Monika Olszewska
Artur Schmidt
II rok, historia spec.nauczycielska
Koncepcja wychowania Janusza Korczaka
JANUSZ KORCZAK - właściwie Henryk Goldszmit, lekarz, pedagog, pisarz, moralista i działacz społeczny, pochodził z zasymilowanej rodziny żydowskiej.
"Szkoła towrzy rytm godzin, dni i lat. Urzędnicy szkoły mają zaspokajać dzieiejsze potrzeby młodych obywateli. Dziecko jest istotą rozumną, zna dobrze potrzeby, trudności i przeszkody swego życia. Nie despotyczny nakaz, narzucone rygory i nieufna kontrola, ale taktowne porozumienie, wiara w doświadczenie, współpraca i współżycie."
Podstawowe założenia pedagogiki Janusza Korczaka:
– szacunek do dzicka jako człowieka rozwijającego się poprzez własną aktywność, jako podmiotu
– zasada i praktyka partnerstwa dziecka w procesie wychowania
– prawo dziecka do opieki oraz odpowiedzialność społeczństwa dorosłych za warunki życia dziecka
– oszukiwanie syntezy wiedzy o dziecku
– techniki działania pedagogicznego jako konsekwencja przyjętych ogólnych założeń systemu opiekuńczo-wychowawczego
– koncepcja wychowawcy, wyniakjąca z ogólnej posawy Korczaka wobec dziecka
Trzy główne zakresy treści pedagogicznej Nowego Wychowania:
– treści ogólnoludzkie, które powinny być udostępniane całemu społeczeństwu, adresowane do rodziców i dzieci
– treści ogólnopedagogiczne – do wykorzystania w kształceniu i doskonaleniu kadry pedagogicznej
– treści szczegółowe – do wykorzystania szczególnie przez wychowawców zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych
DZIECKO JEST PEŁNOWARTOŚCIOWYM CZŁOWIEKIEM OD CHWILI NARODZIN, NA KAŻDYM ETAPIE SWEGO ISTNIENIA I MA PRAWO BYĆ SOBĄ, TAKIM JAKIM JEST.
Janusz Korczak był prekursorem walki o prawa dziecka. Był jednym z nielicznych pedagogów Nowego Wychowania, którzy potrafili łączyć myślenie naukowe z myśleniem praktycznym.
Pedagogika Nowego Wychowania : przeciwstawia się tradycyjnym metodom przyznającym istotna rolę w nauczaniu i wychowaniu nauczycielowi, natomiast koncentruje proces pedagogiczny na dziecku, jego własnej aktywności, potrzebach wieku, jego osobistych upodobaniach i zainteresowaniach.
Pedagodzy powinni postępować wobec wychowanków tak, aby nie naruszyć wzajemnego prawa do wolności i do godnego życia.
Naczelną istotą wychowania staje się:
-zagwarantowanie młodemu pokoleniu społecznych warunków do życia
-wspieranie osób w ich wewnętrznym rozwoju
-nabywanie samoświadomości oraz wzmacnianie ich opieki
Korczak nawołuje, by pedagodzy zatroszczyli się o takie prawa dziecka jak:
prawo do szacunku
prawo do miłości i przyjaźni
prawo do tajemnicy
prawo do samostanowienia
prawo do własności
prawo do własnego rozwoju i dojrzewania
prawo do ruchu, do zabawy, do pracy i badania
prawo do sprawiedliwości w życiu
Wg Korczaka ważną i jakże aktualną ideą pedagogiczną jest partnerstwo w relacji wychowawca-wychowanek, które powinno wyrażać się w odrzyceniu przez pedagogów despotycznego rygoru na rzecz wzajemnego porozumienia się, współdziałania, wspólnego uzgadniania żywotnych dla obu stron spraw, zaufania do dziecka i umiejętności w stosunkach nterpersonalnych między dzieckiem na wychowawcą.
Korczak przeciwny jest generalizowaniu, absolutyzowaniu dzieci, gdyż tak naprawdę w procesie wychowania zawsze mamy do czynienia tylko z konkretnym indywiduum.
Korczak ostrzega przed bezsensownym trwaniem pedagogów w kręgu społecznie wytworzonego pozoru skutecznego wychowania, z pozorami jego naukowości łącznie.
Wychowawcą nigdy nie powinien być "ten kto się oburza, ten kto się dąsa, kto ma żal do dziecka, że jest tym, czym jest, kim się urodziło lub jakie doświadczenie je wychowało"
a także ktoś kto nie jest świadom czekających go obowiązków i doświadczeń w kontakatach z ubogimi lub zaniedbanymi dziećmi.
Jednym z kryteriów zatrudnienia w placówce wychowawcy, była jego akceptacja przez dzieci.
Korczak dostrzegł jako jeden z pierwszych, że pedagog jest zawsze niejako na mocy definicji, podmiotem w stosunku do wychowanka, a on przedmiotem jego oddziaływań – pociąga to za sobą dość groźne konsekwencje (np. dorośli przywłaszczają sobie prawo do decydowania o losie wychowanków)
Dzieła Korczaka są poradnikiem przyzwoitych zachowań dla rodziców, nauczycieli, wychowawców czy opiekunów dzieci i młodzieży.
Janusz Korczak zawarł swe poglądy pedagogiczne w takich pracach jak:
-Jak kochać dziecko
-Momenty wychowawcze
-Prawo dziecka do szacunku
-Prawidła życia
-Pedagogika żartobliwa
Pedagogika Korczaka w Polsce
Po II WŚ postępował intensywny rozwój pedagogiki antyautorytarnej i zaczęto zapominać, niestosować, odchodzić o metodach, o ktorych mówił Korczak. Jego idee ponownie przeniknęły do polskiej oświaty po zmianach ustrojowuch z 1989roku, powołano wówczas w Warszawie I Społeczne Liceum Ogólnokształcące (od 1999roku istnieje również gimnazjum). Szkoły te przejęły filozofię pedagoga jako przewodnią w wychowaniu młodzieży.
Oprócz tego w 1946roku powstało Towarzystwo Przyjaciół Dzieci – Komitet Korczakowski, który prowadził swą działalność przez okrągłe 50 lat.
Obecnie działa Polskie Stowarzyszenia im.Janusza Korczaka.
Nurt wychowania skoncentrowany na dziecku jest w Polsce reprezentowany przez rodzimego pedagoga jako jeden z wielu możliwych podejśc do dziecka-człowieka w procesie jego (samo)wychowania.
PODSUMOWANIE:
Pedagogika Janusza Korczaka jest niezwykle rzadko spotykanym w literaturze pedagogicznej typem liberalnej, rodzimej refleksji o wychowaniu, ufundowanej na idei sumienia i autoodpowiedzialności. Stanowi ona dość ostrożny i uwolniony od przesadnego moralizmu typ myślenia o tym, jak pedagodzy powinni postępować wobec wychowanków, by nie naruszyć wzajemnego prawa do wolności i do godnego życia.
monikaolszewska90