Koncepcje zarzadzania
Dr A Madyda
user
PODMIOTOWE KONCEPCJE ZARZĄDZANIA
Webber – wiedza bez umiejętności i sztuka bez wiedzy oznacza stagnację oraz niemożność przekazania wiadomości i wykorzystania ich w praktyce
Prekursorzy teorii zarządzania
- zarządzanie praktykowano od tysiącleci- Egipcjanie stosowali przy budowie piramid takie funkcje zarządzania jak planowanie, organizowanie i kontrolowanie- Aleksander Wielki posługiwał się organizacją sztabową w koordynacji swoich kampanii wojennych- Cesarstwo rzymskie – wykorzystywano zorganizowane struktury do komunikowania się i kontroli- Wenecjanie – wykorzystywali koncepcje struktury organizacyjnej i planowania do panowania na morzu
Pionierzy zarządzania:Właściwe badania nad zarządzaniem zaczęły się rozwijać w XIX wieku.
Robert Owen, brytyjski przemysłowiec i reformator był jednym z pierwszych menedżerów, który dostrzegł znaczenie zasobów ludzkich organizacji. Owen, który sam był właścicielem fabryki był przekonany, że ludzie zasługują, na szacunek i możliwość zachowania godności. Poprawił warunki pracy, podwyższył minimalny wiek dla zatrudnionych dzieci, wprowadził zasiłki pracownicze i krótszy czas pracy.Charles Babbage – angielski matematyk, koncentrował uwagę na efektywności produkcji. Babbage wiązał nadzieję z podziałem pracy i był orędownikiem zastosowania matematyki do takich problemów jak efektywne wykorzystywanie pomieszczeń i materiałów. Babbage dostrzegał także element ludzki. Rozumiał, że harmonijne stosunki pracownicze dadzą korzyści.
KLASYCZNE PODEJŚCIE - to klasyczne spojrzenie na zarządzanie, obejmuje dwa różne podejścia:- naukowe zarządzanie Taylora- zarządzanie administracyjne
NAUKOWE ZARZĄDZANIE – koncentruje się na polepszaniu działania poszczególnych pracowników (wprowadził on akord)Powstała ona w wyniku zwiększenia wydajności pracy, zwłaszcza w USA, gdzie w XX wieku brakowało wykwalifikowanej siły roboczej, stąd konieczne było znalezienie sposobu podwyższenia sprawności pracy robotników.
F.W. Taylor stworzył zespół zasad stanowiących istotę naukowej organizacji pracy. Oparł swój system zarządzania na pomiarach czasu przy linii produkcyjnej i w tym celu mierzył czas trwania ruchów robotników przy wielu zadaniach, rozkładał każde zadanie na elementy, projektował metody najszybsze wykonywania zadań.
H.L. Gantt – zmodyfikował system zachęt Taylora. Jako zachętę wprowadził premię dla robotników i brygadzistów. Wyniki każdego pracownika podawano do publicznej wiadomości w postaci indywidualnych wykresów słupkowych. Opracował system graficznego przedstawienia programów produkcji. Wykresy te nadal są w użyciu
F.B. i L.M. Gilbertowie – zajmowali się badaniami nad zmęczeniem i ruchami robotników. Opracowali trójpozycyjny plan awansów, który miał służyć jako program doskonalenia pracowników. Według tego planu każdy pracownik wykonuje swoją pracę, przygotowuje się do awansu o jeden szczebel i szkoli swojego następcę.
ZARZĄDANIE ADMINISTRACYJNE – to gałąź zarządzania koncentrująca się na zarządzaniu całą organizacją.
H. Fayol – założyciel klasycznej szkoły organizacji uważał, że dobra praktyka kierowania układa się w pewne wzory, które można zidentyfikować i analizować. Opracował zarys spójnej doktryny zarządzania. Uważał, że przy naukowym prognozowaniu i właściwych metodach zarządzania zadowalające wyniki są nieuniknione. Twierdził, że kierowanie jest sprawą osobistego talentu, lecz można się nauczyć tej umiejętności.
Mary Parker Follet – wprowadziła wiele nowych elementów, głównie w dziedzinie stosunków międzyludzkich. Określiła zarządzanie jako sztukę osiągania celów za pośrednictwem innych ludzi. Mocno wierzyła w siłę grupy.
L. Urwick – był znanym teoretykiem i konsultantem zarządzania. Połączył naukowe zarządzanie z dorobkiem teoretyków kierunku administracyjnego. Opracował wykaz wskazówek mających pomóc w ulepszaniu sprawności zarządzania.
W. Weber – opisał problem biurokracji. Koncepcja biurokracji opiera się na racjonalnym zestawie wytycznych do możliwie najefektywniejszych…
Ch. Bernard – Przedstawił teoretyczną propozycję akceptacji autorytetów. Według tej teorii podwładni oceniają zasadność poleceń przełożonego i następnie decydują, czy je zaakceptować. Polecenie zostaje zaakceptowanie, jeśli podwładny je zrozumie, jest zdolny do wykonania.
Konsekwencje dla zarządzania:-Klasyczny kierunek w teorii zarządzania dostarcza wielu metod i sposobów podejścia do zarządzania. Na przykład użyteczne koncepcje to dogłębne zrozumienie charakteru wykonywanej pracy, wybór właściwych ludzi do tej pracy, a także racjonalne podejście do decyzji. Należy zauważyć, że efektywność i wydajność można w wielu sytuacjach rzeczywiście mierzyć.
KIERUNEK BECHAWIORALNY
W tym podejściu podkreśla się postawy i zachowania jednostek oraz procesy grupowe;
Za twórcę uchodzi H. Munsterberg – twierdził, że psychologowie mogą oddać cenne usługi menedżerom w dziedzinie doboru i motywowania pracowników.
Mary Parker Follet – dostrzegała także element ludzki w miejscu pracy. Doceniała potrzebę zrozumienia roli zachowania…
E. Mayo – zauważył, że największe znaczenie podczas pracy mają stosunki w czasie pracy. Twierdził, że organizacja to człowiek, jego problemy i to one są najważniejsze. Doszedł do wniosku, że wydajność pracowników można zwiększyć dzięki odpowiedniej motywacji, którą można osiągnąć przez większe troszczenie się kadry kierowniczej o ich dobrobyt oraz poświęcenie im szczególnej uwagi.
Human relations – kierunek studiów międzyludzkich; Podejście według którego pracownicy reagują przez wszystkim na społeczny kontekst miejsca pracy, łącznie z przygotowaniem społecznym, normami grupowymi oraz dynamiką kontaktów międzyludzkich.
A. Maslow – skupiał się na zjawiskach interpersonalnych. Według niego człowiek jest motywowany przez dążenie do zaspokajania potrzeb ludzkich. Przedstawił hierarchię potrzeb zaczynając od podstawowych.
D. McGregor – twórca „Teorii X” – przedstawił charakterystykę złych cech pracownika oraz „Teorię Y”, w której stwierdził, że człowiek samorealizuje się w pracy i nie potrzebuje kontroli. Styl zarządzania ma charakter demokratyczny. Skinner Twierdzi, że zachowanie człowiek jest konsekwencją otrzymywanych dotychczasowych nagród i kar. Zakłada on że nagrodzone zachowanie …
Kierunek zachowań organizacyjnych:
- współczesna dyscyplina koncentrująca się na behawioralnych aspektach zarządzania;- dziedzina ta czerpie z szerokiej, interdyscyplinarnej postawy – z psychologii, socjologii, antropologii, ekonomii i medycyny;- w dziedzinie uwypuklającej zachowania organizacyjne ważnymi kwestiami są: zadowolenie z pracy, stres, motywacja, przywództwo;
Konsekwencje dla zarządzania:
Menedżerowie powinni pamiętać, że ludzie nie są maszynami i nie powinni się aż tak koncentrować na technicznej stronie spraw, aby nie dostrzec sił i procesów behawioralnych w swoich organizacjach.
Ludzie i ich zachowania to potężna siła, która może zwiększyć lub zmniejszyć skuteczność każdej organizacji. Mimo że morale i zadowolenie …
Podejście ilościowe do zarządzania, Integracyjne koncepcje zarządzania
Ilościowe podejście do zarządzania:Polega na stosowaniu metod ilościowych w zarządzaniu.
Zarządzanie ilościowe skupia się na podejmowaniu decyzji, efektywności ekonomicznej, modelach matematycznych oraz wykorzystaniu komputerów. Podejście ilościowe na dwie koncepcje:
- ilościowa teoria zarządzania,- zarządzani operacyjne,
· Ilościowa teoria zarządzania:
Koncentruje się szczególnie na opracowaniu pewnych modeli matematycznych.
Głównym celem ilościowej teorii zarządzania jest opracowywanie i stosowanie modeli matematycznych.
Model matematyczny to uproszczone przedstawienie systemu, procesu lub relacji.
Na najbardziej podstawowym poziomie … wzór …
· Zarządzanie operacyjne
Są to metody wspomagania organizacji w efektywnym wytwarzaniu produktów i usług, które do nauki o organizacji i zarządzaniu wprowadziły metody matematyczne oraz elektroniczną technikę obliczeniową.
Zarządzanie operacyjne jest nieco mniej zmatematyzowane i mniej skomplikowane statystycznie.
Niż ilościowa teoria zarządzania i można ją stosować bezpośrednio w sytuacjach wiążących się z zarządzaniem.
Istotą badań operacyjnych jest wykorzystanie modeli matematyczno-graficznych i odwzorowanie matematyczne badanego systemu, który przedstawia się za pomocą konkretnych zapisów liczbowych.
W badaniach operacyjnych mają zastosowanie: analiza matematyczna, algebra liniowa, rachunek prawdopodobieństwa, statystyka matematyczna, programowanie sieciowe, metody symulacyjne, teoria gier.
W metodyce badań operacyjnych wyróżnia się następujące etapy:
a) Analizą problemu
b) Budowę modelu teoretycznego
c) Ustawianie wartości parametrów modelu
d) Rozwiązanie modelu
e) Weryfikację i analizę otrzymanych warunków
f) Sformułowanie wytycznych praktycznych do wykorzystania otrzymanego rozwiązania.
Do rozwiązania ustalonych modeli stosowane są metody deterministyczne, pro balistyczne, statystyczne i dynamiczne. Ich wybór zależy od charakteru rozwiązywanego problemu.
W 1941 Ł.W Kantorowicz oraz F.L. Hitchcock przedstawili równocześnie algorytmy rozwiązań tzw. Zagadnienia transportowe.
W 1948 G.B. Dantzig opublikował algorytm SIMPLEX- uniwersalną metodę rozwiązania problemów liniowych.
Pionierem programowania dynamicznego w badaniach był R.E. Bellarman.
Jeden z podstawowych nurtów szkoły matematycznej stanowią również metody sieciowe, wywodzące się z teorii grafów. Zostały opracowane metody CPM, PERT, RAPMPS, które mają zastosowanie między innymi w przemyśle zbrojeniowym, marynarce i lotnictwie, jak również w budownictwie.
PODEJŚCIE INTEGRUJĄCE
Warto zauważyć że podejście klasyczne, behawioralne i ilościowe do zarządzanie nie muszą być ze sobą sprzeczne lub wzajemnie się wykluczające. Mimo że w każdym z nich przyjmuje się odmienne założenia i sporządza inne prognozy, mogą się one wzajemnie uzupełniać.
Spojrzenie systemowe i sytuacyjne pomogą zintegrować właśnie te podejścia.
PODEJŚCIE SYSTEMOWE
- SYSTEMEM nazywamy zestaw wzajemnie powiązanych elementów funkcjonujących jako całość.
- SYSTEM OTWARTY to system organizacyjny który wchodzi w interakcje z otoczeniem
- SYSTEM ZAMKNIĘTY to system organizacyjny który nie wchodzi w reakcje z otoczeniem
SPRĘŻENIE ZWROTNE
NAKŁADY Z OTOCZENIA (rzeczowe, ludzkie, finansowe) à PROCESY TRANSFORMACJI (technika, systemy operacyjne, systemy kontroli) à WYNIKI DO OTOCZENIA (produkty, usługi, zyski, starty, wyniki informacyjne).
SPOJRZENIE SYSTEMOWE – akcentuje również znaczenie podsystemów, tj. systemów w ramach szerszego systemu.
SYNERGIA – to dwie lub więcej współpracujących podsystemów produkujących więcej niż wynosi łączna suma produkcji każdego z nich, gdyby pracowały osobno.
ENTROPIA – jest normalnym procesem prowadzącym do upadku systemu. Jeśli organizacja nie monitoruje sprzężenia zwrotnego z otoczenia i nie wprowadza korekt może ponieść fiasko.
Z punktu widzenia podejścia systemowego głównym celem zarządu jest nieustanne wspomaganie energii organizacji w celu uniknięcia entropii.
PODEJŚCIE SYTUACYJNE
Podejście klasyczne, behawioralne i ilościowe można nazwać PODEJŚCIAMI UNIWERSALNYMI, jako że próbowały określić najlepszą metodę zarządzania organizacjami.
Z PODEJSCIA SYTUACYJNEGO wynika, że do organizacji nie można stosować teorii uniwersalnych
PODEJŚCIE SYTUACYJNE DO ZARZĄDZANIA sugeruje że właściwe zachowanie kierownictwa w danej sytuacji zależy od szerokiej gamy elementów.
Zachowanie menedżerskie skuteczne w danej sytuacji nie zawsze można uogólnić na różne sytuacje.
- uznanie wew. Wzajemnych zależności
- uznanie wpływów otoczenia
- uznanie sytuacyjnego charakteru zarządzania
- reakcja na szczególne cechy sytuacji.
SPRAWNE I SKUTECZNE ZARZĄDZANIE:
PODEJŚCIE KLASYCZNE – metody zwiększania skuteczności oraz ułatwiania planowania, organizowanie ii kontrolowania
PODEJŚCIE BEHAWIORALNE – poszukiwania działań motywujących, zrozumienie zachowania jednostek, grup i zespołów oraz przewodzenie
PODEJŚCIE ILOŚCIOWE – metody polepszania procesu podejmowania decyzji, …… zasobów oraz sposobów działania.
Należy pamiętać, że nie ma uniwersalnych rozwiązań problemów ani standardowych reakcji na sytuacje. Menedżer powinien starannie oceniać każdą sytuację i następnie wybrać z szerokiej gamy metod modeli i teorii zarządzania…
Organizacja ucząca się – odpowiedź na wyzwania dynamicznego rynku
Uczenie to proces prowadzący do modyfikacji zachowań jednostek w wyniku jej uprzednich doświadczeń.
Uczenie się zakłada więc istnienie pamięci zdolnej do tworzenia i przechowywania śladów uprzednich doznań i reakcji
Z tej definicji wynikają różnice między organizacjami uczącymi się a tzw. organizacjami inteligentnymi. Inteligencja jest czymś więcej niż uczeniem się.
Inteligencja to umiejętność przystosowania się dzięki wykorzystaniu odpowiednich środków myślenia. Inteligencja jest zatem wytworem łącznego oddziaływania genotypu, otoczenia, uczenia się i całej innej…
Czy organizacja może się uczyć ?
Definicja organizacji uczącej się:
· Uczenie się organizacji oznacza proces doskonalenia jej działań dzięki większej wiedzy pracowników i ich głębszemu zrozumieniu zasad i celów funkcjonowania tej organizacji;
· Organizacje są postrzegane jako uczące się, kiedy potrafi ą wpisać historyczne doświadczenia we wzorce, które nakreślają kierunki ich działania i rozwoju;
· Uczenie się organizacji to proces identyfikowania i eliminowania błędów (wg Topscott);
· Ucząca się organizacja to taka, która wspomaga uczenie się wszystkich jej członków (indywidualne, zespołowe, organizacyjne) i sama ciągle się przekształca (wg Burgoyne J. G.);
Cechy organizacji uczącej się:
· Jeżeli myśli się o organizacji uczącej się to najczęściej rozpatruje się jej cechy traktując je jako warunki zaistnienia i rozwijania procesów uczenia się organizacji;
· D. Urlich w pracy „Organizacja przyszłości” określa cechy organizacji skoncentrowanej woół wiedzy i umiejętności obejmujących całość doświadczeń organizacji
Organizację powinny cechować następujące podstawowe wartości:
· Ustanowienie wspólnego zestawu przekonań czyli ustalenie tożsamości firmy;
· nowe podejście do zatrudnienia pracowników cechujące się zaufaniem, oddaniem i odpowiedzialnością;
· wychodzenie poza ograniczenia wynikające z tradycyjnych klasyfikacji ludzi w organizacjach i zacieranie granic między pracownikami i klientami – tradycyjnie ustawianymi w opozycji;
· stwarzanie warunków do zmian poprzez czynne antycypujące przystosowywanie się;
· doskonalenie umiejętności szybkiego uczenia się organizacji, czyli zdolności do tworzenia i formułowania uogólnień na podstawie skutecznych działań;
Według P. Senge’a podstawową cechą takich organizacji jest myślenie systemowe, cechujące się widzeniem wielokierunkowych wzajemnych relacji zamiast … łańcuchów przyczynowo – skutkowych.
…
mila_d1