Wymiarowanie(2).pdf

Wydzieþ InŇynierii Metali i Informatyki rok II

mgr inŇ. Tomasz Madej

WYMIAROWANIE

1. Linia wymiarowa.

Linia wymiarowa jest to cienka linia prosta lub þukowa zakoıczona grotami

(niekiedy jednym) dotykajĢcymi ostrzem linii rysunkowych w punktach w ktrych odlegþoĻę

ma byę na rysunku podana (rys 1 a, b).

Rys. 1 Linie wymiarowe:

a) ze strzaþkami wewnĢtrz,

b) ze strzaþkami na zewnĢtrz,

c) ksztaþt grota,

d) poczĢtek linii wymiarowej,

e) ukoĻne kreski zastħpujĢce groty,

f) kropka zastħpujĢca dwa groty.

Groty rysuje siħ krtkimi cienkimi liniami tworzĢcymi ostrze. Grot moŇe byę otwarty,

zamkniħty lub zamkniħty i zaczerniony, natomiast ostrze grota moŇe mieę dowolny kĢt

rozwarcia, zawarty w przedziale 15 Î 90 0 (rys. 1c). WielkoĻę grota powinna byę

proporcjonalna do wielkoĻci rysunku.

W zasadzie ostrza grotw powinny dotykaę od wewnĢtrz linii, miħdzy ktrymi

wymiar ma byę podany (rys 1 a). W przypadku braku miejsca groty moŇna umieszczaę na

zewnĢtrz tych linii, na przedþuŇeniach linii wymiarowych (rys 1e), lub kropkami o Ļrednicy

ok. 1 mm. (rys. 1f).

PoczĢtek linii wymiarowej oznacza siħ niezaczernionym okrħgiem o Ļrednicy

ok. 3 mm (rys. 1d).

PoniewaŇ wymiary na rysunku powinny byę þatwo czytelne, a umieszczenie

wymiarw wewnĢtrz zarysu przedmiotu powoduje przecinanie siħ linii wymiarowych ze

sobĢ i z zarysem przedmiotu (co jest niedopuszczalne, gdyŇ zaciemnia rysunek Î rys. 2a),

wiħkszoĻę wymiarw umieszcza siħ poza zarysem przedmiotu, posþugujĢc siħ pomocniczymi

liniami wymiarowymi. SĢ to linie cienki ciĢgþe bħdĢce albo przedþuŇeniami linii rysunku

(rys 2b) albo stycznymi do nich (rys 3).

Wydzieþ InŇynierii Metali i Informatyki rok II

mgr inŇ. Tomasz Madej

Rys. 2 Wymiarowanie:

a) wewnĢtrz zarysu przedmiotu,

b) na zewnĢtrz przedmiotu, przy uŇyciu pomocniczych linii wymiarowych.

Rys. 3 Wymiar z þukowymi pomocniczymi liniami wymiarowymi.

Pomocnicze linie wymiarowe mogĢ siħ przecinaę i moŇna je przerywaę gdy przecinajĢ

napis. JeŇeli pomocnicza linia wymiarowa przechodzi przez zakreskowane pole przekroju, to

jej kierunek nie moŇe byę zgodny z kierunkiem kreskowania.

Linia wymiarowa powinna byę zawsze rwnolegþa do kierunku wymiaru, natomiast

pomocnicze linie wymiarowe sĢ zwykle prostopadþe do kierunku wymiaru i tylko gdy

przejrzystoĻę wymiarowania na tym zyskuje Î moŇemy je prowadzię ukoĻnie do kierunku

wymiaru.

2. Liczby wymiarowe

Na rysunkach technicznych maszynowych wymiary liniowe (dþugoĻciowe) podaje siħ

w milimetrach, przy czym oznaczenie ámmÑ pomija siħ nawet gdy liczba wymiarowa podana

jest z dokþadnoĻciĢ do trzech znakw dziesiħtnych za przecinkiem. JeŇeli jest konieczne

podanie wymiaru w innych jednostkach, to za liczbĢ wymiarowĢ naleŇy umieĻcię jednostki

miary, np. 3ÓÓ lub 10 cm.

Wymiary kĢtowe podaje siħ w stopniach, minutach i ewentualnie sekundach,

np. 1 0 52Ó 35ÓÓ, przy czym w postaci uþamkowej mogĢ wystħpowaę tylko sekundy,

np. 0 0 20Ó 36,5ÓÓ.

Liczby wymiarowe okreĻlajĢce wymiary nominalne pisze siħ pismem o wysokoĻci

co najmniej 3,5 mm, a uþamki zwyczajne i odchyþki graniczne pismem o jeden stopieı

mniejszym, lecz nie mniej niŇ 2,5 mm. Na duŇych rysunkach poglĢdowych wysokoĻę cyfr

przyjmuje siħ odpowiednio do gruboĻci linii rysunkowych.

Na wszystkich rusunkach wykonawczych na jednym arkuszu i w jednej podziaþce

liczby wymiarowe powinny mieę jednakowĢ wysokoĻę, niezaleŇnie od wielkoĻci rzutw

i wartoĻci wymiarw.Liczby wymiarowe pisze siħ nad liniami wymiarowymi w odlegþoĻci

0,5-1,5 mm od nich, mniej wiħcej na Ļrodku (rys 4a). Unikaę jednak naleŇy umieszczania

liczb wymiarowych jedna nad drugĢ (rys 4b). JeŇeli linia wymiarowa jest krtka, to liczbħ

wymiarowĢ moŇna napisaę nad jej przedþuŇeniem w zasadzie z prawej strony rysunku

(rys 4c).

Wydzieþ InŇynierii Metali i Informatyki rok II

mgr inŇ. Tomasz Madej

Rys. 4 Umieszczenie liczb wymiarowych:

a), b) nad liniĢ wymiarowĢ,

c) nad przedþuŇeniem linii wymiarowej,

d), e) czħĻciowo nad liniami odniesienia.

Liczby wymiarowe maþych wymiarw pisze siħ Î gdy brak jest miejsca Î nad liniami

odniesienia (rys. 4 d,e).

NaleŇy unikaę umieszczania liczb wymiarowych na liniach zarysu przedmiotu, osiach

i liniach kreskowania przekrojw (rys 5a). JeŇeli jest to konieczne, to trzeba w miejscach,

gdzie majĢ byę napisane liczby wymiarowe lub narysowane groty (na widokach), przerwaę

linie rysunku (rys 5b).

Rys. 5 Przecinanie liczb wymiarowych z liniami rysunku:

a) nieprawidþowe,

b) prawidþowe.

Przy wymiarowaniu dþugoĻci przedmiotu przerwanego na rysunku linii wymiarowej

nie przerywa siħ (rys. 6).

Wydzieþ InŇynierii Metali i Informatyki rok II

mgr inŇ. Tomasz Madej

Rys. 6 Wymiarowanie przedmiotu przerwanego.

3. Rozmieszczenie wymiarw na rysunku

Liczby wymiarowe rozmieszcza siħ, stosujĢc tylko jednĢ z dwch metod.

Metoda I.

Liczby wymiarowe naleŇy podawaę w taki sposb, aby moŇna byþo je odczytaę,

patrzĢc od doþu lub z prawej strony rysunku (rys. 7a). Liczby wymiarowe na pochylonych

liniach wymiarowych wpisuje siħ tak, jak pokazano na (rys 7b).

Metoda II.

Liczby wymiarowe naleŇy wpisywaę tak, aby moŇna byþo je odczytaę, patrzĢc od doþu

rysunku . Linie wymiarowe rŇne od poziomych przerywa siħ, wstawiajĢc w przerwħ liczbħ

wymiarowĢ (rys. 7c).

Rys. 7 Kierunki umieszczania wymiarw liniowych:

a) metoda I,

b) koþo wymiarw,

c) metoda II.

NaleŇy unikaę przecinania siħ pomocniczych linii wymiarowych z liniami

wymiarowymi innych wymiarw i z liniami rysunku (rys 8a). Dlatego teŇ w przypadku kilku

wymiarw rwnolegþych naleŇy wymiary dþuŇsze umieszczaę dalej od rysunku niŇ wymiary

krtsze (rys 8b), przy czym odstħpy miħdzy rwnolegþymi liniami wymiarowymi powinny

byę rwne i nie mniejsze niŇ 7 mm, a odlegþoĻę miħdzy zarysem przedmiotu i najbliŇsza liniĢ

wymiarowĢ powinna wynosię co najmniej 10 mm.

Rys 8. Rozmieszczenie wymiarw rwnolegþych:

a) bþħdne,

b) prawidþowe.

Wydzieþ InŇynierii Metali i Informatyki rok II

mgr inŇ. Tomasz Madej

Nie wolno uŇywaę pomocniczych linii wymiarowych i ich przedþuŇeı oraz linii

rysunkowych jako linii wymiarowych ani teŇ linii wymiarowych jako pomocniczych dla

innych wymiarw (rys 9).

Rys. 9 Rozmieszczenie wymiarw:

a) bþħdne,

b) prawidþowe.

Wymiarowanie jest przejrzyste, gdy wymiary sĢ umieszczone na tych rzutach, na

ktrych wymiarowane elementy sĢ przedmiotu wystħpujĢ najwyraŅniej. Z tego wzglħdu

naleŇy raczej wymiarowaę:

- przekroje a nie widoki (rys 10),

- w przypadku przedmiotw o ksztaþtach obrotowych Î rzuty na pþaszczyŅnie rwnolegþej

do osi a nie na pþaszczyŅnie do niej prostopadþej (rys 11).

Rys. 10 Wymiarowanie:

a) widoku (nie zalecane),

b) przekroju (zalecane).

Rys. 11 Wymiarowanie przedmiotw o ksztaþtach obrotowych w rzucie na pþaszczyznħ:

a) prostopadþĢ do osi,

b) rwnolegþĢ do osi.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: