Zaopatrzenie ortopedyczne:
Zajmuje sie urządzeniami, które ułatwiają życie osoby niepełnosprawnej, chorej, jak również rodzinie, która jest z osobą niepełnosprawną. Pomagają i ułatwiają proces fizjoterapii, a czasem nawet są niezbędne. Zaliczamy do nich wszystkie urządzenia od balkoników, urządzeń pionizacyjnych, lasek, kul.
Protezowanie kończyn dolnych:
Dynamika kończyn dolnych:
Kończyny dolne skłd. Się układu statycznego i dynamicznego(stawy, mięśnie, ścięgna).
Możemy utrzymać dzięki nim równowage, dzięki nim jesteśmy przenieść środek ciężkości w różnych kierunkach. Ułatwiają nam przemieszczanie się
Koordynacja jest zróżnicowana ze względu na wiek.
Wraz z wiekiem koordynacja się zmienia. Gdy stoi samodzielnie, stoi na szerokiej postawie. Postawa postawa jest bardzo szeroka, później jest mniej szerokie(węższe), w wieku starczym jest znów szersza. W wyniku zaburzeń układu statyczno-dynamicznego zaczynamy chodzić na szerokiej podstawie. Marynarze chodzą na szerokiej postawie.
Modelka chodzi po linii prostej, ma wąski typ chodzenia.
Na wąskiej podstawie na kampaniach honorowych chodzą również żołnierze
Żeby możliwe było chodzenie od przodu na stopach mamy piszczelowy przedni, strzałkowy długi i krótki odpowiadające za zgięcie, co pozwala unieść stopę do góry. Trójgłowy łydki odpowiada za propulsje stopy. Półbłoniasty, półścięgnisty uda. Czworogłowy odpowiada za prostowanie kd, zginanie w ST bidor. Pośladkowy wielki utrzymuje posturę prosta, pionową ciała . Jest najważniejszym mm.. M. biodr – lędźwiowy zgięcie kk i tułowia antagonista do pośladkowego wielkiego
Staw kolanowy- z tyłu od guzów kulszowych idą zginacze stawu kolanowego, od przodu antagonistą jest czworogłowy prostując staw kolanowy. Żeby miednica ustawiała się w miednicy takiej jak jest, od tyłu trzyma nas pośladkowy wielki, który jest najważniejszym mięśniem posturalnym, który utrzymuje naszą postawę. Antagonistą pośladkowego wielkiego jest biodrowo lędźwiowy, bedacy gł. zginacze stawu biodrowego, współdziała z czworogłowy.
Od tyłu mamy prostowniki grzbietu idące od kości krzyżowej idąc przez cały grzbiet do potylicy. przeciwnikiem jest mm prosty brzucha, przyzcepiajacy sie od zeber, do spojenia łonowego.
Pozycja siedząca jest najgorsza dla kręgosłupa, dla kręgosłupa najlepsza jest pozycja stojąca. 325% wynosi pozycja siedząca.
L5-S1 - środek ciężkości ciała
Środek ciężkości jest pomiędzy dwiema stopami na krzyż, a jeśli stoimy na 1-ej nodze to środek ciężkości jest na środku stopy na której stoimy , gdyż cieżar przenosi się na tą nogę.
Dwa narządy zmysłu utrzymujące równowagi:
-Ucho środkowe określające położenie ciała w przestrzeni
-Móżdżek a konkretnie robak.
Chód idealny musi zawierać się w sinusoidzie 5cm do góry i w dół.
FAZY CHODU
-FAZA PODPOROWA (60% jednego cyklu chodu)
- FAZA PRZENOSZENIA (40% jednego cyklu chodu)
-FAZA PODWÓJNEGO PODPARCIA
1.Kończyna zakroczna ma kontakt z podłożem poprzez przodostopie i paluch a kończyna wykroczna już zetknęła się z podłożem
2.Czas jej trwania zależy od szybkości chodu, im szybkość chodu większa tym faza podwójnego przenoszenia krótsza i odwrotnie,
Każdy z nas chodzi inaczej. Aby chód był idealny musi zawierać się w sinusoidzie, 5 cm do góry i do dołu, ponieważ idą mamy fazę podwójnego podparcia i pojedynczego podparcia Dzieci chodzą na podstawie szerokiej, później zmienia się to na podstawę wąskiej. Środek ciężkości opada o 5 cm po każdej stronie. Wykres środka ciężkości może być różny.70-100 kroków na min – chód normalny rytmiczny.
Przy amputacji kończyny, niektóre funkcje odpadają.
Chód zaczyna być patologiczny, a rola fizjoterapeuty polega na nauczeniu pacjenta chodzić normalnie.
Zmiany chodu następują wg pewnych określonych prawideł, tak że można wyodrębnić pewne typy patologicznego chodu:
1. Chód koszący (Objaw Wernickiego-Manna) - w niedowładzie połowiczym.
2. Chód spastyczny lub nożycowy - w niedowładzie spastycznym kkd (trudności
w oderwaniu stopy od podłogi, zaczepianie palcami o podłogę).
3. Chód paretyczny - w niedowładzie wiotkim (chory chodzi powoli, małymi krokami, z trudem przesuwa stopy).
4. Chód ataktyczny - w ataksji móżdżkowej (niemożność wykonywania ruchów celowych)
5. Chód tylnopowrózkowy - w zaburzeniach czucia głębokiego.
6. Chód parkinsowski - drobnymi krokami bez współruchów kkg (usztywnienie i pochylenie tułowia ku przodowi, brak fizjologicznych współruchów kkg).
7. Chód defiladowy - w uszkodzeniu układu pozapiramidowego.
8. Chód histeryczny - zaburzony czynnościowo, dziwaczny z elementami różnych nieprawidłowości.
9. Chód szczudłowy - w porażeniu zginaczy podeszwowych stopy.
10. Chód zapadający - w przykurczu zgięciowym stawów biodrowego i kolanowego.
11. Chód kłaniający - w przykurczu lub sztywności stawu biodrowego przy jednoczesnym ograniczeniu ruchów kręgosłupa lędźwiowego.
12. Chód brodzący - w obustronnej niewydolności mm. Zginaczy grzbietowych stopy (piszczelowy przedni, prostownik palców długi, prostownik paluch długi).
13. Chód kołyszący - przy koślawości i szpotawości kolan i podudzi.
14. Chód kaczkowaty - w przypadku dysplazji (niepełne ukształtowanie się stawu
biodrowego) lub zwichnięcia (wysunięcie się głowy k. Udowej z panewki) obu stawów biodrowych.
15. Chód antalgiczny (przeciwbólowy) - w przypadku ostrogi piętowej, stanów
zapalnych kości, więzadeł oraz stawów.
16. Chód na szerokiej podstawie podparcia - (niestabilny, przy zaburzeniach czucia powierzchownego i głębokiego, uszkodzeniu więzadeł bocznych piszczelowych i strzałkowych, zerwanie łąkotek stawu kolanowego.
Więzadło podkolanowe zabezpiecza kolano od tyłu, zby nie nastąpił przeprost w stawie kolanowym.
Przy amputacjach i braku kontaktu z podłożem chód zostaje zaburzony, bo nie mamy informacji na temat podłoża. Nie działa aparat czuciowy.
Amputacja - odjęcie części kk górnej, dolnej, części jelita, pewnej części ciała.
Wyróżniamy 2 rodzaje amputacje kk dolnych:
Amputacja fizjologiczna(planowana) - pacjent jest przygotowywany fizycznie i psychicznie przez terapeutów i rodzinę, na utratę kończyny
Przygotowujemy człowieka do tej amputacji, aby wzmacniać odpowiednie grupy mięśniowe, aby wzmocnić te, które potrzebne będą po amputacji.
Amputacja urazowa(szybka) niespodziewana, może nastąpić szok.
Przygotowanie do amputacji:
-ćwiczenia rozciągające mm.
- w amputacjach irazowych nie jest się w stanie przygotowac mm do nowej roli, gdyz nie ma na to czasu.
Prekursorem protezy tymczasowej byli profesor Grucaj i Weiss. Na stole operacyjnym pacjent dostawał protezę tymczasową, i miał ją po amputacji po operacji pod kołdrą. Przyzwyczajano pacjenta do tego, co stracił, inaczej teraz podchodzi się do tego tematu, odchodzi się od tej metody. Amputacje urazowe, jeżeli są wykonywane, nie przeżywają tego teraz tak bardzo jak dawniej. Po amputacji zostaje kikut.
Poziomy, na jakich wykonuje się amputacje:
*palce u stopy (1-4 bez dużego) - nie ma wpływu, na jakość chodzenia (duży palec u nogi - jest regulatorem pionowej postawy ciała, przy wychyleniu do przodu stoimy na paluchu, mamy tam dużo zakończeń nerwowych, jeżeli chodzi o równowagę człowieka.)
Amputacja 2 palców powoduje, ze nie jesteśmy w stanie trzymać pionowej postawy ciała. Mamy zaburzoną propulsje stopy. Możemy wykonać propulsje, jednak krok jest krótki i urywany, bo nie wybijamy się do góry. Przy amputacji 4 palców chodzimy w butach normalnych, gdy amputujemy palucha chodzimy w butach normalnych +............
*śródstopie - zostają kości stepu i śródstopia. Chód jest upośledzony w dużym stopniu, propulsja zostaje zaburzona. Nie jesteśmy w stanie podnieść się do góry, bo nie mamy palców i śródstopia, chód jest sztywny, kolana się uginają, kroki są krótki, należy założyć specjalne ortopedyczne obuwie
*przodostopie obcięte, zostaje pięta i staw skokowy( nie wykonuje się często takiej operacji). Nie ma układu dynamicznego z przodu, razem z kośćmi mięśnie strzałkowy długi i krótki zostały amputowane. Guz piętowy podchodzi do góry, co uniemożliwia założenie buta. (W Polsce takiego typu amputacji sie nie stosuje)
*staw skokowy (zostaje kostka boczna, staw skokowy, kostkę przyśrodkową, strzałkę kość piszczelową) Zostawiając kość i obcinając staw skokowy, pacjent był by zakwalifikowany do następnej amputacji, ze względu na skórę, gdzie zrobi się odleżyna.1/3 Dolna piszczeli na goleni kostki, powyżej stawu skokowego nie amputuje się kkonczyn.15 cm stawu kolanowego amputuje się. Można operować.
Przez Staw kolanowy - kość udowa, jest zaokrąglona bez kłykcia by można było stanąć , żeby nie było odleżyn to amputuje się do uda. Im dłuższy kikut tym lepej steruje się nogą..
Ostatnie miejsce to amputacja z wyłuszczeniem w stawie biodrowym, odjęcie całej kończyny dolnej. Pacjent traci wszystkie ruchy odnośnie protezy, prawie nie jest w stanie kontrolować protezy, proteza jest podporową, na nodze podporowej robi rotacje, stawiając nogą zaprotegowaną robi krok nogą zdrową. Należy wykorzystać laskę, kulę, dwójnóg i czwórnóg (whatever). Odblokowuje sie kolano, jeżeli można nauczyć pacjenta chodzenia w ten sposób. Zazwyczaj w przypadkach urazowych.
Jeżeli amputujemy na wysokości
- ST skokowego nie ma w ogóle kontaktu podłożem
-poniżej ST kolanowego jest zgięcie, wyprost, odwodzenie, przywodzenie.
- powyżej ST kolanowego jest tylko odwiedzenie, przywiedzenie, zgięcie, wyprost nie ma rotacji
Zaopatrzenie ort. Na poszczególnych poziomach amputacji:
*Jeżeli amputujemy palce, tam gdzie brakuje palców wkłada się troszkę waty, filcu, do normalnych buty
* Jeżeli palce z paluchem – jak wyżej wkłądka filcowa z przodu.
*na wysokości śródstopia - mamy buty specjalne, wysokie za kostkę sznurowane,, podeszwa jest w kształcie suszki , półkolisty kształt ( bo nie ma propulsji stopy). W podeszwie jest metal, aby but nie pękł. Nie mamy przodu stopy, wkładka metalowa idzie od początku buta aż do kostki. Buty ortopedyczne.
*amputacja całej stopy, -stopy sztuczne. Główną stopą jest stopa drewniano – filcowo - gumowa.. Na wierzchu jest drewno, potem filc, na samym dole guma. Drewno jest po to, żeby zamatować stopę na protezie i żeby sie trzymała, filc jest po to żeby wyhamowywał stopę, guma, żeby zamortyzować i wspomóc wybicie stopy. Nos buta z gumy, powoduje to, że imituje propulsje, gdy robimy krok(powoduje wybicie)
*Modyfikacją powyższej stopy, jest stopa typu SACH - do tej stopy do pięty dodano gumę twardą, miękką poustawianą na przemian. Gdy pacjent staje, żeby zamortyzować uderzenie stopy i podłoże, dzięki temu stopa wjeżdża bardziej do buta, a amortyzuje uderzenie o podłoże.
Najnowocześniejsza stopa - ottobocka - jest w kształcie trójkąta, składa się z włókna węglowego płaskowniku odzwierciedlające nam kości śródstopia, stepu i palców, od spodu blacha imituje nam rozcięgno podeszwowe w stopie. To odzwierciedlenie stopy fizjologicznej. Chodzi się prawie jak na normalnej stopie, daje najwyższy komfort chodzenia. Obrana jest w pokrowiec silikonowy, wygląda jak normalna stopa.
Amputacje na poziomie goleni przez ST skokowy
Robi się odcisk z kończyny na podstawie odlewu gipsowego tworzy sie lej protezy, żeby można było zaprotezowac człowieka kikut należy specjalnie przygotować, musi mieć kształt stożka. Wsuwając go do leja, musi cały się zaklinować w leju. Jeżeli było by odwrotnie, nie przylegałby jak należy, przez co nie dałoby się chodzić, bo kikut by się nie trzymał w protezie. Kikut kolbowaty nie może być
Hartowanie kikuta - polega na utwardzeniu skóry, aby można było postawić na kikucie cały ciężar ciała. Zaczyna sie od delikatnego obmacywania kikuta. Po zagojeniu. Gdy to nie boli oklepujemy, szczotkujemy, tak, aby skóra stwardniałą na kikucie. Gdy nie boli przy szczotkowaniu, przechodzimy do obciążania. Bandażowanie kikuta z większym uciskiem na dole, mniejszym na górze, aby kształt kikuta był stożkiem.
Protezy poniżej stawu kolanowego –W lej wkładamy kikut podudzia. Wiążemy protezę na udzie. Mając 2 szyny z boku z przegubem, aby można...
mkryszka