Cytologia. Wszystko co ważne z cytologii. Moje notatki _).pdf

CYTOLOGIA (Moje notatki)

1) ROLA, SKŁAD, WYSTĘPOWANIE I ZNACZENIE GLIKOKALIX

Występowanie: Glikokalix występuje na błonie komórkowej (Glikokalix jest podstawową

strukturą która różni błonę komórkową od błony biologicznej) Te warstewki cukru

pokrywają ciągłą warstwą błony komórkowe w komórkach zwierzęcych (komórki

roślinne nie posiadają glikokalix) Warstwy tej nie posiadają także błony

wewnątrzkomórkowe (błony biologiczne – otaczające organelle komórkowe).

Skład: Glikokalix to warstewki cukrów zbudowane z krótkich łańcuchów

oligosacharydowych (ok 10 cukrów prostych) Na wszystkich komórkach danego

organizmu jest identyczny. Natomiast dwa organizmy mają inny glikokaliks.

Rola: Identyczny skład glikokaliks na każdej komórce danego organizmu pozwala na

rozpoznanie tych komórek w organizmie i podjęcie współpracy między tymi komórkami.

Odmienność glikokaliks pomiędzy organizmami a tym samym odmienność antygenów

transplantacyjnych może spowodować odrzucenie przeszczepionego narządu (komórki

nie rozpoznają nowego glikokaliks)

Znaczenie: Regulacja transportu cząsteczek przez błony, głównie regulacja wchłaniania

substancji pokarmowych. Obecność Glikokaliks w erytrocytach zapewnia określoną

grupę krwi. Obecność w glikokaliks receptorów wiążących hormony. Obecność w

glikokaliks antygenów transplantacyjnych. Zwiększenie ochrony komórki od czynników

fizycznych i chemicznych.

2) ROZMIESZCZENIE LIPIDÓW BŁONOWYCH

Błona zbudowana jest z dwóch substancji tzn. z białek i lipidów (substancje tłuszczowe

a głównie fosfolipidy i cholesterol). Błona zbudowana jest z dwóch warstw

fosfolipidów gdzie ich bieguny hydrofilne zwrócone są do środowiska zewnętrznego i

do cytoplazmy, natomiast bieguny hydrofobowe zwrócone są do siebie. Transport

wody do wnętrza komórki przez dwuwarstwową błonę fosfolipidów jest niemożliwy.

(woda transportowana jest dzięki drugiemu składnikowi hydrofilnym białką) struktura

błony nazywana jest płynną mozaiką. Cząsteczki cholesterolu są stałym fragmentem

budowy błon. Ich ilość jest zmienna. Cząsteczki te są wmontowane pomiędzy kwasy

tłuszczowe fosfolipidów. Dzięki cholesterolowi ruchliwość fosfolipidów jest

ograniczona co prowadzi do stabilizacji struktury błony. (zabezpieczenie przed

rozpłynięciem się błony.)

3) STRUKTURA BŁONY BIOLOGICZNEJ I ZNACZENIE TYCH BŁON W

KOMÓRCE

Błona biologiczna to błona wewnątrz cytoplazmatyczna leżąca na terenie cytoplazmy.

Stanowi ona granicę pomiędzy poszczególnymi organellami. Dzięki uzyskaniu takiej

przedziałowości w komórce eukariotycznej może odbywać się jednocześnie szereg

różnorodnych reakcji metabolicznych często nawet wręcz przeciwstawnych sobie. (np.

synteza związków w jednej organelli a rozpad tych samych związków w drógiej

organelli.) Błona biologiczna zbudowana jest z dwóch substancji tzn. z białek i lipidów

(substancji tłuszczowych). (Patrz zadanie 2) Możemy wyróżnić kilka rodzajów białek.

np. BIAŁKA POWIERZCHNIOWE które znajdują się w jednej warstwie

(zewnętrznej) fosfolipidów. Spełniają one pod dołączeniu warstwy cukrowej glikokaliks

(w błonie komórkowej) funkcje Antygenową i receptorową.

BIAŁKA INTERKALARNE – które przechodzą przez obie warstwy fosfolipidów

tworząc pory i kanały i pompy. Dzięki czemu odbywa się transport różnych substancji

przez błonę biologiczną (dyfuzja prosta, dyfuzja wspomagana, transport aktywny).

Oraz spełniają funkcję enzymatyczną.

4) STRUKTURA BŁONY KOMÓRKOWEJ

Błona komórkowa jest to błona leżąca na powierzchni komórki nazywana inaczej

plazmolemmą. Składa się ona z błony biologicznej oraz warstwy cukrowej glikokaliks.

(opis struktury błony biologicznej zadanie 3 opis glikokaliks zadanie 1). Ważną funkcją

błony komórkowej jest odgraniczenie środowiska zewnętrznego od środowiska

wewnętrznego komórki. Błona biologiczna spełnia także funkcję ochronną dla komórki i

organelli komórkowych przed czynnikami fizycznymi (uszkodzeniami mechanicznymi)

chemicznymi oraz nadaje kształt i sprężystość komórce. Pełni rolę transportową

zarówno do wnętrza komórki jak i na zewnątrz komórki (eksport). (funkcje które

spełnia dzięki glikokaliks)

5) OPISZ UŁOŻENIE BŁON I FUNKCJE SIATECZKI SZORSTKIEJ

Siateczka szorstka (retikulum endoplazmatyczne szorstkie) ma dość specyficzne

ułożenie błon (system błon wewnątrzkomórkowych w postaci tzw. cystern.) Cysterny są

to duże błony ich układ jest nierozgałęziony a światło pomiędzy cysternami jest

zbliżone do siebie. Na błonach siateczki szorstkiej osadzone są rybosomy (nie są ona

stale przyczepione na siateczce. Obecne są podczas translacji (syntezy białka)

natomiast po zakończeniu syntezy cząsteczki białka rybosomy oddzielają się od

siateczki i rozpadają w cytoplaźmie na dwie podjednostki. Połączą się one w cały

rybosom i osadzą powtórnie na błonie siateczki podczas natępnej translacji nowej

cząsteczki białka.

Funkcję siateczki szorstkiej: Synteza cząsteczki białka w czasie translacji, i wtępna

przeróbka tej cząsteczki na terenie cystern. Synteza sterydów (wspólna cecha z

siateczką gładką). Siateczka szorstka zwiększa również powierzchnię wewnętrzną

komórki i odpowiada za kompartmentację (przedziałowość komórki) W KOMÓRKACH

MIĘŚNIOWYCH PRZECHOWUJE JONY WAPNIA Ca 2+

6) ROLA I STRUKTURA (UŁOŻENIE) SIATECZKI GŁODKOŚCIENNEJ

Siateczka głodka (retikulum endoplazmatyczne gładkie) ma odmienną budowę, tworzy

ono rozgałęzione kanaliki o zmiennej średnicy.

FUNKCJE: Synteza związków lipidowych (tłuszczów), Synteza cukrów złożonych

polisacharydów z cukrów prostych. np. glikogen (komórki wątroby i mięśni).

MAGAZYNUJE JONY WAPNIA Ca2+ w specjalnych pęcherzykach będących częścią

siateczki gładkiej są to tzw. KALCIOSOMY. Siateczka głodka odpowiada także za

detoksykację czyli przebudowę cząsteczek trucizn na substancje nietoksyczne łatwo

wydalane z organizmu. (Nie posiadają jednak katalazy więc nie jest ich to główną

funkcją. Katalaza to enzym który rozkłada nadtlenek wodoru H2O2 do wody i tlenu.

Detoksykacja to także utlenienie alkocholi do aldechydów i aldechydów do kwasów).

7) WYKAŻ RÓŻNICĘ W BUDOWIE I METABOLIŹMIE KOMÓRKI

PROCARIOTYCZNEJ I EUCARIOTYCZNEJ

Komórki prokariotyczne to przede wszystkim bakterie które w przeciwieństwie do

komórki eukariotycznej nie posiadają: podzielonej cytoplazmy komórkowej przy

pomocy błon biologicznych tzn. brak na terenie cytoplazmy organelli komórkowych. Nie

posiadają one także jądra komórkowego ale posiadają materiał genetyczny w postaci

DNA (genofor). Ewolucja doprowadziła do tego że komórki eukariotyczne posiadają

przedziałowość cytoplazmy dzięki czemu powstały organella komórkowe. W

poszczególnych organellach mogą zachodzić różne procesy czasem nawet

przeciwstawne sobie (w tym samym momencie – czego nie mogliśmy stwierdzić w

komórkach eukariotycznych ponieważ tam wszelkie procesy odbywały się na terenie

cytoplazmy i nie mogły one zachodzić w tym samym momencie) czyli w jednej organelli

zachodzi np. synteza białka a w drugiej organelli zachodzi proces rozpadu tego białka.

W organizmach eukariotycznych (czyli wysoko wyspecjalizowanych w ewolucji np.

człowiek) takie organella jak lizosomy (organelle fagocytujące) wykorzystywane są do

trawienia cząsteczek np. białek które się „zestarzały” i źle funkcjonują w organizmie.

(Na drodze fogocytozy). Natomiast u organizmów prokariotycznych (najprostszych

organizmów np. pierowtniaków) drogą fagocytozy zachodzi zachodzi proces Trawienia

substancji pokarmowych.

8) SKŁAD DIKTIOSOMU

Diktiosom jest błoniastą cząsteczka Aparatu Golgiego (AG) Diktiosom składa się z

szeregu błon gładkich zamkniętych w wygięte cysterny leżące jedna na drugiej w ilości

58 Diktiosom jest strukturą spolaryzowaną i ma dwie określone strony CIS – wypukła

i TRANS – wpukła. Do składu diktiosomu zaliczamy także systemu błon otaczających

cysterny w postaci pęcherzyków. Są to tzw. mikropęcherzyki (od strony wypukłej

CIS zewnętrznej) /oraz tzw. makropęcherzyków od strony wklęsłej – TRANS –

wewnętrznej. Są to pęcherzyki które odrywają się od diktiosomu./

9) POWIĄŻ STRUKTURY DIKTIOSOMU Z ODPOWIEDNIMI FAZAMI

WYDZIELANIA

Zadaniem Aparatu Golgiego jest gromadzenie i zagęszczanie wydzieliny

syntetyzowanej w komórce a następnie usuwanie jej na zewnątrz komórki (eksport).

W kierunku diktiosomu przemieszczają się mikropęcherzyki ( białko syntetyzowane

przez siateczkę szorstką otoczone fragmentem błony siateczki szorstkiej) Błona tego

mikropęcherzyka łączy się z błoną cysterny a materiał przenoszony przez

mikropęcherzyk znajduje się teraz w środku cysterny diktiosomu. Gdy dana

substancja wypełnia całą cysternę wtedy obłoniona końcówka cysterny w całości

wypełniona wydzieliną przewęża się i odrywa od cysterny diktiosomu dając

makropęcherzyk (zawierają one substancję – wydzielinę zagęszczoną)

Makropęcherzyk (sekrecyjny) spełnia funkcję sekrecyjną czyli wydzielniczą (na

zewnątrz komórki – eksport) są jednak jeszcze tzw. makropęcherzyki migrujące które

rozprowadzają daną substancję po wnętrzu komórki.) Bogate w Aparat Golgiego są

komórki trzustki raz Akrosom w plemnikach

10) OPISZ BUDOWĘ KOMÓRKI WYDZIELAJĄCEJ BIAŁKO

Komórka która specjalizuje się w syntezie i wydzielaniu białka musi posiadać:

• Siateczkę szorstką (na której zachodzi biosynteza białka)

• Aparat Golgiego (wydzielanie białka poza komórkę dzięki pęcherzykom

sekrecyjnym – wydzielniczym – makropęcherzykom)

11) MAGAZYNY JONÓW WAPNIA W KOMÓRCE

Jany wapnia Ca2+ są magazynowane w Kalciosomach (które są częścią siateczki

endoplazmatycznej gładkiej.) oraz w CIAŁKACH GĘSTYCH (są to

wewnątrzkomórkowe organella znajdujących się wewnątrz mitochondrium)

12) ZAWARTOŚĆ ENZYKATYCZNA LIZOSOMÓW

Enzymy znajdujące się w lizosomach to tzw. enzymy hydrolityczne (inaczej kwaśne

hydrolazy lizosomowe) które są aktywne tylko w środowisku kwaśnym (pH 45). W

organellach takich jak lizosomy jest bardzo dużo Enzymów Hydrolitycznych jednak

możemy je podzielić na 3 Grupy są to:

* PEPTYDAZY – Trawienie białek na aminokwasy (rozpad wiązania peptydowego

pomiędzy aminokwasami w cząsteczce białka)

* AMYLAZY – Trawienie (rozpad) cukrów złożonych (oligosacharydów i

polisacharydów) na cukry proste (monosacharydy)

* LIPAZA – Trawienie Tłuszczy (Rozpad wiązań estrowych w Tłuszczach)

13) ZNACZENIE LIZOSOMÓW W METABOLIŹMIE KOMÓRKI

Lizosomy są to organella związane z trawieniem wewnątrzkomórkowym. Organella te

mają postać obłonionego pęcherzyka wewnątrz którego znajduje się zestaw enzymów

hydrolitycznych rozkładających wiązania w wysoko cząsteczkowych związkach w

obecności wody. Enzymy hydrolityczne są aktywne tylko w środowisku kwaśnym. W

organizmach wysoko wyspecjalizowanych lizosomy to organella fagocytujące które są

wykorzystywane do trawienia różnych związków. Trawią one np. cząsteczki białek

które się już „zestarzały” i źle funkcjonują w organizmie. Aminokwasy uzyskane z tego

trawienia są usuwane na drodze dyfuzji do cytoplazmy gdzie w siateczce szorstkiej

wykorzystywane do syntezy nowych białek (identycznych pod względem składu co

stare białka ale będące nowymi młodymi cząsteczkami). Jest bardzo dużo komórek

fagocytujących w organizmie człowieka takich jak lizosomy są to komórki które

rozkładają substancje pochłonięte z zewnątrz na drodze fagocytozy (odbywa się to

jednak przez niektóre komórki tkanki łącznej w celach obronnych np. trawienie

bakterii.)

14) OPISZ PROCES TRAWIENIA LIZOSOMOWEGO WEWNĄTRZ KOMÓRKI

Procesy trawienia muszą odbywać się zawsze wewnątrz lizosomów. W środku

lizosomów są enzymy hydrolityczne które są aktywne dopiero przy kwaśnym

środowisku (zabezpieczenie przed samo strawieniem komórki). Przed procesem

trawienia środowisko wewnątrz lizosomów zbliżone jest do środowiska obojętnego

(przez co te enzymy są nieaktywne). Substancja przeznaczona do strawienia dostaje

się na drodze fagocytozy do komórki. Jeśli dana substancja która ma być strawiona

dostaje się do wnętrza lizosomu powstaje pęcherzyk lizosomowy w którego środku

znalazła się owa substancja. W nowo powstałym pęcherzyku rozpoczyna swoje

działanie pompa protonowa która przy udziale energii komórkowej transportuje

protony wodoru (H+) do wnętrza tego pęcherzyka. Dzięki zwiększeniu stężenia

kationów wodoru wewnątrz lizosomów osiągnięte zostaje środowisko kwaśne w którym

enzymy hydrolityczne odzyskują swoją aktywność. Rozpoczyna się trawienie

substancji. Uzyskane w procesie trawienia proste substancje (związki) dyfundują do

cytoplazmy gdzie mogą być powtórnie użyte przez komórkę do syntezy złożonych

substancji potrzebnych komórce.

15) DLACZEGO MITOCHONDRIA NAZYWAMY CENTRAMI

ENERGETYCZNYMI W KOMÓRCE (Co się tam dzieje)

Mitochondia to organella związane funkcjonalnie z procesem energetycznym komórki.

W mitochondrium zachodzą procesy takie jak: Cykl Krebsa, Fosforylacja oksydacyjne

na łańcuchu oddechowym. Mitochondia nazywamy centrami energetycznymi ponieważ w

procesach zachodzących w mitochondiach powstaje nam energia chemiczna w postaci

cząsteczek ATP.

16) BUDOWA MITOCHONDRIUM (+ Rysunek)

Mitochondium oddzielone jest od reszty cytoplazmy dwoma błonami biologicznymi są

to błona zewnętrzna i błona wewnętrzna ( grzebienie mitochondialne) błony te

przedzielone są przestrzenią międzybłonową.

Wewnątrz mitochondium znajdują się Macierz mitochondrialna (Matrix). Błona

wewnętrzna (Grzebienie mitochondrialne) jest charakterystycznie pofałdowana

tworząc wpuklenia do macierzy mitochondrialnej, liczba grzebieni jest zmienna i

wprost proporcjonalna do z ilością wytwarzanej energii przez to mitochondium. Czyli

jeśli mitochondium musi wytworzyć dużo energii to jest tych grzebieni dużo natomiast

jeśli mało to jest ich mało... W mikroskopie elektronowym zauważamy znajdujące się

na grzebieniach mitochondrialnych tzw. grzybki mitochondrialne. Każdy grzybek

składa się z okrągłej główki i wąskiej podstawki przyłączonej do błony wewnętrznej

mitochondrium (grzebieni). Wewnątrz mitochondium znajdują się jeszcze tzw.

CIAŁKA GĘSTE są to wewnątrzkomówkowe organella które magazynują jony wapnia

Ca2+

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: