Tora Z Wikipedii
Tora - (hebr. תורה Torah - prawo, nauka, droga, dosł. nauczanie). W węższym znaczeniu - pięć pierwszych ksiąg Biblii (Pięcioksiąg, Pentateuch); w szerokim znaczeniu - cała Biblia hebrajska (Tora pisana, Tanach) oraz tradycja teologiczno-prawna judaizmu (Tora ustna).
Spis treści
1 Pięcioksiąg (Pentateuch, księgi Mojżeszowe)
2 Zwoje Tory (Sefer Tora) i ich kult
3 Tora ustna
4 Tora w teologii chrześcijańskiej
5 Zobacz też
Pięcioksiąg (Pentateuch, księgi Mojżeszowe)
Najważniejszy tekst objawiony judaizmu, składający się z 5 ksiąg w języku hebrajskim, spisanych wedle tradycji przez Mojżesza na polecenie Boga. W skład Tory wchodzą (w nawiasach transkrypcja nazwy hebrajskiej, stanowiącej pierwsze słowa danej księgi oraz chrześcijańskie nazwy polska i łacińska):
1. בראשית - Bereszit (tłum. "Na początku"; pl. Księga Rodzaju łac. Genesis)
2. שמות - Szemot (tłum. „Imiona"; pl. Księga Wyjścia; łac. Exodus)
3. ויקרא - Wajikra (tłum. "I zawołał"; pl. Księga Kapłańska; łac. Leviticus)
4. במדבר - Bemidbar (tłum. "Na pustyni"; pl. Księga Liczb; łac. Numeri)
5. דברים - Dwarim (tłum. "Słowa"; pl. Księga Powtórzonego Prawa; łac. Deuteronomium)
Głównym tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem, a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesza zawarte podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. Opis kształtowania się narodu i kultu za czasów Mojżesza poprzedzony jest znajdującymi się w Księdze Rodzaju opowieściami o prapoczątkach ludzkości (od Stworzenia do Potopu i Wieży Babel) oraz pradziejach Izraela (dzieje Patriarchów: Abrahama, Izaaka oraz Jakuba i jego synów).
Dzisiejsza biblistyka przyjmuje, że księgi powstały z wielu starszych tradycji, a ich dzisiejsza forma ukształtowała się do końca V w. p.n.e. Teoria źródeł przyjmuje, że na Pięcioksiąg składają się cztery dokumenty pierwotne: jahwistyczne (J), elohistyczne (E), kapłańskie (P) oraz deuteronomistyczne (D), wielokrotnie redagowane i uzupełnione o tradycję ustną.
Zwoje Tory (Sefer Tora) i ich kult
Tora (Pięcioksiąg) jest spisana ręcznie na białym, wykonanym z jagnięcej skóry zwoju. Przechowywana jest bardzo uroczyście, zwinięta i ubrana w tzw. sukienkę, ukoronowana. Składana jest w Aron Hakodesz, specjalnej, zasłoniętej szafie w synagodze.
Tora stanowi samo centrum życia żydowskiego. Na niej opiera się cały system modlitw. Wszelkie poczynania religijnego Żyda są uwarunkowane nakazami i zakazami zawartymi w Torze. W synagodze Tora jest czytana na bimie w rytmie rocznym. Torze jest poświęcone specjalne święto, Simchat Tora, podczas którego Żydzi tańczą z radości z Torą w ramionach.
Tora ustna
Zwana również miszną. Cała tradycja ustna stanowiąca uzupełnienie Tory pisanej. Składa się z dodatków i komentarzy (midraszy), przepisów prawnych (halachy) oraz przypowieści i legend objaśniających (Haggady). Tora ustna zawiera całą tradycję religijną Żydów i jest nierozłączna od Tory pisanej.
Tora w teologii chrześcijańskiej
Pięcioksiąg dla chrześcijan stanowi słowo Boże, przedstawiające dzieje relacji człowieka z Bogiem; zwłaszcza przymierza zawieranego z patriarchami, a zapowiadających Nowe Przymierze. Chrześcijanie są zwolnieni od ścisłych przepisów prawa Tory, danych wyłącznie Żydom, poprzez wypełnienie się Starego Testamentu przyjściem Mesjasza, ale nie od nauk moralnych i religijnych (Dekalog).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tora to pierwszych pięć ksiąg Starego Testamentu, zwanych Księgami Mojżeszowymi. Według ustnej tradycji żydowskiej zostały one podyktowane Mojżeszowi przez Boga litera po literze. Oznacza to, ni mniej ni więcej, że tekst ten nie został stworzony przez człowieka. Co ciekawe, istnieją na to pewne obiektywne dowody, o których piszę poniżej. Przytaczam je za książką Jeffreya Satinovera Kod Biblii - ukryta prawda, Limbus, Bydgoszcz 1999 (Cracking the Bible Code, 1997).
Alfabet hebrajski zawiera tylko jedną samogłoskę, znany wszystkim matematykom alef א. Innych samogłosek trzeba się domyślać, gdyż nie odpowiadają im żadne znaki graficzne. Stąd na przykład dziś już nie wiadomo, jak powinno się prawidłowo wymawiać imię Boga, zapisywane jako JHWH (יהוה), ponieważ było ono objęte zakazem głośnego wypowiadania. Za to tekst pisany traktowany był - z uwagi na wspomnianą tradycję - z niezwykłą pieczołowitością. Dbano o to, rzecz jasna, żeby nie zmienić przy kopiowaniu absolutnie niczego. Stąd obecnie dostępny tekst Tory jest zasadniczo identyczny z oryginałem (szacuje się, że przez minione tysiąclecia zmianie ulec mogło jedynie kilka liter). Tymczasem samarytańska wersja Tory, przy powielaniu której stosuje się typowe zasady (kopista "poprawia błędy"), różni się od oryginalnej w bardzo wielu miejscach.Inną tradycją związaną z Torą jest przekonanie, że zawiera ona w sobie zaszyfrowane informacje. Jeden z najbardziej szanowanych myślicieli żydowskich stwierdził wręcz, że "wszystko co było, jest i będzie aż po kres czasów, jest zawarte w Torze" (Kod Biblii, str. 22). Próby odczytania tych informacji są ściśle związane z początkami kryptografii. Jeden z najprostszych pomysłów - zastąpienie liter cyframi (stąd słowo szyfr) - jest w kontekście Tory oczywisty, gdyż znaki hebrajskiego alfabetu są jednocześnie jednym i drugim. Innym prostym pomysłem jest czytanie co n-tej litery. Jeśli podstawowy tekst zawiera n znaków w jednej linii, tekst ukryty ukazuje się jako zapisany pionowo. Widać wtedy również wyraźnie tekst o okresie n+1 lub n-1 jako zapisany ukośnie. W taki właśnie sposób (podobno) zaszyfrowana jest Tora.
Oczywiście w dostatecznie długim tekście znajdziemy dowolne słowo "zaszyfrowane" z jakimś okresem n. Okazuje się jednak, że w Torze te wyrazy, które są bliskie sobie semantycznie, mają tendencję do ujawniania się w niewielkiej odległości od siebie, przy czym odległość można zdefiniować zupełnie ściśle za pomocą wzoru (Kod Biblii, str. 340). Słowa te mogą dotyczyć zdarzeń przyszłych w stosunku do czasu powstania tekstu. Dla przykładu, w bliskiej odległości od siebie można znaleźć (po hebrajsku) wyrazy: AIDS, śmierć, we krwi, od małp, unicestwienie, w formie wirusa, HIV (Kod Biblii, str. 192). Żeby odkryć tego typu korelacje, trzeba wiedzieć, czego szukać. Co więcej, przewidywanie przyszłości na tej drodze nie jest możliwe, jeśli nawet mamy przypuszczenia, które chcielibyśmy zweryfikować. Wygląda to tak, jakby wszystkie możliwe warianty przyszłości występowały w tekście na równych prawach.Wyniki badań nad Kodem Biblii pojawiły się w kilku publikacjach. Przypuszczalnie najpoważniejszą z nich jest artykuł:
D. Witztum, E. Rips, Y. Rosenberg, Equidistant Letter Sequences in the Book of Genesis, Statistical Science: A Review Journal of the Institute of Mathematical Statistics 9 (1994), 429-438.Omawia się w nim korelację pomiędzy imionami 32 osób (wziętych z Encyklopedii wielkich ludzi Izraela) a datami ich narodzin i śmierci - w tekście pierwszej księgi Tory, Genesis. Okazuje się ona tak dobra, że prawdopodobieństwo uzyskania podobnego wyniku w sposób przypadkowy jest rzędu 0,00002. Co więcej, przeprowadzono badania porównawcze na innych tekstach tej samej długości, między innymi na wspomnianej powyżej Biblii samarytańskiej. Żaden z nich nie przejawia już tych właściwości. Tora jest więc całkowicie wyjątkowa i nie wygląda na to, żeby jakikolwiek sztucznie spreparowany tekst mógł ją pod tym względem naśladować. Ergo - Tora nie jest dziełem ludzkim. Czyżbyśmy więc posiadali matematyczny (a dokładniej - statystyczny) dowód na istnienie Boga? I czy taki dowód w ogóle jest potrzebny? Jak w każdej sprawie, tu również zdania są podzielone.--------------------------------------------------------------------------------------
warblade22