Nazwa przedmiotu: Psychologia rozwoju człowieka
Autor programu: mgr Izabela Tudek
izaglasek@poczta.onet.pl
Rok studiów: I PE, 5-l stacjonarne
Forma realizacji: ćwiczenia
Forma zaliczenia: zaliczenie bez oceny
Wymiar godzin: 30
Cel zajęć: Celem zajęć jest poznanie przez studentów zjawisk i procesów rozwojowych pojawiających się na kolejnych etapach życia człowieka – od urodzenia aż do śmierci.
Tematy zajęć wraz z literatura obowiązkowa i uzupełniającą:
1. Zajęcia wprowadzające w problematykę przedmiotu. Czym zajmuje się psychologia rozwoju człowieka i do czego wiedza z tej dziedziny może być przydatna pedagogom?
· przedstawienie programu i struktury zajęć, literatury podstawowej, kryterium zaliczenia
· omówienie istoty rozwoju, okresy rozwojowe – ćwiczenie Linia życia
Literatura uzupełniająca:
Brzezińska, A. (2002). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Scholar, rozdz. 2,3.
2. Powstaje człowiek – dziecko w okresie prenatalnym.
· przebieg rozwoju psychofizycznego dziecka w okresie prenatalnym, stadia rozwoju na podstawie filmu: „Cud narodzin”
· warunki optymalne dla rozwoju dziecka i czynniki szkodliwe dla rozwoju
Literatura obowiązkowa:
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, roz. 4. s. 121-160
Kornas – Biela, D. (2000). Okres prenatalny. W: B. Harwas – Napierała, J. Trempała (red.). Psychologia rozwoju człowieka. T. 2. Warszawa: PWN
3. Dziecko pojawia się na świecie – okres niemowlęcy.
· rozwój psychoruchowy dziecka, omówienie tematu na podstawie filmu Mały człowiek. Chodzenie.
· rozwój mowy
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa, WSiP, roz. 5. s. 161-190
Czub, M. (2005). Wiek niemowlęcy. Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
4. Jestem odrębną istotą czyli rozwój dziecka w okresie poniemowlęcym.
· rozwój przywiązania w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym
· rozwój emocjonalny i społeczny – zagadnienia praktyczne, film: Mały człowiek. Emocje
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa, WSiP, roz. 5. s. 190-214
Appelt, K. (2005). Wiek poniemowlęcy. Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
Birch, A. (2005). Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości (rozdz. 2.1. Rozwój relacji społecznych rozdz. 2.2. Rozwój przywiązania). Warszawa: PWN
5. Pierwsze kroki w przedszkolu
· prezentacja: Myślenie przedoperacyjne u Piageta
· rozwój emocjonalny
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, rozdz. 6. s. 215-238, 244-251 oraz tekst w ramce s. 252-253
Smykowski, B. (2005). Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
6. Specyficzne aktywności małego dziecka.
· osobowość i rozwój społeczny dziecka
· prezentacja: Zabawa dziecięca u dzieci od urodzenia do 14 roku życia
· trudności jakie przeżywa dziecko w okresie przedszkolnym
Smykowski, B. (2005). Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
7. Idę do szkoły. Psychologiczne aspekty edukacji wczesnoszkolnej.
· prezentacja: Rozwój rysunku dziecka i jego rola w rozwoju dziecka
· dojrzałość szkolna
· rola grupy rówieśniczej w życiu dziecka
· trudności dziecka w młodszym wieku szkolnym
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, roz. 7. s. 279-337
Appelt, K. (2005). Wiek szkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
Wiliński, P. (2005). Wiek szkolny. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
8. Czy to naprawdę trudny wiek – dziecko w okresie adolescencji.
· definicja adolescencji
· realizacja zadań rozwojowych okresu dorastania
· znaczenie zmian rozwojowych w okresie adolescencji
· film: „Cudowna podróż w głąb ludzkiego ciała. Szalejące nastolatki”.
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, rozdz. 8. s. 339-383
Bardziejewska, M. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
Ziółkowska, B. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
9. Psychologiczne aspekty okresu dorastania.
· rola grupy rówieśniczej w okresie adolescencji
· proces formowania się tożsamości
· prezentacja: Bunt młodzieńczy w percepcji nastolatków.
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, rozdz. 8. s. 383-395
Bardziejewska, M. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP, s.345-348 i 367-370
10. Różnorodność ról społecznych w okresie wczesnej dorosłości.
· Prezentacja: Zadania rozwojowe okresu wczesnej dorosłości
· koncepcja zegara społecznego i biologicznego (wydarzenia punktualne i niepunktualne)
· style życia
· kryzys okresu wczesnej dorosłości
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, rozdz. 9. s. 397-457
Birch, A. Malim, T. (2002) Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. Warszawa: PWN, rozdz. 6, s. 133-138
Ziółkowska, B. (2005). Okres wczesnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał młodych dorosłych? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
11. Środek życia – kryzys czy szansa na rozwój?
· film „42-latki”
· zmiany fizyczne i w funkcjonowaniu poznawczym
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, rozdz. 10. s. 459- 482
Appelt, K. (2005). Środkowy okres dorosłości. Jak rozpoznać potencjał dojrzałych dorosłych? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
Ziółkowska, B. (2005). Środkowy okres dorosłości. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? W: A. I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP
12. Od dorosłości do starości.
· role i zadania we wczesnej dorosłości
· prezentacja: Kryzys średniej dorosłości
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, rozdz. 10. s. 482-524
13. Kolory złotej jesieni czyli późna dorosłość
· prezentacja: Percepcja starości w oczach jej bohaterów.
· zmiany regresyjne w okresie starości
· emerytura
· choroba, śmierć i żałoba
Turner, J., S. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP, rozdz. 11. s. 525-590
Birch, A. Malim, T. (2005) Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. Warszawa: PWN, rozdz. 6.5, s. 249-262
14. Podsumowanie zajęć i zaliczenie.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:
- obecność na zajęciach (możliwe są dwie nieobecności w cyklu zajęć)
- przygotowanie prezentacji w malej grupie oraz przedstawienie jej na forum grupy – możliwość uzyskania maksymalnie 6 punktów (ocena grupy i prowadzącego)
- zaliczenie każdego z dwóch kolokwiów na minimum 7 punktów na 12 możliwych
- uzyskanie z przedmiotu łącznie minimum 20 punktów na 36 możliwych,
- dodatkowe punkty można uzyskać na „wejściówkach”, które będą odbywały się na początku zajęć (łącznie 6 punktów)
Tematy prac grupowych wraz ze wskazówkami do przygotowania:
1. Myślenie przedoperacyjne u Piageta (przedstawienie klasycznych eksperymentów nad myśleniem przedoperacyjnym, prezentacja nagrań i wywiadów z dziećmi, egocentryzm, animizm artyficjalizm)
2. Zabawa dziecięca od urodzenia do 14 roku życia (rozwój zabawy – krótko, jej wpływ na rozwój, przykłady aktywności dziecięcej, prezentacja w postaci pokazu gier i zabaw, wykorzystanie wolnego czasu przez dzieci – badania, znaczenie telewizji, współczesne zabawy, np.; gry komputerowe i ich wpływ na rozwój)
3. Rozwój rysunku dziecka i jego rola w rozwoju dziecka (prezentacja rysunków dziecka charakterystycznych dla każdego etapu rozwoju, ich znaczenie dla rozwoju, próba analizy rysunków, rola rysunku w terapii dziecięcej).
4. Bunt młodzieńczy w percepcji nastolatków (film, wywiady z młodzieżą, przegląd prasy młodzieżowej, analiza treści blogów internetowych, badania młodzieży np. dotyczące zachowań ryzykownych, drama)
5. Zadania rozwojowe okresu wczesnej dorosłości (wywiady z młodymi dorosłymi – jak postrzegają i przeżywają ten czas, identyfikowanie problemów związanych z aktywnością zawodową i społeczną)
6. Kryzys średniej dorosłości (utrata pracy, zmiana kwalifikacji, wyzwania współczesności, syndrom opuszczonego gniazda, bilans życia, opieka nad rodzicami, rola dziadków)
7. Percepcja starości w oczach jej bohaterów (wywiady, Uniwersytet Trzeciego Wieku, Domy Seniora, spędzanie wolnego czasu, radzenie sobie z ograniczeniami, podejście do starości)
...
apsgr5