Choroby jelit i wątroby u przeżuwaczy
Objawy główne chorób jelit
• ból brzucha (kolka),
• biegunka (diarhoe),
• zaparcie (obstipatio),
• wzdęcie (meteorismus).
Objawy kolkowe mogą być spowodowane:
· spazmem mięśniówki (bóle spastyczne),
· rozciąganiem jelit,
· bólami otrzewnowymi,
· wskutek rozciągania, naciągania krezki.
Ze względu na stopień nasilenia bóle kolkowe możemy podzielić na:
· łagodne (niepokój, przestępowanie z nogi na nogę, oglądanie się na boki lub na powłoki brzuszne),
· umiarkowane (o większym nasileniu),
· znacznego stopnia - duże (uderzanie kończynami o brzuch, nagłe upadanie, objawy szału).
Biegunka
Skutki:
· utrata płynów ustrojowych (odwodnienie),
· utrata elektrolitów (Na, K, HCO3),
· zagęszczenie krwi, hypowolemia,
· hipoksja,
· zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej (kwasica metaboliczna),
· hipoglikemia,
· wzrost koncentracji mocznika w surowicy,
· utrata białka (endogenny rozpad, niedostateczne wchłanianie i trawienia białek).
Skurcz jelit (spasmus intestini, enteralgia catarrhalis)
Z reguły dotyczy jelit cienkich, głównie u koni.
Przyczyny: ostre zapalenie jelit, zbyt zimne poidło, nadmiar wody, oszroniona lub zmarznięta pasza, stany biegunkowe na różnym tle.
Objawy: nagły niepokój, ból przez l -2 godziny, częste oddawanie rzadkiego kału w małych ilościach, często mija samoistnie.
Leczenie: środki przeciwbólowe, środki hamujące ruch jelit, wykluczyć zimną wodę i złą karmę, krótkotrwała głodówka.
· bakterie i wirusy,
· błędy żywieniowe (nagła zmiana, zapiaszczenie, zepsucie itp. paszy, zbyt duża ilość pasz wysokoenergetycznych),
· procesy chorobowe przedżołądków (kwasica, zasadowica itp.),
· w przebiegu niektórych zatruć i chorób zakaźnych,
· zaburzenia gospodarki mineralnej (np.: niedobór miedzi).
· upośledzenie lub utrata łaknienia,
· osowiałość,
· biegunka,
· kał – w różnym stopniu uwodniony, czasem z domieszką krwi,
· parcie na kał
· podkasany brzuch,
· zagęszczenie krwi
· zastosowanie odpowiedniej diety (dobre siano, zaprzestanie skarmiania paszami treściwymi i kiszonkami),
· podanie pozajelitowo, a najlepiej dożylnie izotonicznych płynów elektrolitowych (w zależności od stopnia odwodnienia ustroju i zagęszczenia krwi).
· w przypadkach infekcyjnych antybiotyki (gorączka, krew w kale)
· probiotyki
· witaminy (B)
Przypadek kliniczny
Zapalenie jelit u cieląt.
· 2 cielaki 4 tygodniowe
· biegunki od trzech tygodni
· leczone Enroxil przez 4 dni
· sulfatyf 2 dni p.o., pektosped, stoper wet.
Zgłoszony problem w stadzie
· stado liczy 30 krów mlecznych
· krycie naturalne buhajem – przebywa cały czas w stadzie ze wszystkimi krowami
· nawracające zapalenia wymienia
· upadki cieląt w okresie 1-3 tygodnia życia
· u cieląt biegunka - biała
Warunki żywienia i utrzymania
· zwierzęta przebywają w oborze
· warunki zoohigieniczne dobre
· krowy cielne i wycielone przebywają razem w grupie z innymi krowami
· żywienie jednakowe dla wszystkich krów
· cielęta przebywają razem z całym stadem
· żywienie: kiszonka z kukurydzy, siano, kiszone wysłodki, dodatek mineralno-witaminowy Dolfos BM – 0,1 kg /szt
· żywienie cieląt mleko matki lub preparaty mlekozastępcze
· brak szczepień i odrobaczenia
Wyniki - badanie hematologiczne
Wyniki – badanie biochemiczne
Diagnoza
· prawdopodobnie siara jest słaba jakościowo (cielęta nie otrzymują dostatecznej biernej odporności)
· prawdopodobne zakażenie E. coli
· cielęta odwodnione
· Brak szczepień swoistych
Zalecenia lekarskie
· szczepieni matek w ostatnim okresie ciąży Rotavec Corona w dawce
· każdemu nowonarodzonemu (słabemu) cielęciu podać nieswoiste immunoglobuliny np. Boviglobin w iniekcji im. po 20 – 30 ml/sztukę lub doustne immunoglobuliny Soluvit IG
· wskazane oddzielenie krów ciężarnych od reszty stada i specjalne żywienie
· w przypadku upadku cieląt – pełne badanie sekcyjne
Nie zrobiono.
· badania sekcyjnego padłego cielęcia
· badania mikrobiologicznego krwi lub preparatów odciskowych z narządów padłych cieląt (wykluczenie sepsy)
· badania siary
· badania stężenia globulin u cieląt w pierwszych 24 – 48 godz. życia
Wpochwienie jelit (invaginatio intestini)
· Przy wzmożonej perystaltyce jelit dochodzi do nagłego wejścia jednego odcinka jelita w drugi. Często przyczyną są zmiany organiczne w przewodzie pokarmowym (blizny, guzy, zrosty). Powoduje to ból, zwężenie światła jelita oraz przekrwienie.
· Usposabiająco działa wzrost ciśnienia w jamie brzusznej. Najczęściej u sztuk młodych do 3 lat, notowane zimą i wiosną.
· Występuje przy przejściu jelita czczego w biodrowe, w końcowym odcinku dysku okrężnicy i w jelicie ślepym.
· U bydła wpochwienie małego stopnia może występować fizjologicznie, jak też w okresie agonii.
W przebiegu choroby możemy wyróżnić trzy okresy:
I) początkowy, trwa od 2 do 6 godzin: nagle pojawia się ból (kolka wskutek wpochwienia), niepokój różnego stopnia (oglądanie się na brzuch, ruchy ogona, parcia do przodu, pokładanie się itp.),
II) posmutnienie, trwa do 2 dni: brak wydalania kału, mniejsze nasilenie objawów kolkowych, posmutnienie, w prostnicy kał z domieszką krwi (badanie per rectum), zaburzenia w krążeniu,
III) autointoksykacja - zatrucie i wstrząs: niewydolność serca znacznego stopnia, zaleganie, zaburzenia świadomości, oziębienie obwodowych części ciała, sinica błon śluzowych, śpiączka (niedotlenienie mózgu).
Wpochwienie u bydła trwa stosunkowo długo, bo nawet 6-9 dni, a wyjątkowo do 2 tygodni.
Rozpoznanie: obraz kliniczny, badanie per rectum (w dolnej części jamy brzusznej, za kością łonową, duży kiełbasowaty lub wielkości uda twór, bolesny przy palpacji - zazwyczaj choroba dotyczy jelita biodrowego), zmiana zarysu powłok brzusznych.
Leczenie: środki przeciwbólowe i rozkurczowe oraz zabieg chirurgiczny polegający na resekcji odcinka wpochwionego.
Przeciwwskazane stosowanie środków przeczyszczających.
Często dołącza się skręt okrężnicy.
· Przyczyny i patogeneza: poprzedzone jest rozszerzeniem przez gazy, przeładowanie płynną treścią i gazem osłabia czynność ruchową; ciężar ciągnie jelito ślepe do dołu z jednoczesnym pociągnięciem więzadeł (ligamentum ileocaecale);
· Postacie:
rozszerzenie z nieznacznym przemieszczeniem, rozszerzenie ze skrętem w prawo, rozszerzenie ze skrętem w lewo.
Objawy: niestrawność, objawy kolkowe małego lub średniego stopnia, niepokój, postawa kozła gimnastycznego, posmutnienie, stękanie, autointoksykacja, niewydolność krążenia,
zmiana zarysu powłok brzusznych – uwypuklenie dołu głodowego po prawej stronie na całej długości, napięcie powłok brzusznych (ostry brzuch),
zmniejszone lub brak wydalania kału lub powleczony śluzem, włóknikiem, krwią, wypuk bębenkowy niekiedy z podźwiękiem metalicznym, pluskanie przy osłuchiwaniu, brak zmian w zakresie pola stłumienia wątrobowego,
badanie per rectum: balonowaty lub rurowaty cienkościenny twór w prawej górnej połowie jamy brzusznej, przysłaniający nerkę.
· głębokie wlewy z ciepłej wody,
· środki przeciwbólowe,
· punkcja jelita ślepego igłą wprowadzoną do prostnicy lub punkcja od zewnątrz po wykonaniu laparotomii, po upuszczeniu gazów zwykle następuje samoistna repozycja,
· bardziej zalecana jest operacja, jak najwcześniej.
Skręt krezki dysku okrężnicy (torsio mesenterici)
· Przyczyny: upadek, tarzanie się (przy znacznym wypełnieniu jelita ślepego), zmiany chorobowe w żwaczu, atonia.
· Objawy: przebieg nadostry: kolka bardzo silnie wyrażona, charakterystyczna postawa wchodzenie przednimi kończynami do żłobu, autointoksykacja, wzrost tętna i oddechów, śmierć na skutek autointoksykacji.
· Leczenie: operacyjne (zazwyczaj za późno).
Metody rozpoznawania chorób wątroby
· Wywiad
· Badanie kliniczne
· Badanie laboratoryjne
· Biopsja wątroby i badanie bioptatu (zawartość trójglicerydów, lipidów, makro- i mikroelementów)
· Badanie parazytologiczne kału (motylica wątrobowa)
· Badanie USG i RTG
Objawy chorób wątroby u przeżuwaczy
· żółtaczka (wątrobowa, pozawątrobowa)
· zaburzenia żołądkowo - jelitowe (biegunki na przemian z zaparciami)
· niestrawność
· wzrost parametrów ogólnych
· śpiączka wątrobowa (coma hepatica), gdy ustaną funkcje wątroby (hepatargia),
· zespół wątrobowo-mózgowy (syndroma hepatocerebrale) - objawy podobne do zapalenia mózgu: szał na przemian z apatią (wynik wpływu amoniaku, mocznika, metioniny na centralny układ nerwowy)
· zaburzenia krzepnięcia krwi
Objaw główny chorób wątroby - żółtaczka ( Icterus )
· hemolityczna (przedwątrobowa) - związana jest z nadmiernym rozpadem krwinek czerwonych.
· miąższowa (wątrobopochodna) - powstaje przy działaniu na komórki wątrobowe toksyn, czynników infekcyjnych
· cholestatyczna (pozawątrobowa) - jako wynik zatkania lub uciśnięcia przewodów żółciowych
Badanie kliniczne wątroby
· oglądanie: okolica prawego dołu głodowego (brak zmian za wyjątkiem marskości przerostowej /cirrhosis hepatis hypertrophica/ w przebiegu której dochodzi do powiększenie powłok brzusznych)
· omacywanie: rozpoczynamy je od 8-9 pmż. idąc z przodu do tyłu, w pierwszej lini opukowej, a następnie z góry na dół w kolejnych przestrzeniach między- żebrowych, oceniając objawy bolesności lub podwyższenie ciepłoty
· opukiwanie: w pierwszej linii opukowej płuc, najpierw od przodu ku tyłowi, a następnie w miejscu przejścia wypuku jawnego płuc (w okolicy 10-11 pmż.) w pole stłumienia wątrobowego dodatkowo z góry na dół w poszczeg...
patryczeek_94