TEOLOGIA DOGMATYCZNA
1. TEOLOGIA DOGMATYCZNA JAKO NAUKA
Dogmatyka, najogólniej mówiąc to nauka o dogmatach.
1.1. POJECIE DOGMATU
1.1.1. OZNACZENIE SŁOWNE
Oznaczenie słowne wyrazu dogmat zaczerpnięte jest z języka greckiego i oznacza:
- mniemać, sądzić, wierzyć (w znaczeniu czynnym);
- postanowić, wyrazić pogląd.
1.1.2. DOGMAT
Jest to zdanie istotnie zawarte w Objawieniu lub z Objawieniem w koniecznym związku pozostające, a przez Kościół jako nieomylne określone.
1.1.3. DOGMATYKA
Dogmatyka to:
- metodyczna i systematyczna refleksja nad treścią wiary;
- nauka wiary i wiedza o zbawieniu;
- wnikanie przez wierzącego w treść swej wiary podanej w Objawieniu Bożym;
- metodyczne poznanie treści wiary chrześcijańskiej zgodnie z wiarą Kościoła;
Do grupy personalistycznych zalicza się m.in. określenia:
- nauka o Bogu i stworzeniach w świetle Objawienia Bożego;
- nauka o przepowiadanej w Kościele, objawionej tajemnicy Boga w Chrystusie;
- nauki o Bogu, człowieku i jego środowisku w świetle słowa Bożego danego nam najpełniej w Jezusie Chrystusie.
1.2. PRZEDMIOT DOGMATYKI
Przedmiot teologii można ujmować bardzo różnie, ale zawsze w jego ramach znaleźć się winno Słowo Boże, czyli Objawienie, wiara, człowiek i Chrystus. W zależności od tego, który z tych współczynników teolog obierze za punkty ośrodkowy swego wykładu, mówimy o ich podejściu teocentrycznym lub chrystocentrycznym. Przedmiot teologii dogmatycznej stanowią:
- Objawienie – jako przedmiot pierwszorzędny;
- wiara – jako przedmiot łączący;
- kerygmat – jako przedmiot komunikacyjny.
Bezpośrednim przedmiotem są zdania objawione (wiary i kerygmatu).
1.3. METODY NAUK DOGMATYCZNYCH
– RODZAJE DOWODÓW DOGMATYCZNYCH
1.3.1. DOWODY TEOLOGICZNE – to znaczy dowody oparte na Objawieniu.
- dowody teologiczne w znaczeniu szerszym – zwane najczęściej krótko dowodami z Pisma Świętego lub z Tradycji, tzn. z tych źródeł wprost zaczerpniętych;
- dowody teologiczne właściwe – czyli wnioskowanie dedukcyjne wyprowadzone z przesłanek objawionych;
1.3.2. DOWODY ROZUMOWE – tzn. opierające się na założeniach i przesłankach czysto rozumowych. Służą one głębszemu wniknięciu i szerszemu objaśnieniu treści Objawionej, a po wtóre odpowiadają na pytania rozumu stawiane problematyce dogmatycznej.
1.3.3. DOWODY ODPOWIEDNIOSCI – nie posiadają pewnej siły dowodowej. Są raczej próbą wskazania słuszności i zdatności poszczególnych dzieł Bożych dla dzieła Zbawienia i maja moc budzenia zainteresowań tematyką religijną oraz przekonywania do niej.
1.4. CHARAKTER NAUK DOGMATYCZNYCH
Dogmatyka jest przede wszystkim nauką pozytywną. Naukami pozytywnymi nazywamy te, które ustalają fakty, natomiast teoretycznymi te, które dane ustalone fakty tłumaczą lub na nich budują wnioski rozumowe.
Dogmatyka jest również nauką dedukcyjną. Dedukcja to rozumowanie, które stosując prawa logiczne, wyprowadza wniosek z przyjętych przesłanek. Od twierdzeń ogólniejszych zmierza do twierdzeń coraz to bardziej szczegółowych.
Dogmatyka jest również nauką redukcyjną w zacieśnionym zakresie. Redukcja wychodzi ze zdania warunkowego i z jego następnika i dla niego szuka zasady, czyli racji. Tłumaczenie redukcyjne prowadzi jednak tylko do hipotez naukowych, a do pewnika może prowadzić jedynie wówczas, o ile jest uzupełnione dowodem przez wykluczenie innych możliwych przyczyn, a to jest niesłychanie trudne. Inaczej należy oceniać redukcje w matematyce, metafizyce i teodycei, gdyż tam może prowadzić do pewności całkowitej.
2. BIBLIJNA TEOLOGIA WIARY
2.1. STARY TESTAMENT
Nie występuje słowo odpowiadające naszemu pojęciu wierzyć. Stosuje się inne, są one pojęciami względnymi, podkreślają one zaufanie i stałość. Wiara jest podstawą zawierzenia JAHWE. Wykształca się w dziejach Izraela. Bóg objawiał się jako Osoba przynosząca wolność i wybawienie. Bóg kierował słowa objawienia do ludzi, którzy ufali Bogu, byli zawsze posłuszni i gotowi, w nich okazał Bóg swą wierność. Wiara nosi cechę historyczności, jest uznaniem zbawczego działania Boga w przeszłości, wierności przymierzu tu i teraz w czci i posłuszeństwie, nadzieja na
przyszłość.
2.2. NOWY TESTAMENT
Wiara w Nowym Testamencie jest opowiedzeniem się za Chrystusem. Wiara jest warunkiem, że Jezus może czynić cuda, uzdrawiać, odpuszczać grzechy. Wiara może skłaniać Boga do działania, o co w modlitwie prosicie, stanie się, tylko wierzcie (Mk 11, 24). Moc Boga staje się niejako własną siłą człowieka. Celem postawy wiary jest osiągniecie zbawienia, opisanego u św. Jana terminami: światło, kto spełnia wymagania prawdy, zbliża się do światła (J 3, 21) życie a przecież nie chcecie przyjść do mnie, aby mieć życie ( J 5, 40). W Listach św. Pawła wiara jest postawą otwartą, słuchającą. Jest wiarą Kościoła; człowiek wierzący jest, wierzącym we wspólnocie Kościoła. W Liście do Hebrajczyków (Hbr 11, 1-13) jest streszczenie teologii wiary: wiara jest poręką tych dóbr, których się spodziewamy (Hbr 11, 1), bez wiary nie można podobać się Bogu. Przystępujący, bowiem do Boga, musi uwierzyć, że Bóg jest, i że wynagradza tych, którzy Go szukają.
3. WIARA JAKO AKT CZŁOWIEKA
– ANALIZA STRUKTURALNA AKTU WIARY
3.1. WIARA
Wiara to sprawność umysłu, rozpoczynająca w nas życie wieczne i sprawiająca, że umysł wyraża zgodne na to, co jest nieoczywiste. Człowiek powinien pytać nie, w co wierzy, ale komu wierzy. Wierze Bogu!
- przedmiotem formalnym aktu wiary jest Bóg objawiający prawdę o sobie
- przedmiotem materialnym wiary są prawdy, w które wierzymy (to, co Bóg objawia)
- treścią wiary jest to, co Bóg o sobie objawił. Bóg jest miłością
3.2. CZYNNIKI BIORACE UDZIAŁ W WIERZE: ŁASKA, ROZUM, WOLA.
3.2.1. aktu wiary ...
milosc_ukrzyzowana