Ketoza krów.docx

Ketoza krów (ketosis bovum, ketonemia, acetonemia, ketonuria, acetonuria)

Istota choroby.

Choroba charakteryzuje się :

•          nagromadzeniem się zw. ketonowych we krwi (ketonemia), moczu (ketonuria), mleku (ketolakcja) i w wydychanym powietrzu

•          zmniejszeniem stężenia glukozy we krwi (hipoglikemia)

•          skłonnością do zwyrodnienia tłuszczowego wątroby

Rodzaje ketozy:

•          K. pierwotna – występuje samoistnie w okresie poporodowym

•          K. wtórna – występuje w przebiegu innych chorób pierwotnych niezależnie od okresu laktacji

•          K. pokarmowa – występuje niezależnie od okresu laktacji, wieku, płci, u krów karmionych paszą ketogenną

•          K. subkliniczna – typowa choroba dla stad krów

•          K. kliniczna: postać niestrawnościowa i postać nerwowa (neurologiczna)

częstotliwość występowania ketozy w okresie laktacji

Przyczyny k. pierwotnej

•          Specyficzna przemiana energetyczna u przeżuwaczy

•          Wysoka wydajność mleczna w początkowym okresie laktacji

•          Znaczny wzrost zużycia glukozy na początku laktacji

•          Spadek produkcji glukozy i glikogenu w wątrobie

•          Nadmierne otłuszczenie krów w okresie przedporodowym

•          Zaburzenia hormonalne - (obniżenie stężenia glikokortykoidów i insuliny a wzrost stęzenia STH, tyroksyny, noradrenaliny)

•          Błędy żywieniowe

Przyczyny ketozy pierwotnej (czynniki wewnętrzne)

•          Niedobory energetyczne w szczycie laktacji

•          Specyfika przemian energetycznych               przeżuwaczy

Przyczyny wewnętrzne – przemiany węglowodanowe

                                                 Węglowodany w paszy

                                                                      ↓

   celuloza, hemiceluloza, skrobia, sacharoza, laktoza, maltoza, glukoza

                                                                      ↓

                                         depolimerazy

                                                      amylazy

                                                      celulazy

                                                                      ↓

                                       Lotne kwasy tłuszczowe (LKT)

     kwas octowy                                60 – 65%

     kwas propionowy                             ~ 20%

     kwas masłowy                             15 – 20%

     NKT:                                                 ~  5%

        kwas mrówkowy, walerianowy,                 

         kapronowy, bursztynowy, mlekowy

Rola lotnych kwasów tłuszczowych

LKT są głównym źródłem energii i materiałem budulcowym:

                                   tkanki                     mleko

kwas propionowy    tłuszcz, cukier        białko, cukier

kwas octowy                tłuszcz               tłuszcz, białko

kwas masłowy                                             białko

Przyczyny ketozy pierwotnej(czynniki wewnętrzne)

•          Nadmierne otłuszczenie krów

•          Stan hormonalny (glikokortykoidy, insulina,               STH,  h. tarczycy, noradrenalina)

Przyczyny ketozy pierwotnej (czynniki zewnętrzne)

•          Błędy żywieniowe                          (jednostronne i niepełnowartościowe żywienie, niedostosowanie ilościowe i jakościowe dawki pokarmowej do potrzeb produkcyjnych)

•          Wadliwa technika żywienia

•          Głodzenie zwierząt

Patogeneza

Przyczyny ketozy wtórnej

•          Niestrawności

•          Skręt i przemieszczenia trawieńca

•          Zapalenia wymienia i macicy

•          Zanokcica

•          Schorzenia gorączkowe z upośledzeniem lub utratą łaknienia

Przyczyny ketozy pokarmowej

•          Pasze ketogenne (zawierające kwas               masłowy)

•          Pasze powodujące tzw. ketogenną               fermentację w żwaczu

•          Obecność pierwotniaków z rodzaju               Entodinum w treści żwacza

Zależność między żywieniem, trawieniem a ketozą przeżuwaczy

Objawy kliniczne ketozy (postać niestrawnościowa)

•          Spadek wydajności mlecznej

•          Zmniejszenie lub brak apetytu

•          Osłabienie i zanikanie odruchów przeżuwania i ruchów  żwacza

•          Upośledzenie motoryki przedżołądków, brak napięcia mięśniówki ściany brzucha i żwacza (żwacz jest pusty)

•          Zwiększona wrażliwość okolicy wątroby i czasami powiększenie pola stłumienia wątrobowego

•          Kał twardy, pokryty śluzem później płynny

•          Mleko gęste i warzy się przy gotowaniu

•          Postępujący spadek masy ciała i wychudzenie

Objawy kliniczne ketozy (postać nerwowa)

Nasilenie lub osłabienie reakcji psychomotorycznych.

•          Osłabienie psychomotoryczne (osowiałość, senność, słaba reakcja na bodźce, śpiączka, pozycja leżąca)

•          Pobudzenie psychomotoryczne (parcie na oślep, dreptaniem w miejscu, ślinotok, spaczony apetyt, lizanie lub gryzienie własnej skóry,  zaburzenia koordynacji ruchów, nadwrażliwość czuciowa, puste przeżuwanie, zaburzenia czucia głębokiego)

Zmiany biochemiczne

Ø      Krew

              - hiperketonemia

              - hiperlipemia

              - hipoglikemia

              - hiperbilirubinemia (> 8,55 µmol/l)

              - wzrost aktywności AST (> 80 U/l)

              - wzrost aktywności GGT (> 30 U/l)

Ø      Mocz

              - ketonuria

Ø      Mleko

              - podwyższona liczba kwasowa

              - ketolaktacja

Interpretacja wyników laboratoryjnych krów

Rokowanie

•          W ketozie pierwotnej i pokarmowej pomyślne – w stanach lżejszych powrót do zdrowia w ciągu 3-6 dni, w cięższych po 8-10 dniach

•          Brak poprawy po 5-6 dniach budzi podejrzenie ketozy wtórnej i rokowanie ostrożne lub niepomyślne

Zmiany anatomopatologiczne

•          Wychudzenie zwierząt

•          Zwyrodnienie wątroby

•          Tłuszczowe nacieki w nerkach oraz nadnerczach

•          Czasami zażółcenie błon śluzowych

Rozpoznanie różnicowe

    Postać niestrawnościowa ketozy

-          niestrawności

-          zapalenie otrzewnej

-          przemieszczenia trawieńca

Postać nerwowa ketozy

- wścieklizna

-          tężyczka pastwiskowa

-          porażenie poporodowe

-          zapalenie opon mózgowych i mózgu

Leczenie

Ø      Ketoza pokarmowa

              - eliminacja pasz ketogennych

Ø      Ketoza z objawami klinicznymi – zwiększenie poziomu glukozy:

              - glukoza 20% - 1000 ml, 40% - 500 ml,  4 – 6 dni

              - glikokortykoidy:

                            hydrocortisonum aceticum 125-250 mg,  2 – 4 dni

                            Dexafort 10 ml, powtórzyć po 3 – 5 dniach

                            Opticortenol S 8 – 10 ml, powtórzyć po 3 – 5 dniach

Leczenie c.d.

- związki glukoplastyczne:

              propionian sodu (Neopropiowet) 100-200g, 2x dziennie

              glikol propylenowy 125-250g, Ketomix 1000 ml, Ketostop 300g, Boviketozin 250 ml - 2x dziennie przez 4-10 dni

              glicerol 150-500g, 2x dziennie prze 4-10 dni

Ø      Inne środki lecznicze

              insulina 200j z glukozą

              wit. B1 forte 5-10 mg/kg m.c. z glukozą przez 2-4 dni

              kwas nikotynowy 6,0g, 2x dziennie przez 4-10 dni

              wodzian chloralu 30-50g, przez 3-5 dni

Leczenie c.d.

Ø      Związki lipotropowe

              metionina 2,5-4g/100 kg m.c. i.v.

              chlorek choliny 25g w 10% roztworze wodnym s.c.

Ø      Ketoza subkliniczna:

              poprawa żywienia krów

              stosowanie związków glukoplastycznych przez 6-12 dni             

Zapobieganie

Ø      W okresie zasuszenia (8-4 tyg. a.p.)

              - do 3 kg pasz treściwych (dawka pokarmowa               winna pokrywać produkcję 10 l mleka)

              - do 5 kg buraków cukrowych lub 10 kg buraków               pastewnych

Ø      Po porodzie

              - zapewnienie energii w dawce odpowiadającej

                            1 kg paszy treściwej na 3 kg mleka

              - zapewnienie optymalnej ilości białka strawnego               (55g na 1 l mleka)

              - podaż włókna surowego w ilości 18-20% s.m.               (dobre siano, kiszonka z suszu)

Zapobieganie c.d.

Ø      Stopniowa zmiana rodzaju żywienia i przyzwyczajanie do nowej paszy

Ø      Eliminacja pasz ketogennych (po podaniu pasz badanie moczu na obecność związków ketonowych)

Ø      Stymulacja syntezy glukozy i hamowanie ketogenezy – podawanie profilaktyczne

              - Neopropiowet 120g dziennie przez 4-5 tygodni od porodu

              - Ketomix 500ml, Ketostop 100 g dziennie przez 2 ...