PROJEKTWYBÓR SUROWCAFirma ‘AGROPEX’ jest przedsiębiorstwem przetwórstwa owocowo-warzywnego, w związku z tym, kluczowym surowcem w jej produkcji są oczywiście owoce. Dlatego też, spośród listy surowców zawartej w projekcie pierwszym, wybieram właśnie tę pozycję, a konkretnie -pomarańcze.DOSTAWCY1. ‘DARPOL’ D12. ‘FORTECH’ D23. ‘VACUMBER’ D34. ‘XYMOFRUT’ D45. ‘ZIBI’ D5KLASYFIKACJA KRYTERIÓW OCENY DOSTAWCÓW1. cena S12. jakość surowca S23. terminowość dostaw S34. warunki płatności S45. upusty cenowe S56. warunki reklamacji i zwrotów S67. podejście do wymagań klienta S78. transport S89. opakowanie S9UZASADNIENIE PRZYJ?TEJ KLASYFIKACJI KRYTERIÓWFirma ‘AGROPEX’ chcąc utrzymać mocną pozycję na rynku przetwórczym oraz dążąc do rozwoju, wzbogacenia swego asortymentu i pozyskiwania nowych rynków zbytu, jest zobligowana do przestrzegania twardych zasad rynkowych, stosowania przemyślanych strategii oraz procesów logistycznych. Dlatego też, skupia ona ogromną uwagę na kryterium cenowym, jako że jest to jej główna ‘karta przetargowa’ w dążeniu do konkurencyjności, a co za tym idzie, osiągnięciu zamierzonych celów. Oczywiście zależy jej na tym, aby cena surowca była możliwie jak najniższa, co wynika z tego iż, jest ona głównym czynnikiem kosztotwórczym wytwarzanych produktów. Podobną wagą cechuje się kryterium jakościowe, które również ma ogromny wpływ na atrakcyjność towarów i gwarantuje jego zbywalność. Należy zaznaczyć, że ‘AGROPEX’ wytwarza produkty jedynie z surowców najwyższej jakości, które za każdym razem są badane w laboratoriach ‘AGROPEX-u’. ‘AGROPEX’ jest zarządzany zgodnie z nowoczesnymi zasadami tej dziedziny tzn. wg opcji Just In Time. Dlatego, bardzo istotna dla firmy jest terminowość dostaw. Wyżej wymienione kryteria odgrywają w przedsiębiorstwie rolę przewodnią i stanowią rdzeń działań logistyczno-zarządczych. Duże znaczenie przypisuje się warunkom reklamacji i zwrotów oraz podejściu do wymagań klienta, itp. Nie mają one jednak, tak kluczowego znaczenia. Transport i opakowanie zostały sklasyfikowane jako ostatnie, ze względu na fakt, że przedsiębiorstwo to posiada własne środki transportu, natomiast samo opakowanie nie odgrywa zbyt istotnej roli w dostawie owoców dla przedsiębiorstwa. ZAKRES DOPUSZCZALNYCH ZNACZE? (WYNIKÓW) KRYTERIÓW OCENY ORAZ ZASADY PRZYPORZĄDKOWANIA TYM ZNACZENIOM PUNKTÓW1.CENAPoziom cen mierzony będzie w skali porównawczej. Skala ta określa ranking dostawców w zależności od wysokości ceny na dany towar.PoziomI II III IV VLiczba punktów10 7 5 2 12.JAKOŚ? SUROWCAJakość surowca mierzona będzie procentem braków przypadających na 1 tonę owoców.Procent braków0%-2% 3%-5% 6%-10%Liczba punktów10 8 43.TERMINOWOŚ? DOSTAWDotrzymywanie terminów mierzone będzie miesięczną liczbą dni opóźnienia w realizacji jednego zamówienia.Ilość dni0-2 3-4 5-7 8-10Liczba punktów10 8 5 1W przypadku dłuższych terminów niedotrzymania zobowiązania, umowa z dostawcą zostaje zerwana. 4.WARUNKI PŁATNOŚCIKryterium to rozpatrywane będzie ze względu na dwa elementy:• kredytowanie dostaw• opcja rozrachunku bezgotówkowegoElement TAK NIE Kredytowanie dostaw 5 pkt. 0 pkt.Bezgotówkowe rozliczenia 5 pkt. 0 pkt.5.UPUSTY CENOWEMierzone będą procentem rabatu uzyskiwanego u dostawcy przy zamówieniu na kwotę 10 000 PLN.Procent 0%-1% 2%-3% 4%-5% 6%-7% 8%-10%Liczba punktów0 2 4 6 86.WARUNKI REKLAMACJI I ZWROTÓWMierzone będą ilością dni, w ciągu których można reklamować bądź zwrócić surowiec dostawcy.Liczba dni 0-2 3-6 7-9 10-11 12-14Liczba punktów1 4 6 8 107.PODEJŚCIE DO WYMAGA? KLIENTARodzaje zachowań:• ‘elastyczne’ 10 pkt. • ‘negocjujące’ 5 pkt.• ‘sztywne’ 0 pkt.8.TRANSPORT‘AGROPEX’ w wyniku opcji Just In Time jest zobligowany do posiadania własnych środków transportu. Jednakże w przypadku, gdy koszty przewozu pokrywa dostawca -usługa taka jest bardzo korzystna.• dostawca pokrywa koszt transportu 10 pkt.• dostawca nie pokrywa kosztu transportu lub go nie zapewnia 0 pkt. 9.OPAKOWANIEDla ‘AGROPEX-u’ nie jest istotne opakowanie, lecz sposób pakowania tzn. rodzaj skrzyń. Najdogodniejsze do transportu (i jednocześnie za- i rozładunku) owoców są skrzynie 50-cio kilogramowe.Ilość kilogramów w skrzyni 20 kg 50 kg 100 kgLiczba punktów7 10 2OKREŚLENIE WAG POSZCZEGÓLNYCH KRYTERIÓWS1S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 Częstość przewagi WagaS1 1 1 1 1 1 1 1 1 8 0,222S2 2 2 2 2 2 2 2 7 0,194S3 3 3 3 3 3 3 6 0,167S4 4 4 4 4 4 5 0,139S5 5 5 5 5 4 0,111S6 6 6 6 3 0,083S7 7 7 2 0,056S8 8 1 0,028S9 0 0,00Suma 36 1,00SKRÓCONA OFERTA WYBRANYCH DOSTAWCÓW‘DARPOL’ ‘FORTECH’ ‘VACUMBER’ ‘XYMOFRUT’ ‘ZIBI’CENA1,14 zł/kg 1,20 zł/kg 0,95 zł/kg 0,98 zł/kg 1,06 zł/kgJAKOŚ?1% braków4% braków 7% braków 5% braków 8% brakówTERMINOWOŚ?6 dni opóźnienia 3 dni opóźnienia 7 dni opóźnienia 1 dzień opóźnienia 5 dni opóźnieniaWARUNKI PŁATNOŚCIbezgotówkowabez kredytów bezgotówkowabez kredytów gotówkowakredyty bezgotówkowabez kredytów gotówkowakredytyUPUSTY CENOWE2% przy 10 000 PLN 7% przy10 000 PLN 3% przy10 000 PLN 3% przy10 000 PLN 5% przy10 000 PLNWARUNKI REKLAMACJI I ZWROTÓWdo 6 dni do 10 dni do9 dni do 7 dni do 12 dniPODEJŚCIE DO WYMAGA? KLIENTAnegocjujące elastyczne negocjujące sztywne elastyczneTRANSPORTnie zapewnia zapewnia nie zapewnia nie zapewnia zapewniaOPAKOWANIE20 kg w skrzyni 50 kgw skrzyni50 kg w skrzyni 20 kgw skrzyni 100 kgw skrzyniWARTOŚCI KRYTERIÓW U POTENCJALNYCH DOSTAWCÓWD1 D2D3 D4 D5S1IV V I II IIIS21% 4% 7% 5% 8%S36 dni 3 dni 7 dni 1 dzień 5 dniS4_ _ _ _ + + _ _ + +S52% 7% 3% 3% 5%S66 dni 10 dni 9 dni 7 dni 12 dniS7N E N S ES8_ + _ _ +S920 kg/skrz. 50 kg/skrz. 50 kg/skrz. 20 kg/skrz. 100 kg/skrz.PUNKTACJA DOSTAWCÓWZestawienie punktów uzyskanych przez poszczególnych dostawców, bez uwzględnienia wag kryteriów.D1D2 D3 D4 D5S12 1 10 7 5S210 8 4 8 4S35 8 5 10 5S40 0 10 0 10S52 6 2 2 4S64 8 6 6 10S75 10 5 0 10S80 10 0 0 10S97 10 10 7 2SUMA35 61 52 40 60Na podstawie powyższych wyników można by wnioskować, że najlepszym dostawcą owoców dla ‘AGROPEX-u’ jest firma ‘FORTECH’, gdyż oferuje ona obiektywnie najlepsze usługi spośród potencjalnych dostawców surowca. Przedstawione wyżej wyniki nie uwzględniają jednak ważności omawianych kryteriów.ZESTAWIENIE PUNKTÓW Z UWZGL?DNIENIEM WAG KRYTERIÓW --OSTATECZNY WYBÓR DOSTAWCÓWWaga D1 D2 D3 D4 D5S1 0,222 0,444 0,222 2,222 1,556 1,111S2 0,194 1,944 1,556 0,778 1,556 0,778S3 0,167 0,833 1,333 0,833 1,667 0,833S4 0,139 0,000 0,000 1,389 0,000 1,389S5 0,111 0,222 0,667 0,222 0,222 0,444S6 0,083 0,333 0,667 0,500 0,500 0,833S7 0,056 0,278 0,556 0,278 0,000 0,556S8 0,028 0,000 0,278 0,000 0,000 0,278S9 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000SUMA 1,000 4,056 5,278 6,222 5,500 6,222Po uwzględnieniu wag kryteriów przy ustalaniu najlepszego dostawcy, okazało się, że są nimi jednocześnie dwie firmy- ‘VACUMBER’(D3) i ‘ZIBI’(D5). Uzyskany wynik wyraźnie kłóci się z naszymi wcześniejszymi przypuszczeniami, a różnica punktów końcowych (tj. sumy przyznanych punktów z uwzględnieniem wag poszczególnych surowców) jest na tyle znaczna, że nie możemy pozostawić jej bez przeanalizowania. Zobaczmy z czego może wynikać zaistniała sytuacja wspomagając się poniższym zestawieniem.D2 - Najlepszy dostawca wg kryterium punktowegoD3 i D5 - Najlepsi dostawcy wg kryterium punktowego z uwzględnieniem wagPrzyznane punkty (bez wag) Przyznane punkty z uwzględnieniem wagWagaD2 D3 D5 D2 D3 D5S10,222 1 10 5 0,222 2,222 1,111S20,194 8 4 4 1,556 0,778 0,778S30,167 8 5 5 1,333 0,833 0,833S40,139 0 10 10 0,000 1,389 1,389S50,111 6 2 4 0,667 0,222 0,444S60,083 8 6 10 0,667 0,500 0,833S70,056 10 5 10 0,556 0,278 0,556S80,028 10 0 10 0,278 0,000 0,278S90,00 10 10 2 0,000 0,000 0,000SUMA1,00 61 52 60 5,278 6,222 6,222Po przeanalizowaniu powyższego zestawienia, od razu możemy dostrzec wyjaśnienie zaistniałych anomalii. Dostawca D2, po wstępnym oszacowaniu przyznanych punktów zaklasyfikował się na czołowej pozycji z wynikiem 61 punktów, zaś po ich weryfikacji o wagi uwzględnianych kryteriów odnotowujemy znaczne obniżenie jego „wartości” oraz spadek na pozycję przedostatnią. Jest to wynik faktu, iż zdominował on pozostałych potencjalnych dostawców poprzez osiągnięcie maksymalnych notowań odnośnie trzech ostatnich kryteriów (najmniej cenionych) oraz prawie maksymalnych - w dwóch kolejnych (licząc od końca). Rozchodzi się tu m.in. o transport, opakowanie, czy też podejście do wymagań klienta. Odnośnie kryteriów o kluczowym znaczeniu dla przedsiębiorstwa, noty D2 wahają się od minimum do maksimum, jednakże nie mają one większego wpływu na wynik końcowy. W przeciwieństwie do zaskakującego wyniku dostawcy D2, wynik D5 jest sytuacją, której można było sięspodziewać. W klasyfikacji początkowej osiągnął on drugą pozycję z 60-cioma punktami (praktycznie tyle samo, co D2), w końcowej zaś, usytuował się na pozycji pierwszej. Jest to rezultat konsekwentnego balansowania między max i min punktowym za poszczególne kryteria (najczęściej na wartościach średnich) i gromadzeniu odpowiednich ocen, co w ostateczności daje taki, a nie inny wynik. Jest to typowy „średniak”, który w niczym nie jest najlepszy, ani najgorszy (ogólnie rzecz ujmując). Równie dużym zaskoczeniem, co zjawisko dostawcy D2, może być przypadek D3. Jest on pewnym jego przeciwieństwem - z końcowych pozycji „przeskoczył” na pierwszą, a jak wynika z tabeli, zawdzięcza ten stan temu, że dwukrotnie uzyskuje maksymalne notowania odnośnie kryteriów najwyżej cenionych w przedsiębiorstwie oraz kilku średnich. Nie otrzymuje punktów wcale, bądź niewiele - w przypadku kryteriów najmniej cenionych, co też nie wpływa lub wpływa nieznacznie na jego pozycję w rankingu. Według mnie, jest to bardzo ciekawy przypadek. Pozostajemy w sytuacji, gdy mamy dwóch dostawców szacunkowo najlepszych, jednakże nierównych sobie. W kwestii kryteriów „drugorzędowych” zdecydowanie lepszy jest dostawca D5, który aż trzykrotnie osiąga max punktów, podczas gdy, wartości punktowe D3 oscylują raczej w obrębie średnich. Jednak, jak już podkreślałem, przy wagach rzędu 0,05-0,08 są to punkty „bezwartościowe”, podczas gdy przy wagach 0,13-0,23 , każdy punkt jest „na wagę złota”.W tej kwestii zdecydowany prym wiedzie D3, który dwukrotnie uzyskuje max punktów, przy średnich wielkościach D5. Najważniejsze jest jednak to, że jedno z maksimów w przypadku D3 przypada na kryterium cenowe - najistotniejsze dla ‘AGROPEX-u’.Jest to argument decydujący co do przyznania firmie ‘VACUMBER’ (D3) miana najlepszego dostawcy.I. WARIANT ZMIANY WAG KRYTERIÓW -zmiana kolejności w „czołówce”HIERARCHIA WAŻNOŚCI KRYTERIÓW1. jakość surowca S2 2. terminowość dostaw S33. cena S14. upusty cenowe S55. warunki płatności S46. warunki reklamacji i zwrotów S67. podejście do wymagań klienta S78. transport S89. opakowanie S9OKREŚLENIE WAG POSZCZEGÓLNYCH KRYTERIÓWS1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 Częstość przewagi WagaS1 2 3 1 1 1 1 1 1 6 0,182S2 2 2 2 2 2 2 2 7 0,212S3 3 3 3 3 3 3 6 0,182S4 5 4 4 4 4 4 0,121S5 5 5 5 5 4 0,121S6 6 6 6 3 0,091S7 7 7 2 0,061S8 8 1 0,03S9 0 0SUMA 33 1ZESTAWIENIE PUNKTÓW Z UWZGL?DNIENIEM WAG KRYTERIÓWWaga D1 D2 D3 D4 D5S2 0,212 2,121 1,697 0,848 1,697 0,848S1 0,182 0,364 0,182 1,818 1,273 0,909S3 0,182 0,909 1,455 0,909 1,818 0,909S4 0,121 0,000 0,000 1,212 0,000 1,212S5 0,121 0,242 0,727 0,242 0,242 0,485S6 0,091 0,364 0,727 0,545 0,545 0,909S7 0,061 0,303 0,606 0,303 0,000 0,606S8 0,030 0,000 0,303 0,000 0,000 0,303S9 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000SUMA 1,000 4,303 5,697 5,879 5,576 6,182Przypadek ten potwierdza słuszność i poprawność wyciągniętych wniosków przedstawionych przy analizie wariantu pierwotnego, choć nie uzasadnia podjętych decyzji odnośnie określenia najlepszego dostawcy, co leży w gestii czysto subiektywnej oceny decydenta. Interpretacja owego przypadku przedstawia się następująco:w wyniku zmiany istotności kryterium cenowego (głównego atutu dostawcy D3 w poprzednim rozwiązaniu) oraz braku wpływu na wynik końcowy zmian pozostałych „kryteriów kluczowych” (jakość, terminowość oraz warunki płatności), co wynika z równoważności poszczególnych kryteriów oraz przyznanych punktów w ich zakresie (patrz tabela - zestawienie wyników dla dostawców D2, D3 i D5), dostawca D5 zdominował D3 na podstawie wartości uzyskanych w obrębie kryteriów „drugorzędowych”, gdzie ma zdecydowaną przewagę (o wyniku zadecydowały kryteria niskowartościowe - warunki reklamacji i zwrotów - 12 dni, podejście do wymagań klienta - elastyczne oraz transport - zapewniany transport oraz ponoszenie jego kosztów);Najlepszy dostawca wg wariantu I to firma ‘ZIBI’ (D5).II.WARIANT ZMIANY WAG KRYTERIÓW -zwrócenie uwagi na kryteria dotychczasowego środka ze względu na rolę, jaką odegrały w wariancie IHIERARCHIA WAŻNOŚCI KRYTERIÓW1. terminowość dostaw S32. upusty cenowe S53. warunki reklamacji i zwrotów S64. jakość surowca S25. warunki płatności S46. cena S17. podejście do wymagań klienta S78. opakowanie S99. transport S8OKREŚLENIE WAG POSZCZEGÓLNYCH KRYTERIÓWS1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 Częstość przewagi WagaS1 2 3 4 5 6 1 1 1 3 0,115S2 3 2 5 6 2 2 2 4 0,154S3 3 3 3 3 3 3 6 0,231S4 5 6 4 4 4 3 0,115S5 5 5 5 5 4 0,154S6 6 6 6 3 0,115S7 7 7 2 0,077S8 9 0 0S9 1 0,038SUMA 26 1ZESTAWIENIE PUNKTÓW Z UWZGL?DNIENIEM WAG KRYTERIÓWWaga D1 D2 D3 D4 D5S3 0,231 1,154 1,846 1,154 2,308 1,154S2 0,154 1,538 1,231 0,615 1,231 0,615S5 0,154 0,308 0,923 0,308 0,308 0,615S1 0,115 0,231 0,115 1,154 0,808 0,577S4 0,115 0,000 0,000 1,154 0,000 1,154S6 0,115 0,462 0,923 0,692 0,692 1,154S7 0,077 0,385 0,769 0,385 0,000 0,769S9 0,038 0,269 0,385 0,385 0,269 0,077S8 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000SUMA 1,000 4,346 6,192 5,846 5,615 6,115Przypadek ten ponownie potwierdza słuszność i poprawność wyciągniętych wniosków przedstawionych przy analizie wariantu pierwotnego, choć nie uzasadnia podjętych decyzji odnośnie określenia najlepszego dostawcy, co leży w gestii czysto subiektywnej oceny decydenta. Interpretacja owego przypadku przedstawia się następująco:w wyniku zaistniałych zmian dostawca D2 zdominował pozostałych potencjalnych dostawców poprzez osiągnięcie prawie maksymalnych notowań „wagowych” w zakresie kryteriów „wyjściowego środka”, przy jednocześnie ich wysokich notowaniach punktowych; rozchodzi się tu m.in. o podejście do wymagań klienta - elastyczne, warunki reklamacji i zwrotów - 12 dni, czy też upusty cenowe - 5%; kryteria te, które w pierwotnej klasyfikacji wag nie dawały mu żadnych (bądź znikome) walorów, po zaistnieniu sytuacji wyrażonej w wariancie II, stały się jego najmocniejszymi argumentami, co też obrazuje wynik końcowy Najlepszy dostawca wg wariantu II to firma ‘FORTECH’ (D2).III.WARIANT ZMIANY WAG KRYTERIÓW -nastawiony przede wszystkim na finanseHIERARCHIA WAŻNOŚCI KRYTERIÓW1. cena S12. upusty cenowe S53. warunki płatności S44. jakość surowca S25. warunki reklamacji i zwrotów S66. terminowość dostaw S37. opakowanie S98. transport S89. podejście do wymagań klienta S7OKREŚLENIE WAG POSZCZEGÓLNYCH KRYTERIÓWS1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 Częstość przewagi WagaS1 1 1 1 1 1 1 1 1 8 0,267S2 2 4 5 2 2 2 2 5 0,167S3 4 5 6 3 3 3 3 0,1S4 5 4 4 4 4 4 0,133S5 5 5 5 5 4 0,133S6 6 6 6 3 0,1S7 8 9 0 0S8 9 1 0,033S9 2 0,067SUMA 30 1ZESTAWIENIE PUNKTÓW Z UWZGL?DNIENIEM WAG KRYTERIÓWWaga D1 D2 D3 D4 D5S1 0,267 0,533 0,267 2,667 1,867 1,333S2 0,167 1,667 1,333 0,667 1,333 0,667S5 0,133 0,267 0,800 0,267 0,267 0,533S4 0,133 0,000 0,000 1,333 0,000 1,333S3 0,100 0,500 0,800 0,500 1,000 0,500S6 0,100 0,400 0,800 0,600 0,600 1,000...
naukowy83