krolowa-sniegu_1.pdf

Na podstawie: Andersen, Hans Christian (-), Baśnie, tłum.

Cecylia Niewiadomska, Gebethner i Wolﬀ, wyd. , Kraków, 

Wersja lektury on-line dostępna jest na stronie wolnelektury.pl .

Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się

w domenie publicznej, co oznacza, że możesz go swobodnie wy-

korzystywać, publikować i rozpowszechniać.

HANS CHRISTIAN ANDERSEN

Królowa śniegu

I. CZAROǱIEJSKIE ZWIERCIADŁO

Żył sobie niegdyś barǳo złośliwy czaroǳiej. Całą jego przyjemnością było doku- Czary, Lustro, Wzrok

czać luǳiom, czynić źle, ze wszystkiego się wyśmiewać i każdą rzecz przedstawiać

z najgorszej strony.

Wymyślił wreszcie i zrobił takie sztuczne zwierciadło¹, iż wszystkie rzeczy piękne

i dobre wyglądały w nim szkaradnie, a nawet śmiesznie, ponieważ były wykrzywione,

zamazane, niewyraźne — za to złe rzeczy widać w nim było doskonale.

Tym sposobem cały świat w tym zwierciadle był brzydki i zły, a nic na nim nie było

pięknego. Czaroǳiej klaskał w dłonie i śmiał się ze swego ﬁgla, a źli jego uczniowie

porwali zwierciadło i biegali z nim wszęǳie, podstawiając je luǳiom znienacka przed

oczy i cieszyli się, i śmiali, kiedy przerażony człowiek zasłaniał oczy ręką; a potem

nieraz sam nie wieǳiał, który świat jest prawǳiwy: czy ten, który ogląda co ǳień,

czy tamten, który ujrzał w zaklętym zwierciadle?

I tacy luǳie byli barǳo nieszczęśliwi, a było ich coraz więcej.

Cieszył się zły czaroǳiej, ale to mu nie wystarczało. Uczniowie jego postanowili

zanieść zwierciadło aż do nieba. Niechże i aniołowie spojrzą w nie choć raz jeden. To

byłaby uciecha! A może i sam Pan Bóg — —

I zaczęli lecieć do góry. Barǳo im było trudno, a jeszcze z tak ciężkim zwier-

ciadłem — zaledwie mogli utrzymać je w rękach… O, daleko do nieba! Aż im pot

okrył czoła, a ręce drżeć zaczęły. Wtem, trrrach! I ciężkie lustro z takiej wysokości

brzdęk aż na ziemię! Naturalnie w mgnieniu oka rozprysnęło się na miliony, miliony

drobnych szczątków, na nieskończoną ilość czaroǳiejskiego pyłku, który rozleciał

się na wszystkie strony.

Ale to właśnie było najgorsze nieszczęście!

Zamiast jednego lustra, były ich teraz miliony; rozproszyły się wszęǳie, a w każ- Oko, Serce

dym najmniejszym kawałeczku, choćby drobnym jak ziarnko piasku, widać było świat

cały szkaradny, śmieszny, wykrzywiony. Jeżeli taki proszek wpadł komu do oka, to

człowiek ten wszystko już wiǳiał zmienione i nie mógł dostrzec koło siebie nic do-

brego, nic pięknego! Za to najgorsze rzeczy wiǳiał jasno i wyraźnie, więc wszystko

złem było dla niego.

Gorzej jeszcze, jeżeli okruszyna lustra wpadła komu do serca. Nieszczęśliwy tracił

uczucie: serce jego stawało się kawałkiem lodu, nikogo kochać nie mógł, wszyscy byli

dla niego obcy, obojętni.

¹ wieriao — lustro.

Z większych kawałków porobiono szyby, z innych szkła do okularów, a mnóstwo

jeszcze krążyło w powietrzu — wiatr je roznosił wciąż dalej i dalej, i naturalnie coraz

więcej luǳi stawało się nieszczęśliwymi kalekami.

A niegoǳiwych pyłków ciągle jeszcze pełno i zobaczymy, co z tego wynikło.

II. SĄSIEǱI

W pewnym barǳo starym mieście, w barǳo wysokim domu na poddaszu mieszkało Sąsiad, ǲiecko

dwoje ǳieci, każde u swoich roǳiców — był to Kaj i Gerda.

W tym mieście było tyle luǳi, że nie mógł każdy dla siebie mieć osobnego Kwiaty, Miasto

domku, a cóż dopiero myśleć o własnym ogródku. Ale że dobrzy luǳie barǳo lubią

kwiaty, więc wszyscy hodowali je w doniczkach. I tym sposobem w każdym prawie

oknie był ogródek; ale najładniej było u Kaja i Gerdy.

Bo posłuchajcie tylko: w tym wysokim domu na poddaszu każda roǳina miała

własną izdebkę z dużym oknem, przez które w lecie można było wyjść na dach albo —

wcale nie schoǳąc ze schodów — przejść z jednego mieszkania do drugiego. Można

tu było bawić się na płaskim dachu. Gdy Gerda wyjrzała oknem, wiǳiała Kaja w izbie Przyjaźń

naprzeciwko. Kiedy słonko przygrzało, ǳieci wybiegały na dach i bawiły się doskonale

albo siadały na małych stołeczkach i rozmawiały o wszystkim, co je zajmowało.

Były to barǳo dobre ǳieci i kochały się jak brat i siostra.

Na wiosnę roǳice Kaja i Gerdy ustawiali na brzegu dachu długie skrzynie, na-

pełnione ziemią; w nich zasiewali potrzebne warzywa i wiele pięknych kwiatów. Tak

więc kawałek dachu przed oknami zamieniał się w śliczny, maleńki ogródek.

Im mocniej dogrzewało złote słonko, tym piękniej było w ogródku na dachu.

Zielone festony roślin pokrywały drewniane skrzynie i spadały aż na mur domu: Rośliny, Kwiaty

różnobarwne powoje otwierały śliczne kielichy pełne rosy; różowy groszek cieka-

wie wyglądał na wszystkie strony; aksamitne bratki szeroko otwierały wielkie oczy,

a drobne stokrotki uśmiechały się wesoło. Oprócz tego w każdej skrzyni rósł wysoki

różany krzaczek niby drzewko. Na wiosnę stroił się w zielone listki, a już w maju

okrywał ślicznymi kwiatami, których woń rozpływała się w powietrzu. Gałązki róż

ciekawie zaglądały w okna, szeptały cicho drobnymi listkami i kołysały się lekko pod

tchnieniem wietrzyka.

Ślicznie tu było w lecie.

Ale w zimie wszystko znikało. Biały śnieg pokrywał dachy, a zamknięte okna Przyjaźń, Zima

często zamarzały; wtedy mróz kładł na nie delikatne białe kwiaty, ale nic przez nie

wiǳieć nie było można. A ǳieci chciały się wiǳieć, chciały ciągle wieǳieć o sobie.

Więc rozgrzewały pieniąǳ na piecu i kładły go na szybę. Wtedy wśród białych liści

i gałązek tworzył się mały i przezroczysty otwór, w którym zaraz mrugnęło śmiejące

się oko Kaja albo Gerdy.

— Pójdź tu do nas! — mówiło oko.

— Dobrze, dobrze!

W lecie tak łatwo było przejść z jednego mieszkania do drugiego, ale w zimie

musiały ǳieci zbiegać na dół i znów wchoǳić na schody tak wysoko! A tam na dole

śnieg i wicher!

— Patrz, patrz! Białe pszczoły wyleciały z ula — mówiła stara babka, ukazując

wnuczce chwiejące się w powietrzu płatki śniegu.

— Pszczoły, pszczoły — powtarzała wesoło Gerda. — A czy mają swoją królową?

— Rozumie się, że mają — odpowieǳiała babka. — Największy ze wszystkich

płatków, a zawsze tam leci, gǳie śnieg najgęściej pada. Jeśli spadnie na ziemię, wzbĳa

się natychmiast znowu ku ciemnym chmurom i nigdy nie spocznie. Czasem przebiega

Królowa śniegu



nocą po ulicach miasta i zagląda do okien, a wtedy wyrastają na nich śnieżne kwiaty

i brylantowe liście.

— Tak! Tak! Wiǳieliśmy! — wołały ǳieci, zachwycone słowami babki.

— A czy królowa śniegu mogłaby przyjść tutaj? — zapytała Gerda.

— Ach, niech no tylko przyjǳie! — krzyknął Kaj wesoło. — Posaǳiłbym ją

zaraz przy piecu i roztopiłaby się! Ha, ha, ha!

Babka pogłaskała go lekko po głowie i zaczęła opowiadać co innego.

Raz wieczorem Kaj już na wpół rozebrany wszedł na stołek i wyjrzał przez okrągły

otwór na zamarzniętej szybie. W powietrzu kołysało się mnóstwo płatków śniegu,

a jeden barǳo duży uczepił się na brzegu skrzynki kwiatowej, zaczął rosnąć prędko,

coraz większy, wyższy, aż stał się cudną panią w długiej, białej szacie z cieniutkiego,

przezroczystego muślinu, obsypanej milionami śnieżnych gwiazdek. Ciało jej było

z przezroczystego lodu, białe i połyskujące, a jednak ona żyła. Patrzyła się na Kaja

i uśmiechała się do niego, a oczy jej jaśniały jak brylanty. Na koniec skinęła ręką, jak

gdyby wzywała go z sobą. Kaj przeląkł się barǳo, zeskoczył z krzesła i uciekł w głąb

izdebki, ale zdawało mu się, że wielki ptak jakiś przeleciał koło okna.

Nazajutrz ǳień był jasny, pogodny i mroźny, ale wkrótce nastąpiła odwilż, wiatr Wiosna

przyniósł wieść radosną, że wiosna już blisko, słońce dogrzewało mocniej, śniegi

zniknęły bez śladu, trawa pozieleniała, pączki zaczęły pękać, przyleciały jaskółki do

gniazd przeszłorocznych i znowu ǳieci sieǳiały na dachu, w ślicznym, maleńkim,

wiszącym ogroǳie.

Groszek pachnący spadał w festonach² na skrzynie, powoje otwierały śliczne kie-

lichy do słońca, a róże tego roku kwitły barǳo pięknie i drzewka były nimi obsypane.

Gerda z Kajem sieǳieli pod krzaczkiem i śpiewali razem ulubioną swoją piosenkę.

Co ja kocham na tym świecie?

Złote słonko, cudne kwiecie!

Boże ptaszki śpiewające,

Jasne rosy, w kwiatach drżące,

Błękit nieba i obłoki,

Cały piękny świat szeroki,

I chatynkę pobielaną,

I mateczkę ukochaną! —

Wszystko kocham serca biciem,

A przestanę chyba z życiem.

Razu jednego ǳieci sieǳiały w ogródku i oglądały barǳo ładną książkę z ob-

razkami, w której były malowane ptaki i zwierzęta. Na wieżowym zegarze zaczęła bić

piąta.

— Aj! — zawołał Kaj nagle. — Coś mnie ukłuło w serce! Coś mi do oka wpadło! Oko, Serce

— Może ukłuł cię kolec róży? — rzekła troskliwie Gerda. — Czekaj, zobaczę,

co ci wpadło w oko! Nic — nic nie ma.

— Pewno już wyleciało — rzekł Kaj niecierpliwie i odsunął się od ǳiewczynki.

Niestety, nie wyleciało. Był to właśnie drobniutki pyłek stłuczonego zwierciadła Przemiana

czaroǳieja; utkwił mu w oku i zmienił świat cały, nie pozwalając wiǳieć na nim nic

pięknego, nic dobrego. A co gorsza, pyłek taki wpadł mu w serce, które nagle stało

się zimne i twarde, przestało czuć i kochać.

² aa w eona — opadał, tworząc dekoracyjne sploty.

Królowa śniegu



— Czegóż beczysz? — zapytał opryskliwie. — Żebyś wieǳiała, jaka jesteś brzyd-

ka! A jaka śmieszna, ha, ha, ha! Cóż to za zgniła róża? Pfe! I ta szkaradna! Cała ta

skrzynia — stare, brzydkie pudło, tylko ją zrzucić z dachu.

Kopnął skrzynię, zerwał różę i rozdeptał.

— Kaju! — zawołała z przestrachem ǳiewczynka.

Wiǳąc jej przerażenie, roześmiał się szkaradnie, zerwał jeszcze jedną różę, rzucił

ją i wskoczył do swojego okna.

Od tej chwili Kaj zmienił się zupełnie. Kiedy Gerda chciała oglądać z nim obraz-

ki, wzruszał ramionami, mówił, że są brzydkie i wyśmiewał się z każdego. W końcu

powieǳiał, że nie chce się z nią bawić, bo jest głupia jak małe ǳiecko. Nawet baj-

ki babuni nie podobały mu się; mówił, że są niedorzeczne, zawsze miał jakieś: ale.

Nieraz stawał za staruszką, kładł na nos jej okulary i naśladował jej miny i słowa.

Tak samo zaczął naśladować innych i nauczył się wkrótce najbrzydszych grymasów

i wykrzywiań.

W gruncie rzeczy Kaj nic temu nie był winien, tylko szkaradny pyłek szkła cza-

roǳiejskiego, które tkwiło mu w sercu. Z tego to powodu nikogo nie kochał i do-

kuczał Gerǳie, która była dla niego taka dobra. Luǳie zaczęli mówić, że Kaj jest

złym chłopcem i mieli zupełną słuszność, tylko nie wieǳieli, dlaczego jest taki.

Razu jednego w zimie, gdy śnieg padał, przyniósł Kaj na podwórze szkło powięk- Zabawa, Zima

szające i przez nie patrzył na gwiazdki śniegowe, które pokrywały mu ubranie.

— Spojrzyj, Gerdo — rzekł — jakie ogromne! Niby kwiaty, niby gwiazdy, a ja-

kie sztuczne! To ciekawsze przecież od kwiatów prawǳiwych! Tak równo, doskonale

ułożone. Szkoda tylko, że topnieją.

Nagle pobiegł na górę, przyniósł swoje saneczki i ciepłe rękawice, oznajmił Ger-

ǳie, że iǳie pojeźǳić saneczkami po rynku i natychmiast zniknął za bramą.

Na rynku była wesoła zabawa. Chłopcy ślizgali się po śniegu w swoich sankach,

najśmielsi przywiązywali je do sań wieśniaków i jechali tym sposobem spory kawałek

drogi. A co przy tym śmiechu i wrzawy!

Wtem wjechały na rynek duże, białe sanie zaprzężone białymi końmi. Osoba sie-

ǳąca w saniach otulona była w ogromne białe futro, a na głowie miała białą futrzaną

czapkę. Sanie dwa razy objechały rynek, a tymczasem udało się Kajowi przywiązać do

nich z tyłu swoje małe saneczki. Teraz pomknął jak strzała po utartej droǳe i wy-

jechał za miasto. Osoba w sankach odwróciła głowę i przyjaźnie uśmiechnęła się do

niego.

Kaj doznawał wielkiej przyjemności, bo nigdy jeszcze nie jechał tak prędko; nie

chciał jednak zanadto oddalić się od miasta i po niejakim czasie pragnął odwiązać

swoje sanki. Wtedy osoba w saniach odwróciła się znowu i spojrzała tak przyjaźnie,

że Kaj zapomniał o wszystkim.

I tak powtórzyło się parę razy.

Śnieg zaczął padać gęsty, pociemniało, Kaj nie wiǳiał już nic dookoła prócz krę-

cących się białych płatków. Puścił sznurek, aby odczepić swoje sanki, ale one jak gdy-

by przymarzły do wielkich, mknęły jak wiatr za nimi, dalej, dalej, dalej! Kaj krzyknął

przerażony, ale nikt mu nie odpowieǳiał, jakby go nikt nie słyszał. Sanki pęǳiły

ciągle, a śnieg sypał, nic już widać nie było. Chwilami uderzały się o coś gwałtownie,

to znów spadały na dół, przeskakiwały jakieś nieznane przeszkody i sunęły po białej

droǳe w świat nieznany.

Kaj chciał się przeżegnać, zmówić pacierz, lecz w żaden sposób przypomnieć sobie

nie mógł słów e na i przychoǳiła mu na myśl tylko tabliczka mnożenia.

Płatki śniegu padały coraz większe, wyglądały na koniec niby białe ptaszki. Zda-

wało mu się, że dookoła niego biegną gołębie, kury, gęsi — całym tłumem.

Królowa śniegu



Naraz konie stanęły, sanie się zatrzymały, a sieǳąca w nich osoba podniosła się Dama

i Kaj spostrzegł, że futro jej i czapka były ze śniegu. Była to wysoka dama, wysmukła,

olśniewającej białości: królowa śniegu!

— Dobrze jeǳiemy! — rzekła. — Ale po co masz tam marznąć? Chodź pod

moje niedźwieǳie.

Posaǳiła go w saniach obok siebie, nakryła białym futrem, a jemu się zdawało, Pocałunek

że zapada w górę śnieżną.

— Jeszcze ci zimno? — rzekła i pocałowała go w czoło.

Huu! Jakiż to był zimny pocałunek! Uczuł lód aż w głębi serca, które — jak

wiemy — już miał na wpół zlodowaciałe; przez mgnienie oka zdawało mu się, że

umiera, ale to minęło barǳo prędko i zrobiło mu się lepiej. Nie czuł już wcale zimna.

— Moje saneczki! Moje saneczki! — zawołał z wielką trwogą, aby nie stracić ulu-

bionej zabawki. Więc rzucono sznurek od nich białej kurze, aby biegła obok, ciągnąc

je za sobą.

Królowa śniegu pochyliła się nad Kajem i pocałowała go powtórnie, a w tej chwili

chłopiec zapomniał już o wszystkim: o roǳicach, domu, babce i Gerǳie.

Teraz nie bał się wcale pięknej pani, nie wydawała mu się straszna. Opowiadał jej,

co umie, o jakich się uczył krajach i miastach, jak wybornie liczy na pamięć — a ona

uśmiechała się do niego.

Wreszcie wzięła go na ręce i wzleciała z nim razem wysoko, wysoko, ku ciemnym

chmurom, które szarpał wiatr świszczący.

Przelatywali ponad ciemnymi lasami, nad górami, morzami i lądami. Zimny

wicher huczał pod nimi w przepaściach, biały śnieg połyskiwał, wyły wilki głodne,

krakały stada czarnych kruków — a ponad nimi świecił jasny księżyc.

I tak płynęła długa noc zimowa, a gdy nastąpił ranek, Kaj spał u nóg królowej

śniegu.

III. W OGRÓDKU WRÓŻKI

Jakże smutno i strasznie było biednej Gerǳie, kiedy wieczorem Kaj nie wrócił do

domu!

Nikt nie wieǳiał, gǳie się poǳiał i co się z nim stało. Chłopcy opowiadali, że

jeźǳił po rynku, a potem swoje saneczki uczepił do wielkich sań, które pomknęły za

miasto. Tyle go wiǳiano.

Płakali roǳice, babka i Gerda, bo myśleli, że z mostu zsunął się w rzekę i utonął.

Gerda płakała gorzko całą zimę.

Wreszcie nadeszła wiosna, zajaśniało piękne słoneczko.

— Kaj nie żyje! — rzekła do niego Gerda.

— Albo to prawda! — odpowieǳiało słońce.

Powróciły jaskółki do gniazd zeszłorocznych.

— Kaj nie żyje! — oznajmiła im Gerda.

— Nieprawda! — odpowieǳiały jaskółki.

A wtedy i Gerda przestała w to wierzyć.

— Włożę czerwone buciki, których Kaj jeszcze nie wiǳiał i pójdę do rzeki zapytać Oﬁara

o niego — pomyślała pewnego ranka.

Było barǳo wcześnie, ale wstała zaraz, ubrała się cichutko, żeby nie obuǳić babki,

włożyła swoje czerwone buciki, leciuchno pocałowała babunię i pobiegła do rzeki.

— Czy to prawda, że zabrałaś mi mojego Kaja? — zapytała niespokojnie. —

Oddaj mi go, a dam ci śliczne czerwone buciki.

Królowa śniegu



Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: