SZCZEGÓLNE KATEGORIE PRZESTĘPSTW I SPRAWCÓW
Ø Jako działanie z użyciem przemocy powinno traktować się takie czyny, w ramach których zamiar sprawcy obejmuje spowodowanie przy użyciu siły fizycznej szkody fizycznej u ofiary – działaniem z użyciem przemocy będą nie tylko czyny, w których doszło do rzeczywistego użycia siły fizycznej i wywołania fizycznych skutków, ale także takie, w których mamy do czynienia z groźbą użycia siły fizycznej, przy czym będzie tutaj wchodzić w grę taka groźba, w ramach której zamiar sprawcy obejmuje rzeczywiste użycie owej siły w sytuacji, gdy sama groźba nie okaże się być skuteczna dla osiągnięcia zamierzonego celu – przestępstwem z użyciem przemocy będzie także rozbój, w takcie którego sprawca rani ofiarę strzałem z pistoletu, jak i czyn, w trakcie którego sprawca jedynie grozi użyciem broni palnej
Ø Przemoc to rzeczywiste użycie siły fizycznej wobec człowieka lub groźba jej użycia, jeśli zamiar sprawcy obejmuje spowodowanie szkód fizycznych w postaci śmierci lub uszkodzenia ciała, bez względu na to, czy działanie sprawcy stanowiło cel sam w sobie, czy tez miało charakter instrumentalny
Ø Agresja to zachowania, których celem jest wyrządzenie krzywdy lub sprawienie bólu innej osobie bez względu na to, czy cel ten uda się osiągnąć.
o Może mieć charakter jawny lub ukryty.
o Agresja jawna może być skierowana nie tylko na zewnątrz, ale także na sam podmiot działający (przejaw tzw. autoagresji).
o Zachowania agresywne wychodzące na zewnątrz mogą być skierowane bądź na innych ludzi, bądź na inne podmioty (zwierzęta, rzeczy).
o Agresja może nosić charakter zachowania stanowiącego niejako cel sam w sobie, gdzie cierpienie i ból ofiary są jedynymi celami sprawcy lub zachowaniem mającym umożliwić lub ułatwić realizację innych celów (agresja instrumentalna)
o Agresja fizyczna – takie zachowania, które podejmowane są przy użyciu środków o fizycznym charakterze
o Agresja werbalna – formy niefizyczne; ma na celu wywołanie szkód innych niż bezpośrednie szkody fizyczne
Þ Tylko agresja fizyczna stanowi przemoc w ujęciu kryminologii
Ø Przestępstwa z użyciem przemocy – pewien specyficzny sposób działania sprawcy polegający na posłużeniu się przemocą ® godzą w sposób bezpośredni albo pośredni w życie, zdrowie czy nietykalność cielesną
o Większość przestępstw określonych w rozdziale XIX k.k. z 1997 roku (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu), rozbój, kradzież rozbójnicza i wymuszenie rozbójnicze, zgwałcenie. Cztery grupy przestępstw zdefiniowanych w kodeksie karnym:
a) Przestępstwa zawierające znamię „przemoc”
b) Przestępstwa zawierające znamię „czynna napaść”
c) ---------------//------------------ „znęca się fizycznie”
d) przestępstwa, które mogą być popełniane przy użyciu przemocy w wyżej wspomnianym kryminologicznym rozumieniu
Charakterystyka przestępczości z użyciem przemocy w Polsce
Olivkova