TMR(1).doc

Test Matryc (TMR) Raven

Podstawy teoretyczne

Badania pokazujące istotne korelacje między rozwiązywaniem różnorodnych zadań na różnicowanie wrażeń zmysłowych a ocenami z przedmiotów szkolnych (początek XX w.)

Test Matryc Ravena oparty jest na  dwuczynnikowej teorii inteligencji Spearmana.

Dwuczynnikowa teoria inteligencji Spearmana

I czynnik - „inteligencja ogólna” (tzw. czynnik g) jest zaangażowana w każde zadanie intelektualne. Mierzy „moc” albo „energię” o podłożu neurologicznym, która kieruje zdolnościami potrzebnymi w funkcjonowaniu intelektualnym.

II czynnik - „inteligencja specyficzna” (tzw. czynnik s) opisuje każdą szczególną zdolność potrzebną do wykonania konkretnego zadania.

czynnik g

Zdolności reprodukcyjne to zdolności przypominania sobie i posługiwania się kulturowym zasobem jasno sprecyzowanej, zwerbalizowanej wiedzy (odpowiednik cattellowskiej i.skrystalizowanej)

Zdolności edukcyjne to zdolności uzyskiwania nowego wglądu, dostrzegania sensu w chaosie, wychodzenia poza dostarczone informacje, tworzenia nowych pojęć, przede wszystkim niewerbalnych, które umożliwiają poprawne myślenie. Zdolności te są względnie niezależne od doświadczenia (odpowiednik cattellowskiej i.płynnej)

Edukcja relacji i korelatów

Test Ravena umożliwia pomiar zdolności edukcji relacji i korelatów (wnioskowania o zależnościach i korelatach).

Polega ona na ujmowaniu logicznych relacji między elementami, np.:

–         edukcja relacji „wysoki i niski” – zadanie: odnaleźć relację między elementami (à"przeciwieństwo")

–         edukcja korelatów „wysoki” i „przeciwieństwo” – zadanie: odnaleźć drugi element, który powiązany jest z pierwszym relacją „przeciwieństwo” (à„niski”)

Prawa noegenezy Spearmana

Proces percepcji form przebiega w trzech fazach, których analizę można przeprowadzić równolegle z trzema prawami noegenetycznymi Spearmana.

I prawo noegenezy – „rozumienia wrażeń” jest to tzw. globalna percepcja. Polega na bezpośrednim uświadomieniu wrażeń dostarczonych przez zmysły.  To „rozumienie wrażeń” nie jest oparte na żadnym procesie myślowym, ale jest oczywiste z samej swojej natury.

II prawo noegenezy polega na wykrywaniu związków zachodzących pomiędzy danymi spostrzeżonymi elementami (uświadomionymi w poprzedniej fazie).

III prawo noegenetyczne, zgodnie z nim mając pewne elementy wrażeń oraz związek jaki zachodzi pomiędzy nimi, można wykryć nowe współzależne elementy występujące w danej percepcji. Jest to prawo wnioskowania na podstawie korelacji

Teoria percepcji form

W Teście Matryc Ravena widoczny jest wyraźny wpływ teorii percepcji form.

Osoba badana ujmuje globalnie każdą matrycę - zadanie jako bardziej lub mniej złożoną całość.

Na proces percepcji, występujący podczas rozwiązywania zadań Testu Matryc, składa się spostrzeganie (globalne, analityczne i syntetyczne), które stanowi podstawę procesu myślenia

Między percepcją a myśleniem zachodzi ścisły związek. Poznanie rzeczywistości rozpoczyna się od wrażeń i spostrzeżeń, które zdobywane są podczas obserwacji i działania.

Myślenie stanowi wyższy stopień poznania rzeczywistości, w której następuje odzwierciedlenie ogólnych cech i stosunków zachodzących między zjawiskami i przedmiotami oraz uogólnienie i wyprowadzenie ogólnych prawidłowości, zasad, wniosków

Rys historyczny

Test Matryc Ravena opublikowano w 1938 roku (wersja Standard). Pomimo stałych transformacji, podstawowe założenia pozostają niezmienione.

TMR w wersji dla Zaawansowanych stworzono do badania osób ponadprzeciętnie zdolnych (1947).

W 1962 roku dokonano jej rewizji i ta forma testu stosowana jest do dziś.

Jeden z najbardziej znanych testów na świecie i najczęściej stosowanych w praktyce psychologicznej

Wersje Testu Matryc

Wersja Standard (TMS) do badania osób o przeciętnym poziomie zdolności;

5 serii po 12 zadań o rosnącej trudności;

brak limitów czasowych;

rewizja w 1956;

oryginał stosowany łącznie ze Skalami Słownikowymi Mill Hill

Wersja Kolorowa (TMK) do badania dzieci od 3r.ż., ludzi starszych i os. o obniżonej sprawności intelektualnej.

3 serie (A, Ab, B); A i B takie same jak w TMS, tylko z kolorowym tłem

Bez limitu czasowego

Wersja zeszytowa i układankowa

Rewizja 1956 (ostatnie zadania z serii B drukowane dokładnie tak samo jak w TMS)

Oryginał stosowany równolegle ze Skalą Słownikową Crichton.

Charakterystyka psychometryczna

Wyniki w TMZ mogą stanowić pewną podstawę przewidywania osiągnięć szkolnych, ale jedynie dla uczniów gimnazjum.

Większy związek z ocenami z matematyki niż z j. polskiego.

Wiek, płeć i kierunek studiów a wyniki TMZ

Powyżej 25 r.ż. lekka tendencja spadkowa

Niewielka statystyczna przewaga mężczyzn, przeciwnie do wyników uzyskanych w badaniach Ravena (1988)

Zależność od kierunku studiów:

najwyższe: k. ścisłe i techniczne

niższe: k. ekonomiczne, lekarskie i przyrodnicze

względnie najniższe:  k. humanistyczne i artystyczne

Charakterystyka psychometryczna

Pozycje TMZ nie tworzą skali; to pula niejednorodnych zadań o zróźnicowanym poziomie trudności.

Wysoka rzetelność i trafność

Procedura badania

Badania indywidualne i grupowe

Instrukcja

Seria próbna

Seria właściwa

Interpretacja wyników

Stopień I – osoba "wybitna intelektualnie", ≥ 95 centyl

Stopień II – "zdecydowanie powyżej przeciętnej w zakresie zdolności intelektualnych"
≥ 75 centyl;
II+ >90 centyl

Stopień III – osoba "intelektualnie przeciętna";
wynik między 25 a 75 centylem
III+ ≥ 50 centyl
III- < 50 centyl

Stopień IV – osoba "znacząco poniżej przeciętnej w zakresie zdolności intelektualnych"; ≤ 25 centyl

IV- ≤10 centyl

Stopień V – osoba "intelektualnie upośledzona";  <5 centyl