ETYCZNE I PRAWNE UWARUNKOWANIA PRZESZCZEPÓW NARZADÓW U LUDZI
1. Historyczne aspekty rozwoju transplantologii
2. Transplantacje –ogólne informacje
3. Definicja śmierci
4. Zagadnienia etyczne-
Kodeks etyki zawodowej lekarza
5. Aspekty prawne
Transfuzjologia
· Mitologia
· 1482 - papieżowi Innocentemu VIII „przetoczono krew 3 młodzieńców
· 1667 -Jean Denis przetoczył chłopcu krew jagnięcia
· Papież Klemens IX zakazał przetaczania krwi
· James Blundell (1790-1878) – skuteczna transfuzja u połoznicy
· 1901- Karl Landstainer (1868-1943) – odkrywa grupy krwi
· 1936-1938 -rozwój transfuzjologii podczas wojny hiszpańskiej
Transplantologia
· Legenda o Kosmie i Damianie (280 r.)patroni lekarzy i chirurgów i transplantologów
· Św. Antoni Padewski
· Renesans – marzenia o przeszczepach
· 1902 – próby przeszczepiania nerek na zwierzętach
· Udane autoprzeszczepy i nieudane próby homoprzeszczepów
Transplantacja nerek
· 1902 nieudane próby przeszczepiania nerek na zwierzetach
· 1947 – czasowe przeszczepianie nerek ze zwłok w okolicę łokciowa kobiety zRF (Boston)
· 1954 – Joseph E. Murray - pierwszy udany, trwały przeszczep nerki ze zwłok i udany przeszczep nerki u bliźniąt jednojajowych od żywego dawcy (Brigham & Women’s Hospital, Boston)
Transplantologia pierwsze przeszczepy
· 1958 – szpik od żywego dawcy
· 1959 – płuca pobrane ze zwłok
· 1963 – wątroba
· 1966 – trzustka
· 1967 – serce Christian Barnard – Kapsztad Adrian Kantorowitz - Detroit
Narządy przeszczepiane
· Nerki
· Watroba
· Trzustka
· Jelito
· Serce
· Płuco
Tkanki Przeszczepiane
· Szpik
· Rogówka
· Kość
· Ścięgna
· Skóra
· Zastawki serca
Przeszczep od dawcy martwego – ze zwłok
Przeszczep od dawcy żywego
Nerka
Fragment wątroby
Fragment trzustki
Płat płuca
Odcinek jelita
Tkanki
Bezwzględne przeciwwskazania do przeszczepiania od dawców zmarłych
Uogólnione zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybicze, o nieznanej etiologii lub nie poddające się leczeniu
HIV
HBV
HCV
Nowotwory złośliwe z wyjątkiem:
Niektóre guzy mózgu
Rak podstawno komórkowy skóry
Rak szyjki macicy in situ
Uogólnione choroby naczyń
Miażdżyca, cukrzyca, kolagenozy, amyloidoza
Względne przeciwwskazania do przeszczepiania od dawców zmarłych
>70 lat
HA wieloletnie ze zmianami narządowymi
Długotrwałe stosowanie środków farmakologicznych toksycznych
dla niektórych narządów (zwłaszcza tych, które mają być przeszczepiane)
DM
Alkoholizm, uzależnienie od środków farmakologicznych
Żywy dawca narządów
· Narządy przeszczepiane: nerka, fragment wątroby lub trzustki, płat płuca, fragment jelita
· Dawcami może być:
1. rodzinny dawca: bliźniak monozygotyczny, rodzeństwo, rodzice, dalsi krewni
2. niespokrewniony dawca: współmałżonek, konkubent, przybrani rodzice, czasami osoba obca (po uzyskaniu zgody rejonowego sadu rodzinnego)
Klasyczna definicja śmierci
(kultura hellenistyczna i judeochrześcijańska)
· Rozpoznanie śmierci
1. ustanie oddechu i pracy serca
2. próba lakowa
3. plamy opadowe i stężenie pośmiertne
· XVIII odkrycie elektryczności
· Śmierć jako proces rozciągnięty w czasie
1. różne tkanki w różnym czasie umierają
Ad hoc Committee of the Harvard Medical School
Deklaracja z Sydney 1968
· śmierć mózgu = śmierć człowieka jako całości
- nieodwracalne ustanie czynności komórek mózgowych=
całkowita neurologiczna niewydolność
- funkcja neuroendokrynna
- podstawowy metabolizm neuronów oraz metabolizm glejocytów
(zużycie tlenu i glikemii)
· Kryteria
1. kliniczne badanie neurologiczne
2. EEG – brak aktywności bioelektrycznej
3. inne badania stwierdzające ustanie perfuzji mózgu
Śmierć pnia mózgu =
Śmierć mózgu jako całości
· Nieodwracalna zdolność do utrzymywania świadomości i zdolności do podtrzymywania oddechu
· Rozpoznanie stawia się na podstawie braku aktywności pnia mózgu co wykazuje się za pomocą klinicznego badania neurologicznego
· Niepotrzebne są badania dodatkowe
Śmierć mózgu i śmierć pnia mózgu
Nieodwracalne ustania funkcji pnia mózgu oznacza śmierć mózgu jako całości. Niekoniecznie oznacza to natychmiastową śmierć wszystkich komórek mózgu
(definicja tzw. nowa zmodyfikowana)
Różnice między definicjami
· Śmierć pnia jako całego mózgu - tylko kliniczne badanie neurologiczne
· Śmierć mózgu jako całości- badanie kliniczne neurologiczne i badania dodatkowe (instrumentalne) potwierdzające ustanie życiowych czynności komórek mózgu
Przyjęcie koncepcji rozpoznawania śmierci na podstawie rozpoznania śmierci pnia mózgu oznacza, że badanie kliniczne jest wystarczające do śmierci mózgu a badania instrumentalne nie są wymagane
Przyczyny śmierci mózgowej
Nieostry slide Pęknięty tętniak wylew podpajęczynówkowy 50 – 59 %
Rozpoznanie śmierci pnia mózgu
Komisja złożona z 3 lekarzy:
· Co najmniej jeden specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii
· Co najmniej jeden specjalista w dziedzinie neurologii lub neurochirurgii
Członek komisji nie może być zaangażowany w pobieranie/przeszczepianie narządów
Proces diagnozowania śmierci mózgu
1. Rozpoznanie przyczyn i rodzaju uszkodzenia mózgu
2. Wykluczenia odwracalności uszkodzenia:
· Zatrucie lekami (często pacjent leczony lekami zwiotczającymi i sedatywnymi
· Ciężkie zaburzenia metaboliczne
· Watpliwa przyczyna śpiączki
· Hypotomia
· Hipotermia
Akceptacja społeczna definicji śmierci mózgu
· W Japonii 70% populacji jest przeciwna definicji śmierci mózgu
· W Europie Zachodniej 30-50% osób nie rozumie definicji śmierci mózgu
· Akceptacja definicji śmierci mózgu w dużej mierze zależy od zaufania do instytucji medycznych
Akceptacja społeczna w Polsce
nowej zmodyfikowanej definicji śmierci
· 1995 r.- 37 % tak 22% nie 41% brak zdania
· 955 lekarzy (anestezjologów, neurologów, neurochirurgów) pytanych uznało za słuszne orzekanie śmierci człowieka jako całości na podstawie definicji śmierci mózgu jako śmierci jego pnia
...
bombelspec