OFICJALNA DOKTRYNA SPOŁECZNO-POLITYCZNA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
Ramy doktrynalne
o Doktryny niezgodne z nauką kościoła zwalczano wówczas, gdy mogły doprowadzić do osłabienia spójności dogmatycznej i doktrynalnej kościoła.
o Tolerowano takie poglądy, które nie rozsadzały ram doktryny oficjalnej doktryny Kościoła.
è 3 okresy w rozwoju doktryny papieskiej:
I. W okowach legitymizmu
I. od rewolucji burżuazyjnej we Francji - do pontyfikatu Leona XIII
teoria legitymizmu – legitymizm szeroko pojęty:
· podkreślanie zasady trwałości rządów monarszych utrzymanie feudalno-arystokratycznych porządków
· negacja zasady suwerenności ludu i prawa narodów do samostanowienia
1) Grzegorz XVI :
o uznaje za słuszne wszystko to co za takie uznają państwa absolutne
o zwalcza wszystko to co tym potęgom może zagrażać
o Potępienie wszelkich ruchów narodowo-wyzwoleńczych, w tym także powstania listopadowego w encyklice „Cum primum”
2) Pius IX
o kontynuuje politykę Grzegorza XVI
o w encyklice „Quanta cura” potępia powstanie styczniowe
o ogłasza się „więźniem Watykanu” – izolacja Kościoła
o w załączonym do niej Sylabusie wyliczył „błędy” stulecia:
a) idea państwa laickiego
b) zas. suwerenności ludu
c) ideę wolności sumienia
d) liberalizm burżuazyjny
o oraz formłuje 2 pozytywne zasady:
a) królestwa istnieją na fundamencie religii katolickiej
b) królom została udzielona wł. nie tylko na to, by rządzili światem, lecz przede wszystkim dla opieki nad Kościołem
3) Sobór Watykański I kontynuuje tę politykę (1868-1870)
è uchwala dogmat o nieomylności papieża
II. Leon XIII (papież robotników) – odnowa doktryny
II. od Leona XIII – do pontyfikatu Jana XXIII
kompromis w doktrynie – okres adaptacji kościoła do przemian społeczno – ekonomicznych
1) neotomizm – podstawa systemu myślowego, odwołanie do poglądów Tomasz z Akwinu
2) negacja socjalizmu – bo stwarzał on zagrożenie dla Kościoła i jego pozycji
è Encyklika Leona XIII Rerum Novarum 1891 :
§ „próba zdjęcia wiatru z żagli komunizmu”
§ odrzuca socjalistyczne podejście do własności – sprzeczne z pr. natury
§ s. dąży do zburzenia ładu społecznego
§ nadmierna rozbudowa roli państwa
§ zrównanie społeczeństwa – uniemożliwia jednostkom to wykorzystanie swoich talentów
è opowiada się za społ. które wynika z podziału pracy – każdy stan spełnia pożyteczną funkcję
3) Kompromis z państwem liberalno – demokratycznym
è Encyklika Libertas Prastantissmus 1888 :
§ uznaje zasady państwa burżuazyjnego : parlamentaryzm i tolerancja religijna
§ ale wyraża pragnienie by Kościół miał wpływ na państwo
è Encyklika Graves de Communi
§ podejmuje dzieło budowy chrześcijańskiej demokracji – ma wykluczać myśl polityczną, a pozostać chrześcijańską akcją dla ludu
§ celem chadecji ma być : obrona własności, nierówności stanów i boskiego modelu urządzenia państwa
4) Kwestia robotnicza i uwłaszczenie proletariatu
Ø nakaz solidarnego działnia wszystkich klas i grup społ. – wynika z katolickiej zasady sprawiedliwości rozdzielczej „każdemu to co się należy”
Ø nie dopuszcza zrównania stanów
Ø ale koniecznośc wyeliminowania nadmiernych dysproporcji w społ. kapitalistycznym
PROGRAM UWŁASZCZENIA PROLETARIATU
o robotnikowi należy zagwarantować godziwą płacę – tzw. płacę rodzinną – pozwoli na zaspokojenie potrzeb i gromadzenie oszczedności
o te z kolei pozwolą na nabywanie akcji przedsiębiorstw i upowszechnienie własności
5) Interwencjonizm państwowy
§ miał się wyrażać w
→ przepisach chroniących proletariat przed wyzyskiem
→ popieraniu chrześcijańskich zw. zawodowych, które prowadziłyby kampanią na rzecz likwidacji dysproporcji w społ.
§ aktywna postawa państwa wobec problemów społ.
§ prawo państwa do ograniczenia swobody właściciela gdy wymaga tego interes społ.
§ ale zakaz naruszania przez państwo zasady własności prywatnej
2
adekmaster