Ubezpieczenia gospodarcze 2.pdf

Wykład I. Ryzyko w działalności gospodarczej

Zagadnienie I. Pojęcie ryzyka

Zagadnienie II. Źródła ryzyka

Zagadnienie III. Koszty ryzyka

Zagadnienie IV. Metody postępowania z ryzykiem

Zagadnienie V. Koncepcja Risk Management

Elementy procesu decyzyjnego:

1. zbieranie info o okoliczności w jakich mamy zamiar zrealizować określone działania

2. formułowanie możliwości wariantów działania

3. dokonanie wyboru spośród określ. wcześniej wariantów działania

4. realizacja działania

Pewność - sytuacja ta występuje wtedy, kiedy podmiot podejmujący decyzję (decydent) jest w stanie przewidzieć

wszystkie możliwe warianty działania w danej sytuacji oraz jest w stanie określić wszystkie możliwe konsekwencje

każdego działania. Jest to kategoria czysto teoretyczna gdyż występują czynniki ,które blokują występowanie takiej

sytuacji.

Niepewność - jest to taka sytuacja ,w której podmiot podejmujący decyzję nie jest w stanie przewidzieć wszystkich

możliwych wariantów działania i nie jest w stanie dokładnie określić wszystkich konsekwencji działania. Jest to

typowa sytuacja dla każdego procesu decyzyjnego. Jest kategorią niemierzalną.

Ryzyko - „to możliwość niepowodzenia a w szczególności możliwość zdarzeń niezależnych od podmiotu

działającego, których nie może on dokładnie przewidzieć i którym nie może w pełni zapobiec, a które przez

zmniejszenie wyników użytecznych i/lub zwiększenie nakładów odbierają działaniu cechę skuteczności,

korzystności lub ekonomiczności..”

Ryzyko - jest zawsze związane z niepewnością. Nie jest to to samo co niepewność, gdyż nie są tożsame. Związane ze

sobą ale odrębne gdyż ryzyko jest kategorią mierzalną. Miarą ryzyka jest rachunek prawdopodobieństwa.

Konsekwencją ryzyka jest:

· niepowodzenie - skutkiem ryzyka jest jakieś zdarzenie niekorzystne, jest związane z negatywnymi sytuacjami.

· podmiot – podejmuje decyzje osoba fizyczna, przedsiębiorstwo

· niezależny od podmiotu działającego - mamy do czynienia z ryzykiem niezależnie od naszej woli, ryzyko

obiektywne

· nieosiągnięcie zamierzonego celu - uzyskujemy sukces ale ponosimy większe koszty i wtedy też ponosimy

ryzyko.

Pure risk - ryzyko straty, czyli takie ryzyko, którego konsekwencja może być strata.

Speculative risk - ryzyko zysku lub straty, zdarzenie losowe może spowodować stratę ale także to samo zdarzenie

losowe może spowodować zysk(ryzyko kursowe - ryzyko zmiany kursu walut).

Z punktu widzenia ubezpieczeń bierzemy pod uwagę tylko negatywne konsekwencje ryzyka , bo ubezpieczenia

związane mogą być z ryzykiem straty. Nie można ubezpieczyć się od zysków.

Charakter ryzyka.

subiektywny (egz)– ryzyko zawsze związane jest z podmiotem, który podejmuje decyzję. Każdy podmiot w inny

sposób ocenia wielkość ryzyka. Każda osoba w ocenie opiera się o różne kategorie analiz przedsiębiorstwa.

cechy osobowości też na to wpływają (ryzykanci, asekuranci)

ocena wielkości ryzyka z tego względu może być różna

wielkość ryzyka jest różnie dokonywana w zależności od tego kto jej dokonuje

ryzyko ma charakter obiektywny – człowiek nie ma wpływu na przebieg zdarzeń, to takie, które jest jednakowe

dla wszystkich podmiotów znajdujących się w tej samej sytuacji podejmując jakąś decyzję.

Źródła ryzyka.

Zmienne okoliczności (naturalny porządek rzeczy) w stosunku do wcześniejszych zebranych info w procesie

decyzyjnym

Konflikt systemów gospodarczych, prawnych, z których pochodzą podmioty podmioty kontraktu

różnica w czasie pomiędzy momentem podjęcia decyzji i momentem wprowadzenia tej decyzji w życie

Podmioty ryzyka

 Osoba (decydent) – gdy jego dotyczą skutki ryzyka

 Przedsiębiorstwo – skutki dotyczą przed., a decyzje podejmuje np. prezes

Koszty ryzyka :

1. Koszty wynikające z poniesionych strat

2. Koszty, które nie zawsze identyfikowane są jako skutki ryzyka (np. export bezpieczniejszy, ale

tańszy do danego kraju – brak straty, ale mógłby być sprzedany drożej, ale na niebezpieczny rynek

Metody postępowania z ryzykiem:

· prewencyjne - pozwala na zmniejszenie, ograniczenie lub wyeliminowanie ryzyka (np. założenie alarmu)

· kompensacyjne - pozwalają na złagodzenie, skompensowanie skutków ryzyka, nie zmniejszają ryzyka

Przykłady działań prewencyjnych:

· działalność handlowa - podmiot produkuje i sprzedaje wyroby gotowe - to już jest związane z ryzykiem.

Nieotrzymanie zapłaty wiąże się z ryzykiem.

· sprawdzanie wiarygodności kontrahenta - analiza transakcji handlowej, zlecenie opracowania raportu na temat

wiarygodności kontrahenta

· towar jest przedmiotem sprzedaży, dochodzi do sprzedaży. Sprzedawca zastanawia się nad tym co może się stać

podczas transportu(uszkodzenie, kradzież transportu)

· wyrób właściwego środka transportu, odpowiedniego dla przewozu danego towaru - zmniejsza ryzyko

uszkodzenia czy zniszczenia towaru, opakowanie towaru

Ograniczają, zmniejszają ryzyko, nigdy jednak w 100% nie wyeliminują ryzyka z naszego życia.

Risk management - pozwala na uporządkowanie metod postępowania z ryzykiem. Obejmuje działania zarówno

prewencyjne jak i kompensacyjne. Pozwala na racjonalne zastosowanie metod postępowania z ryzykiem.

Zarządzanie ryzykiem (risk management).

1. Identyfikacja ryzyka - oznacza konieczność określenia jakie ryzyko może wystąpić

2. Ocena ryzyka:

· obliczanie wielkości ryzyka

· oszacowanie skutków ryzyka

3. Określenie możliwych wariantów postępowania .

· zaniechanie działań związanych z ryzykiem (gdy duże ryzyko i skutki)

· zastosowanie działań prewencyjnych

· przeniesienie ryzyka na kontrahenta

· rozproszenie ryzyka przy udziale ubezpieczeń

· zatrzymanie ryzyka (gdy małe ryzyko i skutki)

4. Wprowadzenie w życie podjętych decyzji .

5. Obserwacja skutków wykonywanego działania.

Działania kompensacyjne zmniejszają negatywne skutki ryzyka. Ubezpieczenia mają charakter kompensacyjny.

Wykład II. Miejsce ubezpieczeń w zarządzaniu ryzykiem

Zagadnienie I. Pojęcie ubezpieczeń

Zagadnienie II. Ubezpieczenia wzajemne

Zagadnienie III. Ubezpieczenia komercyjne

Zagadnienie VI. Formy rozpraszania ryzyka

Zagadnienie V. Funkcje reasekuracji

1. Kompensacyjne metody postępowania z ryzykiem

1. Samoubezpieczenie - sam podmiot zagrożony jest określonym ryzykiem gromadzi własne środki finansowe w

postaci rezerw finansowych przeznaczonych na pokrycie ewentualnych strat. Tworzenie i utrzymywanie

funduszy rezerw. Utrzymywanie funduszu ryzyka oznacza występowanie kosztów, np. .nieosiągnięty zysk.

Fundusze ryzyka - pewna część środków zostaje zamrożona na tym funduszu.

2. Finansowanie szkód z budżetu państwa - w przypadku zdarzeń katastrofalnych, nadzwyczajnych, wymagają

udziału państwa przy likwidacji szkód; zdarzenia losowe,np.powódź.Uruchamiane są środki z budżetu państwa.

3. Ubezpieczenia

· Polegają na przyjmowaniu przez ubezpieczycieli części ryzyka w zamian za odpowiednią zapłatę

· Nie zmniejszają ryzyka występowania strat,lecz przenoszą negatywne skutki ryzyka z podmiotów

produkujących/handlowych na ubezpieczycieli

· Nie mogą być źródłem zysków nadzwyczajnych przekraczających wielkości szkody (nie dostaniemy więcej niż

przedmiot jest wart)

· Istotą ubezpieczeń jest kompensowanie rzeczywiście poniesionych strat

Ubezpieczenia funkcjonuja poprzez umowy ubezpieczenia zawierane na rynku ubezpieczeniowym.

Funkcje ubezpieczeń:

1. Funkcja ochrony ubezpieczeniowej - kompensowanie szkód majątkowych (źródeł majątkowych)

2. Funkcja prewencyjna - ubezpieczyciele zachęcają do większej dbałości o przedmiot ubezpieczenia.

Zmniejszenie prawdopodobieństwa powstania szkód.

3. Funkcja lokacyjna - ubezpieczyciele gromadzą znaczne fundusze(składki),które muszą być zagospodarowane na

wypadek ryzyka, niebezpieczeństwa.

4. Funkcja wspierania przedsiębiorczości i rozwoju gospodarczego - dzieki ubezpieczeniu możliwa jest realizacja

wielu przedsięwzięć gospodarczych,które bez ubezp.nie byłyby możliwe,możliwe jest osiąganie postępu

technicznego i gospodarczego.

Transakcja pomiędzy ubezpieczycielem a ubezpieczającym ma charakter odpłatny.

4. Formy rozpraszania ryzyka

1. samoubezpieczenie- gromadzenie własnych środków finansowych na pokrycie strat (nie występuje

rozproszenie w sensie podmiotowym a przedmiotowym - źródeł pokrycia strat)

2. ubezpieczenia proste - tzw.pierwotny podział ryzyka, przekazanie ryzyka na ubezpieczyciela pozwala

przenieść część ryzyka, rozproszenie podmiotowe. Ubezpieczyciel przyjmuje część ryzyka od

ubezpieczonego(asekuracja).Podział ryzyka pomiędzy ubezpieczycielem a ubezpieczającym

ochrona ubezp.

ubezpieczyciel

ubezpieczający

składka

3. koasekuracja - jedno ryzyko dzielone między kilku ubezpieczycieli, osobna umowa z każdym

ubezpieczycielem.

Koasekuracja - zakłada,że wszystkie odszkodowania nie mogą przehroczyć wartości ubezpieczenia,w przypadku

zajścia zdarzenia losowego ubezpieczający musi dochodzić odrębnie swych roszczeń od każdego ubezpieczyciela.

- równoległy udział dwóch lub więcej ubezpieczycieli danego interesu majątku(przedmiotu ubezpieczenia)

- każdy z ubezpieczycieli odpowiada za część szkód proporcjonalną do jego sumy ubezp.

ubezpieczający

ubezpieczyciel

.........................

4. reasekuracja - ubezpieczający zawiera jedną umowę, na jej skutek przyjmuje i przekazuje część ryzyka innemu

ubezpieczycielowi (reasekurantowi), przyjmując część ryzyka może kolejną jego część przekazać innemu

ubezpieczycielowi - retrocesja (przekazywanie ryzyka przez reasekuratora na kolejnych ubezpieczycieli).

ubezpieczający

ubezpieczyciel

(reasekuracja bierna-ten kto oddaje ryzyko)

reasekurator (reasekuracja czynna- ten kto przyjmuje ryzyko)

reasekuracja - polega na udostępnieniu przez ubezpieczyciela (cedenta) części ryzyka oraz odpowiedniej części

składki innemu ubezpieczycielowi (reasekurantowi,cesjonariuszowi), który zobowiązuje się do zapłaty cedentowi

odpowiedniej części świadczeń wypłacanych ubezpieczonemu. Jeżeli nastąpi zdarzenie losowe to ubezpieczający

dostaje w całości odszkodowanie od ubezpieczyciela,ubezpieczyciel rząda od swojego reasekuratora części wartości

odszkodowania w wartości zawartej w umowie.

Funkcje reasekuracji:

z punktu widzenia ubezpieczyciela reasekuracja stabilizuje wyniki finansowe ubezpieczyciela (zapobiega

gwałtownym załamaniom finansowym danego ubezpieczyciela), ponieważ pozwala wyrównywanie

gwałtownych wahań w sytuacji ubezpieczyciela, gdy wystąpi ryzyko katastrofalne.

· zwiększa możliwości akceptacyjne ubezpieczyciela, czyli może on przyjmować ryzyko giętkie, bardzo

kosztowne np. wyprawy kosmiczne.Może przyjmować do ubezpieczenia ryzyka wielkie przekraczające jego

możliwości finansowe.

· umożliwia uzyskanie pomocy fachowej, współpraca między ubezpieczycielem a reasekurantem.

· stymuluje rozwój ubezpieczeń (usprawnia) ale też stymuluje rozwój innych dziedzin działalności gospodarczej

w innych dziedzinach.

· umożliwia objęcie ochroną ubezpieczeniową ryzyk o charakterze katastrofalnym.

Reasekuracja spełnia ważną funkcję na rynku ubezpieczeniowym.Dzięki reasekuracji możliwe jest przyspieszenie

tempa wzrostu gospodarczego,postępu cywilizacyjnego. Sprzyja to wzrostowi i postępowi technicznemu.Ten postęp

jest możliwy dzięki przedsięwzięciom nowatorskim.

Ubezpieczenia wzajemne – działalność wykonywana przez TUW (stowarzyszenie ubezpieczonych, oferujące usługi

na rzecz członków lub na zewnątrz). Fundusz ubezpieczeniowy – składka członków TUW. Działalność TUW musi

być rentowna, ale nie są nastawione na zysk. Zakres mniejszy niż TU komercyjne (np. mniej członków)

Formy reasekuracji:

1. czynna – ubezpieczyciel (reasekurator) przyjmuje część ryzyka

bierna – ubezpieczyciel oddaje część ryzyka

2. fakultatywna - umowa negocjacyjna. Prowadzona jest na zasadach analogicznych do zwykłej umowy

ubezpieczenia,strony umowy mają pełną swobodę ustalania warunków ubezpieczenia (wysokość udziału

reasekuratora w ryzyku). Każdorazowo ustalana jest składka reasekuratywna.

umowna (obligatoryjna)

- strony raz ustalają warunki, które są obligatoryjne realizowane do określonych w umowie ryzyk.

- zobowiązuje ubezpieczyciela do przekazania określonych udziałów we wszystkich ryzykach danego rodzaju.

a) kwotowa - ubezpieczyciel odstępuje reasekurantowi stały, uzgodniony udział % w każdym zawartym przez

siebie ubezpieczeniu, z zastrzeżeniem maksymalnej sumy na 1 ryzyko

b) ekscedentowa - ubezpieczyciel określa udział własny (zachowek=ekscedent egz ) w danej sumie ubezpieczenia,

zaś nadwyżki sumy ponad ten udział przejmowane są przez reasekuratora.

c) ekscendentowo - kwotowa- połączenie powyższych form

fakultatywno - obligatoryjna- asekurator ma swobodę decyzji jakie ryzyka i w jakiej wysokości zamierzają

cedować reasekurantowi, który jest zobowiązany przyjąć cedowane mu ryzyka na warunkach z góry ustalonych.

Wykład III. Struktura rynku ubezpieczeń

Zagadnienie I. Główne podmioty na rynku ubezpieczeń (popyt, podaż)

Zagadnienie II. Formy organizacyjne ubezpieczycieli

Zagadnienie III. Pośrednicy (agenci, brokerzy)

Zagadnienie IV. Instytucje pomocnicze

Ochrona ubezpieczenia

Podaż

Popyt

Ubezpieczyciele

Ubezpieczający

Składka

Pośrednicy

Agenci

Brokerzy

Ochrona ubezpieczeniowa - występuje w trybie zawierania umów ubezpieczeniowych (jest to towar). – egz: co jest

przedmiotem (towarem) umowy ubezpieczania?

Składka - zapłata za usługe (ochronę ubezpieczeniową). Kwota, którą ubezpieczający wnosi na rzecz ubezpieczyciela

(cena)

Ubezpieczyciel - jest to podmiot, który oferuje swoją usługę ubezpieczeniową (sprzedaje)

Ubezpieczający - ten, kto kupuje usługę od ubezpieczyciela i poszukuje ochrony ubezpieczeniowej

Ubezpieczony – uprawniony do otrzymania odszkodowania, nie musi to być osoba ubezpieczająca, ale np. osoba 3.

Agent - osoba fizyczna lub prawna zajmująca się na podstawie umowy agencyjnej zawieraniem umów w imieniu lub

na rachunek ubezpieczyciela, jest on stałym reprezentantem ubezpieczyciela

Agenci - strona podażowa, stała umowa agencyjna, reprezentuje interesy strony podażowej, czyli ubezpieczycieli.

Reprezentanci ubezpieczycieli działają w imieniu i na rachunek ubezpieczyciela (likwidują szkodę), oferują ochronę

ubezpieczeń, starają się sprzedać produkt

Brokerzy - strona popytowa, podejmują swoje działania w konkretnej sytuacji, doraźna działalność, tylko na

zlecenie; działają dla zleceniodawców, podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowe, zlecają to firmy lub

podmioty brokerowi, który szuka ubezpieczyciela i ma zawierać umowę w naszym imieniu

Broker - pośrednik zajmujący się zawodowo i na zlecenie poszukiwaniem ochrony ubezpieczeniowej. Podejmują

swoje działanie doraźnie(dla zawarcia konkretnej umowy). Występuje wtedy, gdy trudno jest wybrać określoną

firmę ubezpieczeniową.

Agenci i brokerzy mogą realizować czynności, które występują po zaistnieniu szkody, gdy mają odpowiednie

zezwolenie. Nie można być jednocześnie A i B.

Podobieństwo między A i B: wykonywanie czynności na zlecenie przez podmioty w imieniu i na rachunek

zleceniodawcy.

Instytucja pomocnicze:

Przedsiębiorstwa rzeczoznawstwa i kontroli - działalność ich przydatna gdy występują szkody, wystawiają

oceny, opinie

Stowarzyszenia ubezpieczeniowe - działają na rzecz usprawnienia działania rynku ubezpieczeniowego,

wprowadzanie standardów

Instytucje arbitrażowe - zajmują się rozstrzyganiem sporów

Stowarzyszenia naukowe - zajmują się teoretycznie i naukowo ubezpieczeniami

Formy organizacyjne ubezpieczycieli

Ubezpieczyciel- podmiot zobowiązujący się za opłaty do udzielenia ochrony ubezpieczeniowej innemu podmiotowi

(osobie lub instytucji)

· Insurer (każdy ubezpieczyciel)

· Asurer (ubezpieczyciel, który prowadzi działalność w zakresie ubezpieczeń na życie)

· Underwriter - określenie osoby fizycznej, która osobiście występuje jako ubezpieczyciel (w korporacji

Lloyd’s) na rynku międzynarodowym

· jako potoczne określenie każdego ubezpieczyciela, w tym także przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego

· urzędnik w przedsiębiorstwie ubezpieczeniowym upoważniony do zawierania w imieniu firmy umów

Formy organizacyjne ubezpieczycieli

przedsiębiorstwa zorganizowane jako spółki prawa handlowego SA – Polska, świat

towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych – Polska, świat

osoby fizyczne prowadzące działalność na własny rachunek i przyjmujące odpowiedzialność z tytułu umowy

ubezpieczenia całym swoim majątkiem (na rynku międzynarodowym) - świat

Wykład IV. Zasady funkcjonowania rynku ubezpieczeń gospodarczych

Zagadnienie I. Pierwotne formy ubezpieczeń

Zagadnienie II. Ubezpieczenia współczesne

Zagadnienie III. Ochrona ubezpieczeniowa jako przedmiot obrotu na rynku

Zagadnienie IV. Funkcje ubezpieczeń

1. Idea ubezpieczeń – starożytność: wzajemność + solidarność, kolebką ubezpieczeń – ubezpieczenia morskie:

Awaria wspólna (General Average)

· najstarsza forma ubezpieczeń działalności kupieckiej

· powstała w wyniku rozwijającej się gospodarki towarowo- pieniężnej

· stanowiła swoistą formę ubezpieczenia wzajemnego, ograniczonego do mienia (statku i ładunku)

zaangażowanego w morskiej wyprawie handlowej

· zachowała znaczenie i instytucjonalną odrębność do czasów dzisiejszych

W celu uniknięcia niebezpieczeństwa grożącego morskiej wyprawie (statkowi i ładunkowi), poświecono rozmyślnie

część mienia zaangażowanego w tej wyprawie. Koszty AW ponoszone są proporcjonalnie przez każdego z

właścicieli uratowanego ładunku.

Pożyczka morska (Foenus Nauticum)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: