalczona najlepszymi środkami, jeśli znów wiosną okaŜe się, Ŝe co

piąta rodzina spadła, a co czwarta jest w beznadziejnej kondycji? Od lat na spotkaniach

pszczelarzy i na łamach prasy pszczelarskiej trwają dyskusje na temat tego, co się

stało, Ŝe mimo dostatku pokarmu pszczół w ulach nie ma, czasem nawet martwych,

jakby gdzieś zimą uciekły? A prawda jest taka, Ŝe kaŜda sytuacja w rodzinie pszczelej

daje się racjonalnie wyjaśnić, a z kaŜdego przypadku moŜna i trzeba wyciągnąć

wnioski. Wnioski, które w przyszłości pozwolą uniknąć niepowodzeń.

Gdzie więc podziały się pszczoły z ula? Co takiego wydarzyło się zimą, Ŝe na

przedwiośniu w niektórych z nich zamiast pierwszego intensywnego oblotu jest cicho,

dopiero później zaczynają się do nich dobierać rabusie?

Wbrew pozorom przyczyny są

zazwyczaj prozaiczne i nie ma ich wiele.

NaleŜy prześledzić, co moŜe się

wydarzyć w takiej rodzinie od

rozpoczęcia przygotowań do zimy.

Początek przygotowań to czas po

ostatnim miodobraniu. W większości

naszych pasiek przypada ono na lipiec

lub początek sierpnia. To czas, gdy

kończą się poŜytki towarowe, a więc na

ogół po przekwitnięciu lipy

drobnolistnej, zaś tam gdzie jej nie ma,

jeszcze wcześniej.

Trzeba wtedy zabrać nadstawki,

poniewaŜ pszczoły więcej miodu nie

przyniosą. Gniazdo nieco zmniejszamy, przy okazji oceniając ilość zapasów i jakość

matki. JeŜeli pokarmu brakuje, to uzupełniamy go syropem lub inwertem. Potem

podkarmiamy rodziny niewielkimi dawkami syropu, dając za kaŜdym razem 11,5 litra.

Spowoduje to rozczerwienie matek, a z czerwia tego od połowy sierpnia będą wygryzać

się pszczoły, które staną się podstawą zimowli. Jeśli ma ich być duŜo, nie moŜe przez

chwilę zabraknąć w ulach pyłku. Tam więc, gdzie nie ma kwitnących poplonów, później

facelii, koniczyny, seradeli lub gryki, rodziny trzeba zasilić pierzgą zabraną w maju, gdy

w polu i w ulach był nadmiar pyłku.

To pierwszy taki moment, od którego będzie zaleŜeć przezimowanie. Jeśli zapomnimy o

odnowieniu biologicznego składu rodzin, to młodych, silnych i niespracowanych pszczół

do zimy pójdzie niewiele. Zimująca rodzina będzie się składać z pszczół starych,

wygryzionych w czerwcu i lipcu, poza tym będą one miały za sobą przerabianie syropu,

która to praca dodatkowo pogorszy ich kondycję. Pszczoły, których zadaniem jest

przecieŜ nie tylko przeŜyć zimę, ale i wychować na przedwiośniu nowe pokolenia

Wydarzenia

Jubileusz profesora

Jerzego Woyke

Apimondia 2009

Kamiańskie klimaty

W mojej pasiece

Zimowa pasieka

Drzewa i krzewy dla

naszej pasieki

Ul leŜak dla hobbysty,

cz. 1.

Moja metoda

zintegrowanej walki z

Varroa destructor

Pozyskujmy pierzgę

Przygotowany do zimy ul Zandera w towarowej pasiece

w Niemczech. fot. J.Pudełko

Kalejdoskop

Miody pitne, sycone

czy niesycone?

Z Pasieką w świat

4 000 000 kilo miodu

w 6 tygodni

Międzynarodowe

Kongresy

Pszczelarskie

Apimondii

Nauka w pasiece

Monitorowanie

mikroklimatu rodziny

pszczelej

system WMA, cz. 1.

Wszystko, co o

plastrze i wosku

pszczelim wiedzieć

naleŜy, cz. 4.

Osyp zimowy fot. J.Jóźwik

Pasieka poleca

Miód i produkty

pszczele dla zdrowia,

urody i podniebienia

Z pasieki do kuchni

Ptysie, sernik z pianką

Historia

Saga rodu Kurpielów

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli...

2010-01-13

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 2 of 3

Kącik dla dziadków

i wnuczków

O pszczole, kociczce

Kundzi i kocurku

Tetroniuszu

robotnic, juŜ we wrześniu zaczną się wykruszać, do października zostanie ich połowa, a

w listopadzie wymrą do końca. Pozostanie garstka pszczół wychowanych później, ale

będzie ich zbyt mało, by przetrzymać zimę, która dopiero się zaczyna. Efektem będzie

niewielki kłębuszek martwych pszczół z nieŜywą matką pośrodku, znaleziony w marcu

w środku gniazda pełnego zapasów cukrowych.

Przed taką sytuacją uchronić ma wspomniane lipcowe podkarmianie, które naleŜy zgrać

w czasie z sierpniowym uzupełnianiem zapasów. Najlepiej będzie, gdy termin

dokarmiania przypadnie na moment, w którym zaczynają się wygryzać pszczoły z

czerwienia stymulowanego przeprowadzonym niespełna miesiąc wcześniej

podkarmianiem. Syrop przerobią stare pszczoły i zmagazynują go w plastrach po

wygryzającym się czerwiu, w środku gniazda. Młode pszczółki nie będą juŜ nic robiły.

Przerabiać syropu nie zdąŜą, a czerwia karmić teŜ nie będą, poniewaŜ go nie przybywa.

Za to będą w dobrej kondycji, wychowane były bowiem w czasie, gdy w ulach pokarmu

nie brakowało (dzięki podkarmianiu), a pszczół w róŜnym wieku było na tyle duŜo, by

larwom zapewnić wszechstronną opiekę. Teraz nie pozostaje im nic innego, jak najeść

się pierzgi, by rozwinęło się w nich ciało białkowotłuszczowe i czekać do wiosny.

Pszczoły takie przeŜyją do kwietnia, a nawet maja, i nie sprawią nam Ŝadnej przykrej

niespodzianki zimą.

Taka idylla będzie w pasiece wtedy, gdy nie zapomnimy o największym wrogu pszczół,

warrozie. Nic nie pomoŜe zgranie terminów karmienia, zapas cukru i pyłku, jeśli

pszczoły będą systematycznie kłute przez roztocze. A warroza to nie tylko osłabienie

pszczół na skutek wysysania hemolimfy. Jeszcze bardziej szkodzą im wirusy

roznoszone przez pasoŜyta, w organizmach osłabionych pszczół znajdujące doskonałe

warunki do rozwoju. Takie choroby jak chroniczny i ostry paraliŜ pszczół potrafią

zniszczyć jeszcze przed zimą słabe rodziny, których będzie duŜo, jeśli nasza pasieka

będzie silnie poraŜona warrozą.

Kącik kolekcjonera

Rzeźby i figurki z

motywami

pszczelarskimi

Stopień poraŜenia roztoczami Varroa

oceniamy w trakcie miodobrania

jeszcze w czerwcu. Nietrudno wtedy w

kaŜdej rodzinie znaleźć kawałek

plastra z czerwiem trutowym. Przy

pomocy odsklepiacza widelcowego

odsklepiamy czerw i sprawdzamy, czy

są na nim roztocza. Taka kontrola

wystarczy, chociaŜ nie zawadzi

poobserwować, czy roztocza nie

biegają po pszczołach. JeŜeli na

czerwiu nie ma pasoŜytów, to i na

pszczołach nie powinno ich być. Wtedy

leczenie ograniczamy do

jednorazowego podania pasków pod

koniec lata.

JeŜeli osobniki Varroa znajdziemy na czerwiu trutowym, warto sprawdzić czerw

pszczeli. Obecność pasoŜytów na nim świadczy o silnym poraŜeniu rodziny. Wtedy

zabiegi lecznicze wykonujemy jak najszybciej, zaraz po miodobraniu, które moŜna

nawet przyspieszyć. Leczenie paskami powtarzamy we wrześniu, po czym moŜna

jeszcze rodziny kontrolnie odymić jesienią.

Nie wspominam o sytuacji, gdy na skutek warrozy pszczoły są niedorozwinięte, a

czerwone pasoŜyty biegają nawet po czerwiu otwartym. Wtedy natychmiast wybieramy

miód (jeŜeli jest, co przy takim poraŜeniu warrozą jest mało prawdopodobne) i rodziny

odymiamy 3krotnie w kilkudniowych odstępach czasu apiwarolem. śe taka sytuacja

nie powinna mieć miejsca, to rzecz oczywista.

Te dwie prace, terminowe odnowienie składu biologicznego rodzin i zwalczanie warrozy

są najwaŜniejsze w pasiece, gdzie poŜytki kończą się w środku lata. Inne warunki, takie

jak dobra kondycja matek pszczelich w zimowanych rodzinach, odpowiednia ilość

zapasów zimowych i ich właściwa jakość, dopasowanie wielkości gniazda do siły

rodziny, to sprawy oczywiste.

Inaczej postępujemy, gdy mamy do czynienia z poŜytkami późniejszymi, na przykład

gryką czy kończyną. Wtedy nie dość, Ŝe będzie więcej miodu, to rozwój przedzimowy

stymulowany jest poŜytkiem neutralnym i odpada nam podkarmianie. NaleŜy pamiętać

o zapewnieniu miejsca na czerw. Musi to być przynajmniej 6 plastrów w środku

gniazda, w których będą wychowywane pszczoły przeznaczone do zimy.

Znacznie mniej czasu na przygotowanie przedzimowe mają pszczelarze korzystający z

późnych poŜytków spadziowych i wrzosu. Miodobranie przesuwa się wtedy na połowę, a

nawet na koniec września. Nie ma czasu na odmłodzenie rodzin przed zimą, nie zawsze

jest nawet czas na ich nakarmienie i skuteczne zwalczenie warrozy. Dlatego w wielu

pasiekach korzystających z późnej spadzi normą są duŜe straty zimowe. Na szczęście

zbiory miodu spadziowego i cena uzyskiwana za niego straty te rekompensują, zaś

pierwszą połowę przyszłego sezonu przeznacza się na doprowadzenie do siły

przezimowanych rodzin i odbudowę gniazda.

Po wrzosie jest trochę lepiej, chociaŜ często zdarza się, Ŝe rodziny wracające z tego

poŜytku teŜ nadają się tylko do łączenia. Dlatego o ratowaniu pasieki osłabionej na

późnych poŜytkach naleŜy pomyśleć wcześniej.

OtóŜ w drugiej połowie maja w większości naszych pasiek jest krótkotrwała przerwa

poŜytkowa. Przekwitają rzepaki, mniszki, drzewa owocowe, a nie kwitną jeszcze

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli...

2010-01-13

Zapas pierzgi to podstawowy warunek poprawnej zimowli

fot. J.Jóźwik

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 3 of 3

akacje, maliny czy kruszyna. Najsilniejsze rodziny mogą być wtedy zagroŜone

wyrojeniem. JeŜeli teraz dojdzie do rójki, taka rodzina będzie na resztę sezonu

stracona i korzyści z niej będziemy mieli dopiero w przyszłym roku. Dlatego warto w

maju najsilniejsze pnie osłabić, robiąc z nich 34 ramkowe odkłady. MoŜna im poddać

nieunasiennione matki, na pewno zdąŜą się unasiennić i doprowadzą swoje rodziny do

duŜej siły na sierpień. Odkłady te zostają "przy domu" i powoli rozwijają się, podczas

gdy zasadnicza część pasieki pracuje, produkując miód na kolejnych poŜytkach. W

drugiej połowie lipca odkłady podkarmiamy, by matki maksymalnie się rozczerwiły, w

połowie sierpnia przystępujemy do karmienia przedzimowego, a w międzyczasie

zwalczamy warrozę.

Na początku września mamy gotową, prawie zazimowaną drugą pasiekę. Za parę

tygodni wracają z wrzosu czy spadzi całkowicie wyczerpane rodziny zasadnicze. Ule są

pełne miodu, ale w kaŜdym pozostała garstka pszczół wraz z matką, która przez cały

sezon intensywnie czerwiła, by na kolejne poŜytki wyprodukować odpowiednią ilość

pszczół. Łączymy wtedy te rodziny z naszą "młodą" pasieką, w zaleŜności od potrzeb

dokarmiamy jeszcze niewielką ilością syropu, po wygryzieniu się ostatniego czerwia

odymiamy przeciwko warrozie. Ot i wszystko.

Nie ma wtedy dylematu: albo spadź i wrzos, albo rzepak. Rodziny pójdą do zimy silne,

z młodymi matkami, zazimowane na odpowiednim pokarmie. A my będziemy spać

spokojnie, zadowoleni nie tylko z potencjalnie dobrej zimowli, ale i z tego, Ŝe mamy

duŜo miodu i nie dopuściliśmy do rójki wtedy, gdy była najmniej potrzebna. Taka

operacja na pewno się opłaci, bo chociaŜ trzeba mieć dodatkowy komplet uli lub

wieloramkowych ulików na odkłady, to wykorzystamy wszystkie poŜytki w sezonie, nie

dopuścimy do rójek, wymienimy matki i unikniemy strat zimowych.

Opisane sposoby prowadzenia pasiek pozwalają w róŜnych warunkach zazimować silne

rodziny na duŜej ilości pokarmu. Nie ma wtedy obawy, Ŝe zapasów zabraknie do

wiosny, chyba Ŝe w czasie karmienia doszło do rabunków lub w którymś ulu była

dziurawa podkarmiaczka. Rabunki jednak nie są groźne dla silnych rodzin, a tylko takie

powinniśmy mieć w pasiece. Warroza, która powoduje duŜe straty, powinna być

odpowiednio zdiagnozowana i zwalczona. Nie zwiększy to pracochłonności prowadzenia

pasieki, robimy to bowiem przy okazji czerwcowego miodobrania czy przeglądu.

Majowe robienie odkładów zajmuje na pewno mniej czasu niŜ chwytanie, osadzanie i

pielęgnowanie rojów. Młode matki wymieniane co roku zapewnią intensywny rozwój.

JeŜeli pszczołom nie zabraknie nektaru i pyłku, Ŝadnych chorób (oprócz warrozy, którą

na czas zwalczymy) nie musimy się obawiać. I obyśmy tylko mieli czas i siłę odbierać

miód.

Nie ma sensu natomiast zimować słabych rodzin. Mało prawdopodobnym jest, by jeśli

juŜ przezimują, rozwijały się podobnie jak pnie silne. To Ŝe niektóre rodziny są pod

koniec lata słabsze, jest spowodowane warrozą, niedoborem pokarmu w środku lata,

złą kondycja matki lub wszystkimi tymi czynnikami po trochu. JeŜeli nie zdąŜyliśmy na

czas wymienić słabej matki, to rodzinę taką naleŜy dołączyć do innej, średniej siły.

Zimowanie słabych rodzin nie opłaci się. Po pierwsze, nawet jeśli dostaną tyle samo

pokarmu co rodziny silne, zapasów odłoŜą znacznie mniej, część z nich zostanie

bowiem zrabowana. Po drugie, wiosną stwierdzimy, Ŝe taka rodzina albo nie

przezimowała, albo jest tak słaba, Ŝe trzeba ją połączyć z dwoma lub trzema

podobnymi, co przecieŜ moŜna było zrobić osiem miesięcy wcześniej. W przeciwnym

razie cały sezon stracimy na doprowadzenie ich do siły, by w sierpniu stwierdzić, Ŝe

trzeba je połączyć lub powymieniać u nich matki.

Często w prasie pszczelarskiej i w niektórych podręcznikach opisywane są sposoby

ratowania przezimowanych, ale bardzo słabych rodzin. MoŜna je zasilać czerwiem,

pszczołami, a w razie głodu dokarmiać, dostawiając plastry z zapasem zabrane z

innych uli lub profilaktycznie przygotowane pod koniec minionego sezonu. Bardzo

waŜne jest ocieplenie takiej ratowanej rodziny, zmniejszenie wylotu, zabranie

nieobsiadanych plastrów podczas gdy w silnych pniach w tym samym czasie

dodajemy juŜ węzę lub dostawiamy półnadstawki.

Dlatego, tak jak w produkcji trzody, bydła czy drobiu nie trzyma się cherlaków, tylko

likwiduje się je zaraz po urodzeniu, tak w chowie pszczół nie warto trzymać rodzin

słabych, poniewaŜ zwiększają one koszty prowadzenia pasieki i obniŜają produkcję. A

pamiętać o tym naleŜy nie tylko przed zimą czy wczesną wiosną, ale przez cały sezon.

Pasieka jest bowiem swoistą "taśmą produkcyjną" przesuwającą się wraz z kolejnymi

porami roku i wszystkie etapy jej obsługi są jednakowo waŜne.

Nie ma sensu zimować słabych rodzin

Sławomir Trzybiński

Pasieka nr 5/2005

«« powrót

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli...

2010-01-13

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: