STOP! ŻYJ BEZPIECZNIE - program przeznaczony do realizacji z dziećmi w klasach młodszych
Wciąż niedoceniany problem bezpieczeństwa dzieci w codziennych sytuacjach życiowych stał się głównym powodem opracowania tego programu. Powstał on w celu wprowadzenia nowych treści, których wciąż brakuje w podręcznikach, a jednocześnie uzupełnienia i rozszerzenia tych, które są już podejmowane.
Jak ważny jest to problem, nie muszę chyba nikogo przekonywać. Z istniejących zagrożeń często nie zdajemy sobie sprawy nawet my - dorośli.
Zagadnienia z tym związane nie były mi obce w dotychczasowej pracy pedagogicznej. Realizowałam je na zajęciach ze swoimi dziećmi, propagowałam wśród uczniów całej szkoły, organizując spotkanie z policjantem, prezentując montaż słowno - muzyczny pod nazwą
,, Bezpiecznie i zdrowo spędź ferie zimowe''. Teraz postanowiłam je usystematyzować.
Większość ludzi problem bezpieczeństwa wiąże z ruchem drogowym, a zagadnienie jest o wiele szersze. Niebezpieczne dla dzieci mogą się okazać np. rozmowy z nieznajomymi w klatce schodowej, telefony od obcych czy chociażby powieszone na szyi klucze. O tym wszystkim należy rozmawiać z dziećmi, uczyć ich właściwego postępowania w różnych sytuacjach życiowych.
Czasy w których żyjemy są trudne, coraz więcej przemocy, gwałtów, narkotyków.
Już od najmłodszych lat powinniśmy uświadamiać dzieciom, jakie grożą im niebezpieczeństwa.
Szkoła i droga do niej - są miejscem, gdzie dzieci spędzają wiele czasu. Powinny się tam czuć bezpiecznie. Ale czy każdy kolega zasługuje na przyjaźń?
W szkołach obserwuje się często problem podobny do zjawiska ,,fali'' w wojsku, gdzie młodsze dzieci często wykorzystywane są przez te ze starszych klas.
Wiąże się to z wymuszaniem a także z fizycznym i psychicznym wykorzystywaniem dzieci.
Co zrobić, aby nie stać się ofiarą przestępstwa czy własnej lekkomyślności? Spróbujemy wspólnie z dziećmi i ich rodzicami znaleźć sposoby uniknięcia tych problemów.
2. W jaki sposób ? Jakimi metodami ?
Realizując program będę stosowała wypróbowane i sprawdzone aktywne metody nauki z elementami zabawy tj.:
· scenki dramowe,
· pogadanki,
· prace plastyczno - techniczne (modelowanie, wykonywanie makiet),
· naukę wierszy i piosenek,
· ,,łamanie głowy'' podczas rozwiązywania krzyżóweki rebusów,
· burzę mózgów,
· ćwiczenia relaksacyjne.
Myślę, że doskonałą pomocą okażą się zgromadzone przeze mnie materiały dydaktyczne:
- podręczniki metodyczne,
- ćwiczenia z edukacji komunikacyjnej,
- czasopisma: np. ,,Wychowanie komunikacyjne'',
- kasety video pt. ,,Bezpieczeństwo dziecka'', ,,Drogą, dróżką, ścieżynką''.
W ramach realizacji programu przewiduję również :
- kilka prelekcji przeznaczonych dla dzieci i rodziców,
- obejrzenie z dziećmi i ich rodzicami filmu pt.,, Bezpieczeństwo dziecka'',
- zaproszenie do naszej szkoły policjanta (wrzesień - październik).
Przede wszystkim myślę tu o dzieciach z klas I, które wchodząc w nowe środowisko szczególnie będą potrzebowały fachowych wskazówek i porad.
Wakacje są często dla dzieci okresem nadmiernych swobód, luzu, czasem spędzanym bez nadzoru dorosłych.
To wtedy niejednokrotnie dochodzi do wielu przykrych wypadków. Dlatego tuż przed wakacjami planuję dla wszystkich dzieci z naszej szkoły:
· zaprezentowanie widowiska : ,, Jak bezpiecznie spędzić wakacje" w wykonaniu dzieci z mojej klasy a także:
- zaproponowanie koleżankom i ich dzieciom obejrzenie fragmentów filmu pt.,, Bezpieczeństwo dziecka''.
Liczba zagadnień przewidzianych do realizacji jest duża. Myślę, że należy je rozłożyć na 3 lata pracy z dziećmi. Kasety, które wymieniłam są bardzo wartościowe: uczą, przestrzegają, wskazują, ale niekoniecznie muszą być wykorzystane ,,od deski do deski''.
Powiedziałabym nawet, że w niektórych szkołach, szczególnie wiejskich czy małomiasteczkowych, niektórych filmów nie powinno się prezentować małym dzieciom. Każdy nauczyciel sam opowie się, które fragmenty kasety wybrać. W swojej szkole decyzję
o pominięciu niektórych podjęłam z pedagogiem szkolnym.
Wyniki mojej pracy z pewnością nie będą wymierne, nie sposób jednak przecenić znaczenia profilaktyki w tej dziedzinie. Jeśli realizacja programu pozwoli uniknąć choćby jednej tragedii, to cel przez siebie postawiony uznam za osiągnięty.
3. Zagadnienia przewidziane do realizacji:
1. Czy można o wszystkim rozmawiać ze swoimi kolegami?
2. Telefony od obcych
3. Obcy puka do twych drzwi
4. Rozmowy z obcym w klatce schodowej
5. Klucze na szyi
6. Przejażdżka z nieznajomym
7. Upominek od nieznajomego
8. ,,Fala'' w szkole
9. Numery alarmowe
10. Narkotyki.
11. Nie jesteś sam na drodze:
a. poznanie zasad prawidłowego przechodzenia przez jezdnię,
b. znaczki odblaskowe,
c. podstawowe znaki drogowe,
d. sygnalizacja świetlna,
e. co robi policjant?
f. tory kolejowe,
g. jak zachować się w środkach komunikacji miejskiej?
h. jazda rowerem i na rolkach,
i. sanki i zabawy na lodzie,
j. wybieramy bezpieczne miejsca do zabawy,
k. wycieczka do lasu.
A oto scenariusz zajęcia, które przeprowadziłam w klasie I a dla członków zespołu przedmiotowego w SP nr2 w Czarnej Białostockiej.
Scenariusz dziennego ośrodka tematycznego
z wychowania komunikacyjnego:
Stop! Bądź ostrożny na drogach
Cel ogólny: zapoznanie z różnymi sytuacjami drogowymi
i sposobami radzenia sobie w nich.
Cele operacyjne: uczeń
· czyta cicho ze zrozumieniem,
· wypowiadania się na określony temat,
· buduje zdania w formie haseł (rozsypanka wyrazowa),
· dodaje i odejmuje w zakresie 30,
· mnoży w zakresie 30,
· rozpoznaje wybrane znaki drogowe,
· utrwala poznane zasady przechodzenia przez jezdnię,
· rozróżnia i nazywa kierunki: na lewo, na prawo, na wprost,
· rozumie pojęcia: droga, jezdnia, pobocze, chodnik,
· uczy się prawidłowego zachowania się w środkach komunikacji miejskiej,
· uczy się odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i innych,
· współpracuje w grupie,
· wykonuje znak drogowy,
· dba o estetykę wykonanej pracy oraz o ład i porządek w miejscu pracy,
· umie zaśpiewać piosenkę ''Na wędrówkę '',
· wypowiada na pamięć tekst wierszyka ,,Na chodniku''.
Metody pracy:
· słowna (pogadanka, rozmowa)
· problemowa (elementy dramy)
· czynnościowa (zadania stawiane do wykonania)
Formy pracy:
· grupowa,
· indywidualna
Środki dydaktyczne:
- wizytówki, plansze i karteczki do wklejania, ilustracje przedstawiające różne sytuacje drogowe, rozsypanki wyrazowe, zadania tekstowe dla każdej grupy, szarfy w kolorach, kółka jako kierownice, patyczki, symbole znaków drogowych, kodeks drogowy, kolorowe światła
Przebieg zajęcia:
· O czym należy pamiętać przed każdą wyprawą? (np. o kanapkach, wygodnym obuwiu, dobrym nastroju, bezpiecznym poruszaniu się)
4. Wykonanie ćwiczenia utrwalającego 5 zasad przechodzenia przez jezdnię - praca indywidualna.
W kopertach znajdują się karteczki, wyjmiecie je, po czym dopasujecie do odpowiedniego miejsca na planszach, które leżą na stolikach.
Bohaterem jest Wicek. Jego zadaniem jest przejść przez jezdnię i wrócić z powrotem.
Znacie doskonale zasady przechodzenia przez jezdnię, ale na wszelki wypadek przypomnijmy sobie wierszyk, który porusza ten problem.
Dzieci recytują wiersz, jednocześnie demonstrują czynności.
Na chodniku przystań bokiem,
popatrz w lewo bystrym okiem.
Skieruj w prawo wzrok sokoli,
znów na lewo spójrz powoli.
Jezdnia wolna, więc swobodnie
mogą przez nią przejść przechodnie.
5. Zabawa ruchowa pt. ,, Reagujemy na sygnały''.
Cel zabawy: utrwalenie zasad przechodzenia przez jezdnię na światłach.
Dzieci poruszają się po korytarzu reagując na sygnały świetlne jako piesi, potem jako samochody (tutaj dzieci dodatkowo naśladują odgłosy silnika).
Cel zabawy: przełamanie barier dystansu fizycznego, rozluźniająca, zmniejszająca onieśmielenie, zasady zachowania się w autobusie.
Dzieci stają ciasno w dwóch rzędach naprzeciwko siebie. Stojący na końcu przeciskają się między rzędami ku przodowi, jak w autobusie pełnym pasażerów. Stają na początku, tworząc ściany autobusu dla kolejnych uczestników zabawy.
9. Dzieci otrzymują ilustracje ( na dużych formatach). Każda ilustracja przedstawia inną sytuację drogową, ale tworzą całość. Dzieci wraz z Syrenką wybrały się na wycieczkę do lasu. Przed nimi długa droga i wiele przeszkód. Czy sobie poradzą?
Dzieci w grupach zastanawiają się nad następującymi problemami:
· W jakiej sytuacji drogowej znalazły się dzieci?
· Na co muszą uważać? Przed czym przestrzega Syrenka? ( Syrenka jako przewodnik)
· Co może być dla nich niebezpieczne?
I Ilustracja : Ostry zakręt, dzieci idą poboczem jezdni, przed nimi samochód. Niebezpieczne może się okazać przechodzenie przez jezdnię.
II ilustracja: Tory kolejowe z zaporami, dzieci idą poboczem, muszą zaczekać, aż zapory zostaną podniesione do góry i pociąg odjedzie.
III ilustracja: Dzieci idą lewą stroną drogi, brak pobocza. Muszą iść jedno za drugim tak, aby nie doszło do wypadku, aby dobrze widzieć nadjeżdżające z naprzeciwka pojazdy.
IV ilustracja: Prosta droga z poboczem, dzieci chcą przejść przez jezdnię. Niedaleko stoi zaparkowany samochód i drugi wymijający. Trzeba uważać, nie przechodzić w takiej sytuacji przez jezdnię.
V ilustracja: Dzieci są już w lesie. Mają przed sobą dwie drogi: jedna rowerowa, druga przeznaczona dla pieszych. Którą drogę dzieci wybiorą?
na ilustracjach - praca grupowa.
Nie przechodź przez jezdnię w pobliżu zakrętów!
Nie wchodź na tory kolejowe, jeżeli zapory są opuszczone!
Jeżeli nie ma chodnika, chodź zawsze lewą stroną drogi!
Korzystaj ze ścieżek dla pieszych!
Przez jezdnię przechodź z dala od zaparkowanych pojazdów!
na sygnał.
Dzieci podzielone są na dwie grupy, ustawiają się parami( pasażerowie autobusu).Na czele każdej grupy stoi ,,kierowca''. Pasażerowie każdego autobusu są oznaczeniszarfami tego samego koloru co tarcza, którą ma kierowca. Oba autobusy wyruszająw drogę. Na przerwę w muzyce autobusy zatrzymują się, a pasażerowie jak najszybciejprzesiadają się do innego autobusu. Z góry umówiony sygnał np. gwizdek, oznacza,że oba autobusy są zepsute. Pasażerowie wysiadają i biegają po sali.Na sygnał muzyki pasażerowie wsiadają (każda grupa do właściwego autobusu).
dzianina007