neofaszyzm_w_polsce.pdf

Neofaszyzm w Polsce - geneza, charakterystyka i zagroenia.

Marta Polaczek

W Polsce, po upadku rzdów komunistycznych, koncentrowano si

wycznie na lewej stronie sceny politycznej. Pilnowano, by

postkomunistyczne ugrupowania nie urosy ponownie w si, za

zupenie ignorowano zagro!enie ze strony skrajnej prawicy. Dzi w ród

elit politycznych nie mo!na mówi# o wyra$nie odznaczajcych si

grupach skrajnie nacjonalistycznych, ale wobec zaamania si presti!u

SLD i podupadania caej lewicy, polska prawica zaczyna odgrywa#

coraz bardziej znaczc rol. Przechylenie si si w takim kierunku,

mo!e zaktywizowa# grupy radykalne, które wbrew naszym

przekonaniom wcale nie s marginalne i bez znaczenia. Swój brak

uczestniczenia we wadzy, rekompensuj sobie ofensywnym i agresywnym zachowaniem wobec

spoecze(stwa. Z jednej strony wzbudza to sprzeciw, lecz równocze nie poszerza si grono ich

zwolenników, bo tolerowanie takich organizacji, pozawala na ich dosy# swobodne dziaanie i poszukiwanie

nowych czonków.

Wprowadzenie do problematyki, uzasadnienie wyboru tematu

Zakoczenie II Wojny wiatowej, przynioso przekonanie o upadku idei faszystowskiej. Gdy na przeomie

lipca i sierpnia 1945 roku, w Poczdamie przyj$to zasad$ 4D- demilitaryzacji, dekartelizacji, demokratyzacji

i denazyfikacji, wydawao si$, ’e wspólnymi siami, zniszczy si$ zbudowany przez nazistów *wiat

pseudowarto*ci. Zwalczanie faszystów uznano za tak istotny priorytet, ’e pozwolono by bez wi$kszych

ogranicze rozwijaa si$ nie mniej niebezpieczna idea komunizmu. Pó-niej ju’ historia potoczya si$

swoim biegiem. Krwawa, lewicowa doktryna, wbrew swoim pierwotnym, szlachetniejszym zao’eniom,

staa si$ nie mniej wyniszczaj/ca ni’ unicestwiony, jak si$ wydawao, faszyzm. Role zatem odwróciy si$ i

spoeczestwo stan$o przeciw komunistom, cho1 wcze*niej wydawao mu si$, ’e to wa*nie oni s/

wybawicielami, poniewa’ zwalczali faszystów.

Przez pewien czas, skrajna prawica bya uwa’ana za pokonan/ i nikt nie po*wi$ca jej zbytniej uwagi.

Dopiero wielki sukces wyborczy, który odniosa Wolno*ciowa Partia Austrii (Freiheitliche Partei

Osterreichs) pod kierownictwem Jorga Haidera w lutym 2000 roku, wywoa ogromne poruszenie w niemal

caej Europie. Przykad ten uwa’am, za bardzo istotny do zrozumienia skomplikowanej materii, jak/ jest

zjawisko neofaszyzmu. Reakcja pastw europejskich (m.in. wysanie przez Uni$ Europejsk/ do Wiednia

trzech swoich przedstawicieli- Martwi Ahtisaari, Jochena Froweina i Marcelino Oreja, aby sporz/dzili

specjalny raport dotycz/cy polityki realizowanej przez FPO, który w efekcie przyczyni si$ do zniesienia

restrykcji wobec Austrii) *wiadczya, ’e jednak widmo potencjalnej odnowy na tak wielk/ skal$ idei

faszystowskich i na dodatek przy wykorzystaniu legitymowanej wadzy, wywouje panik$ i szeroki

rozd-wi$k.

Nie b$d$ zajmowaa si$ szerzej problematyk/ austriackiej sceny politycznej, ale dodam tylko, ’e, mimo i’

nie doszo w konsekwencji do ’adnych przeomowych zmian, to jednak sytuacja wielu politykom

wydawaa si$ bardzo gro-na. Premier Jerzy Buzek po powrocie z madryckiej konferencji centroprawicy

europejskiej powiedzia: „Jeste*my znacz/co zaniepokojeni tym, co dzieje si$ w Austrii, ale sytuacji trzeba

si$ przyjrze1 bardziej szczegóowo” . Ówczesny wiceprezes PSL, Marek Sawicki zauwa’y, ’e „Wszelkim

faszystowskim pr/dom nale’y si$ zdecydowanie przeciwstawi1. Nie wiadomo jednak, jak dalece Unia

powinna ingerowa1 w demokratyczne wybory poszczególnych pastw.” Zo’ono*1 problemu nie pozwalaa

na jednoznaczne rozstrzygni$cia, lecz zaistnienie tego zjawiska, nie pozostao niezauwa’one i wyra-nie

wpyn$o na postrzeganie partii i ugrupowa faszyzuj/cych.

W Polsce, po upadku rz/dów komunistycznych, koncentrowano si$ wy/cznie na lewej stronie sceny

politycznej. Pilnowano, by postkomunistyczne ugrupowania nie urosy ponownie w si$, za* zupenie

ignorowano zagro’enie ze strony skrajnej prawicy.

Dzi* w*ród elit politycznych nie mo’na mówi1 o wyra-nie odznaczaj/cych si$ grupach skrajnie

nacjonalistycznych, ale wobec zaamania si$ presti’u SLD i podupadania caej lewicy, polska prawica

zaczyna odgrywa1 coraz bardziej znacz/c/ rol$. Przechylenie si$ si w takim kierunku, mo’e zaktywizowa1

grupy radykalne, które wbrew naszym przekonaniom wcale nie s/ marginalne i bez znaczenia. Swój brak

uczestniczenia we wadzy, rekompensuj/ sobie ofensywnym i agresywnym zachowaniem wobec

spoeczestwa. Z jednej strony wzbudza to sprzeciw, lecz równocze*nie poszerza si$ grono ich

zwolenników, bo tolerowanie takich organizacji, pozawala na ich dosy1 swobodne dziaanie i

poszukiwanie nowych czonków, co wa*nie czyni/.

Podsumowuj/c, chciaabym zauwa’y1, ’e spoeczne niezadowolenie ze sprawowania wadzy przez kolejne

partie, objawia si$ na wiele sposobów- aktualnie ogromnym poparciem dla populistów (co wykazuj/

nieustannie sonda’e). Zniech$cenie i pewien marazm, w który popadaj/ ludzie, sprawia, ’e warto*ci, na

których powinno opiera1 si$ spoeczestwo, zostaj/ odsuni$te na dalszy plan i stwarzaj/ pole dla grup o

skrajnych i niebezpiecznych pogl/dach.

W Polsce badania wykazuj/, ’e coraz wi$cej obywateli jest niezadowolonych z sytuacji, jaka panuje w

kraju. Przez swoj/ biern/ postaw$ pozwalaj/ dziaa1 neofaszystom, a co najgorsze hasa o podo’u

rasistowskim nie wywouj/ na polskim spoeczestwie wi$kszego wra’enia. Czy zatem szowinizm i rasizm

maj/ w Polsce pole do dziaania? Postaram si$ jak najrzeczowiej przedstawi1 sytuacj$ w tej pracy.

Skrajna prawica w Polsce

Podo!e spoeczne dla zachowa( szowinistycznych i rasistowskich

Odrodzony faszyzm, czyli ideologia neofaszystowska, nie jest w prawdzie wiern/ kopi/ totalitarnej

doktryny z czasów II Wojny wiatowej, jednak opiera si$ ona na tych samych fundamentach i tak jak

przeszo pó wieku temu nazi*ci, mo’e ona stanowi1 pewne zagro’enie. Próbuj/c zrozumie1 podstawowe

zasady post$powania i my*lenia jego zwolenników, nale’y si$gn/1 do jego korzeni , czyli do zao’e

woskiego ruchu spoeczno- politycznego, zao’onego w 1919 roku pod przewodnictwem Benito

Mussoliniego . Poza Wochami rozkwit ideologii faszystowskiej nast/pi tak’e w Niemczech, Austrii,

Hiszpanii oraz Portugalii. W szerszym znaczeniu, podstaw/ tego ruchu byy takie elementy, jak idea

charyzmatycznego wodza, zao’enie, ’e organizacja pastwowa tworzy z parti/ jedn/ cao*1, za* t$

„totalitarn/ organizacj$ miaa zapewni1 tak’e militaryzacja wielu dziedzin ’ycia spoecznego, oparta na

siach paramilitarnych- uzbrojonych i umundurowanych czonków partii faszystowskiej. Objawem „siy”,

„’ywotno*ci” pastwa i narodu (w przypadku Niemiec- przyp. autora) miaa by1 zdolno*1 zdobycia

odpowiedniej przestrzeni ’yciowej, zgodnie ze skrajnie nacjonalistyczn/ koncepcj/ narodu panów i

nadczowieka”

Podsumowuj/c, *wiatopogl/d totalitarny bazowa na zao’eniach mitu, irracjonalizmie, symbolice,

uproszczonym, schematycznym i politycznym charakterze ’ycia, gówn/ rol$ odgrywa obraz wroga

(cz$sto by nim Hyd- st/d *cise powi/zanie z rasizmem), wódz by nieomylny, tak samo jak partia,

wykorzystywano zmasowan/ propagand$, stosowano terror, a panuj/ca ideologia, bya jedyn/ suszn/ i

wa*ciw/, i miaa su’y1 do realizacji przyj$tego ideau.

Narodowy socjalizm, zwany tez nazizmem czy hitleryzmem podobnie jak jego pierwowzór w postaci

faszyzmu woskiego, by przykadem doktryny totalitarnej. Ich zao’enia pocz/tkowo nie byy tak

niszczycielskie, jak w efekcie si$ stao (likwidacja pastwa prawnego, masowa eksterminacja ludno*ci

przez III Rzesz$, walka o nowe obszary, dla zdobycia przestrzeni ’yciowej). Ruch prawicowy, jest ruchem

nacjonalistycznym, w swej agodniejsze wersji, maj/cy na celu podkre*lanie wagi swego narodu,

pokrzepianie jego wi$zi duchowej, jednak wynaturzenie tych pogl/dów, doprowadzio znacznego

rozszerzenia i uproszczenia zao’e. To ju’ nie aspekt duchowej, mistycznej wi$zi odgrywa wiod/c/ rol$,

ale personifikuje si$ instytucj$ pastwa , krytykuje demokracj$ i w imi$ nieomylno*ci wodza, partii i

ideologii, kontroluje si$ wszystkie strefy ’ycia, poprzez brutalne i zmilitaryzowane organizacje.

Nie sposób w tak niewielkiej pracy omówi1 te zagadnienia wyczerpuj/co, ale ogromna ilo*1 fachowej

literatury z atwo*ci/ pozwoli poszerzy1 wiedz$ . Musimy jednak pami$ta1, ’e kierunkiem spoeczno-

politycznym, który tak naprawd$ okre*li oblicze mijaj/cego wieku, sta si$ wa*nie faszyzm. Dzi* hasa te

s/ nadal aktualne w*ród grup faszyzuj/cych, a zainteresowanie nimi nie sabnie. Jednak spotyka si$ te’

gosy, ’e faszyzm wspócze*nie to wymys antyfaszystów . Taka postawa wydaje si$ by1 doprawdy

najwi$kszym zagro’eniem. Wystarczy spojrze1 na karty historii, by zauwa’y1 jak pokr$tnie czasami

interpretowano rzeczywisto*1. Doskonaym przykadem po*wiadczaj/cym jak wielce skomplikowan/ i

przewrotn/ doktryn/ by i nadal jest faszyzm, mo’e by1 list Givanniego Gentile, który skierowa do Benito

Mussoliniego, wst$puj/c do partii faszystowskiej.

„Jako libera z najgbszych przekona( musiaem stwierdzi# w

miesicach, gdy miaem zaszczyt uczestniczy# w pracach Pa(skiego

rzdu i z bliska obserwowa# rozwój pryncypiów, które wyznaczaj

Pa(sk polityk, !e liberalizm- tak, jak go rozumiem: liberalizm wolno ci

w granicach prawa, a przeto: w silnym pa(stwie, pa(stwie jako etycznej

realno ci- jest dzi we Woszech reprezentowany nie przez liberaów,

którzy bardziej lub mnie jawnie s Pana opozycjonistami, lecz-

przeciwnie- przez Pana samego. Tak wic stwierdziem, !e majc do

wyboru midzy dzisiejszym liberalizmem a faszystami, prawdziwy

libera, pogardzajcy dwuznaczno ciami i chccy sta# na swym

posterunku, musi zacign# si w szeregi Pa(skich zwolenników”

Dzi* mo’emy wyj*1 z prostego zao’enia- je*li wówczas tyle ludzi ulego, poddao si$ faszyzmowi to i

teraz nie zosta zupenie bez wpywu. Wiele zachowa na nim wzorowanych lub mu pokrewnych mo’emy

obserwowa1 na co dzie. Czasami nie maj/ one podo’a doktrynalnego, sformalizowanego i bazuj/

gównie na utrwalonych wzorcach *wiadomo*ci, lecz innym razem jest to *wiadome i celowe dziaanie,

d/’/ce do odbudowania my*li faszystowskiej. Dla uporz/dkowania, proponuj$ podzia na dwie kategorie-

aktualno*ci tego *wiatopogl/du czy te’ jego zal/’ków i hase na podo’u spoecznym, a tak’e w formie

zorganizowanych ugrupowa.

Obserwuj/c polsk/ rzeczywisto*1 i powtarzaj/c za autorami drugiego raportu dotycz/cego Polski,

sporz/dzonego przez Europejsk/ Komisj$ Przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) po wizycie w

Polsce w dniach 8-10 wrze*nia 1999 roku, zauwa’a si$, ’e pomimo wielu prób, jakie nasze pastwo

podj$o, aby rozwi/za1 problemy rasizmu i dyskryminacji, to jednak w spoeczestwie kwestie ksenofobii,

rasizmu, antysemityzmu i nietolerancji nie s/ przyjmowane do wiadomo*ci. Za* objawy jakiej*

dyskryminacji s/ traktowane dosy1 oboj$tnie i nie wywouj/ specjalnego poruszenia. Ksi/dz Stanisaw

Musia napisa:

„Sdz, !e trzeba bdzie w naszej ojczy$nie dugo czeka#, by antysemicki

wystpek czy wypowied$ postawiy ludzi na nogi. Po tym wszystkim, co

si stao na naszej ziemi, dokonane rkami nazistów, wci! brak

spoecznej wiadomo ci, !e antysemityzm ze swej natury i w ka!dej

formie jest mierciono ny, cho# najcz ciej nie wprost i nie od zaraz.

M ci si tutaj nasza przeszo #. Kiedy temat antysemityzmu stanowi

tabu, a by# patriot- w wykadni rzdzcej partii komunistycznej-

znaczyo by# antysyjonist (co w praktyce równa si byciu antysemit)”

Sk/d w Polsce tak wa’na i za razem kluczowa jest kwestia ’ydowska próbowa wyja*ni1 Jan Boski w

artykule „Biedni Polacy patrz/ na getto” . Ju’ w XIX wieku naj*wiatlejsze umysy, jak Orzeszkowa, Prus,

uwa’ay, ’e jak Hydzi si$ „ucywilizuj/” do wówczas b$d/ mogli ’y1 na podobnych zasadach jak inni

Polacy. Pó-niej za przykadem Romana Dmowskiego zacz$to stawia1 warunki, ’e „tylko tych Hydów

uzna1 mo’na za Polaków, co b$d/ wspódziaa1 w ograniczaniu ’ydowskich wpywów” . Za* II Wojna

wiatowa i kumulacja my*li antysemickiej to czas za równo po*wi$cenia i pomocy niesionej przez wielu

Polaków, jak i zda’aj/cego si$ pó-niej my*lenia, ’e „Hitler zaatwi nam „problem” ’ydowski…”

Przy takim sposobie my*lenia i post$powania bardzo blisko ju’ jest do *wiatopogl/du rasistowskiego ,

sformuowanego w czasach III Rzeszy. Opiera si$ on na micie „najdoskonalszej rasy”- Aryjczyków i

skontrastowanej do niej- najgorszej- Hydów. Rasa wy’sza miaa mie1 moralne prawo do panowania nad

rasami ni’szymi, gdy’ to ona opieraa si$ na prawdziwej kulturze czy moralno*ci. W ideologii

faszystowskiej rasizm by nieroz/cznie po/czony z antysemityzmem. Hydzi uznani zostali za ras$

podst$pn/, wyrachowana i obudn/, maj/c/ trwa/ niezdolno*1 pastwotwórcz/ i stanowi/c/ ogromne

zagro’enie, przez swoj/ zdolno*1 asymilacji w celu przej$cia wadzy. Marksizm, liberalizm i pacyfizm

(które byy przez faszystów zdecydowanie odrzucane), miay by1 produktami rasy ’ydowskiej i przynosi1

same szkody, nieszcz$*cia i tragedie. Hitler nawoywa, zatem do wyt$pienia ducha ’ydowskiego i

ostrzega przed za’ydzeniem. Stworzono, wi$c mit Hyda, jako wroga obiektywnego, z którym nie ma

mo’liwo*ci zawarcia kompromisu lub porozumienia, ale konieczna jest bezwzgl$dna walka.

Rasizm w swej ogólniejszej postaci jest teori/, i’ „istnieje zwi/zek przyczynowy pomi$dzy cechami

fizycznymi (somatycznymi, takimi jak np. budowa ciaa, kolor oczu czy skóry, ksztat gowy) a pewnymi

cechami psychicznymi (cechy np. intelektu, osobowo*ci czy kultury), co oznacza, ’e pewne rasy dominuj/

nad innymi, b$d/c bardziej penowarto*ciowe „przeznaczone” s/ do panowania nad rasami ni’szymi”

Trudno mówi1, ’e dzisiejsze spoeczestwo to sami rasi*ci i antysemici, ale problem ten nie jest na pewno

nam obcy! Andrzej Brzeziecki w wywiadzie z Rafaem Pankowskim, sekretarzem stowarzyszenia „Nigdy

Wi$cej” zauwa’a, ’e „W caej Europie odradzaj/ si$ idee narodowe, partie skrajnie prawicowe zdobyy

trwae miejsce w europejskich parlamentach. Co wi$cej, badania opinii publicznej pokazuj/ wzrost

nastrojów anty-izraleskich na naszym kontynencie.” Rafa Pankowski stwierdza, i’ „Nie ma kraju w

Europie, w którym nie wyst$puj/ takie zjawiska jak rasizm, antysemityzm czy ksenofobia. Polska nie mo’e

by1 wyj/tkiem (…). Polsk/ specyfik/ jest nie tyle skala poparcia dla pogl/dów nacjonalistycznych, ile

skala przyzwolenia spoecznego i bierno*1 wadz. To oznacza przyzwolenie na dziaalno*1 nawet

najbardziej ekstremalnych organizacji jawnie odwouj/cych si$ do rasizmu oraz bezkarno*1 wydawców czy

kolporterów materiaów rasistowskich. Kolportuje je nawet pastwowa firma "Ruch".

W rozmowie Krzysztofa Burnetko z prof. Jerzym Jedlickim na amach „Tygodnika Powszechnego” pada

pytanie o zagro’enie w Polsce rasizmem. Jerzy Jedlicki zauwa’a, i’

„Wielu ludzi dobrej woli chce wierzy#, !e to dzi tylko folklor i margines

naszego !ycia, nie wart powa!nego zainteresowania. Tymczasem nurt

radykalnego nacjonalizmu, bo taka nazwa w Polsce wydaje mi si

najwa ciwsza, ma swoje miejsce w naszym spoecze(stwie. W u!yciu s i

inne terminy: rasizm, neofaszyzm, radykalizm prawicowy: ka!dy z nich

kadzie nacisk na inny aspekt lub kana tego rozwidlonego,

niejednolitego nurtu. Ale nie nazwy i definicje s tu najwa!niejsze, lecz

to, by sobie u wiadomi#, !e skonno # do postaw skrajnych i

agresywnych jest rzeczywisto ci. Polska inteligencja demokratyczna

dugo ulegaa mitowi, !e w Polsce nie ma ju! rasizmu, antysemityzmu,

ksenofobii, !e to historia, a dzi zdarzaj si, co najwy!ej pojedyncze

wybryki. Niektórzy sugeruj nawet, !e podnoszenie tej kwestii jest jak

intryg i obra!a tolerancyjnych z natury Polaków.

Tymczasem z przejawami radykalnego nacjonalizmu stykamy si coraz

cz ciej(…). Nie jest to wic margines, lecz ekspansywna ideologia.

Najgorsze, !e zainfekowaa te! cz # modzie!y. ”

Najcz$*ciej rejestrowane s/ przypadki agresji wobec Czarnoskórych i Romów, b/d- ich rodzin i nawet

wspóma’onków pochodzenia polskiego. Oczywi*cie nie mo’emy mówi1, ’e jest to zjawisko dotycz/ce

wy/cznie Polski. Na amach "Gazety Wyborczej" profesor Anna Wolff-Pow$ska opisaa dosadnie

europejsk/ rzeczywisto*1 w tek*cie pod tytuem ,,Europa brunatnieje" . Nat$’aj/ si$ niemal wsz$dzie

nastroje ksenofobiczne i antycudzoziemskie, w szczególno*ci wymierzone przeciw imigrantom,

uchod-com, a tak’e zachowania antysemickie i antyromskie. De facto nie ma kraju, w którym nie doszoby

to incydentu na tym tle, co w swoich raportach przedstawiaj/ takie instytucje, jak np. Europejska Komisja

przeciw Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI).

W*ród modych ludzi, niezale’nie od kraju,

„wyksztacia si swego rodzaju kultura przemocy jako sposobu !ycia.

Toczy si, wic wielka publiczna dyskusja o granicach tolerancji, o

konieczno ci inwigilacji grup skrajnych przez Urzd Ochrony

Konstytucji oraz o celowo ci i szansach delegalizowania skrajnych

organizacji. Ponadto wadze, zwaszcza samorzdowe, pomagaj

tworzy# sie# organizacji lokalnych i inicjatyw pedagogicznych,

promujcych w ród modzie!y ide tolerancji i !yczliwego podej cia do

"innych". Na problem grup neonazistowskich zwraca si uwag nawet w

spokojnej do niedawna Skandynawii, w Belgii, w Szwajcarii. Je li Polska

si czym wyró!nia, to na szcz cie nie ilo ci aktów ideologicznie

motywowanej przemocy, bo tych jest wci! stosunkowo mao.

Osobliwo ci Polski jest za to powszechna dostpno # literatury

antysemickiej”

Tu ponownie wracamy do kwestii poruszonej ju’ przez Rafaa Pankowskiego- nie atwo okre*li1, jaki jest

zasi$g tego typu publikacji i zwi/zek mi$dzy czytaniem ich, a ewentualnym przeo’eniem pó-niej na

czyny. Wiele mamy do czynienia z materiaami antysemickimi, lecz na szcz$*cie, jak dot/d ’adna partia

jawnie gosz/ca takie hasa nie odniosa wyra-nego sukcesu politycznego. Mimo to jak alarmuje Jerzy

Jedlicki, nie mo’na czeka1 a’ wydarzy si$ co* alarmuj/cego. Wedug niego

„powizania midzy sowami a czynami s niewtpliwe, cho#

rzeczywi cie nieatwo przewidzie#, kiedy mo!e nastpi# moment

krytyczny. Cech tego rodzaju zjawisk jest bowiem falowanie:

antagonizm mo!e dugo pozostawa# u piony, by nagle zacz# narasta#

do rozmiarów psychozy zbiorowej. Poza tym z uprzedzeniami atwiej

sobie radzi#, póki nie s jeszcze silnie wpojone w ludzkie gowy.

Racjonalna perswazja jest na ogó skuteczna tylko do momentu, gdy u

osoby, któr chcemy przekona# argumentami, nie wyksztaci si jeszcze

zamknity i silnie obwarowany wiatopogld. =atwiej te! przekona#

ludzi, którzy nie znale$li jeszcze oparcia dla swych fobii w strukturach

organizacyjnych: nie s objci dyscyplin, nie czuj si zwizani

lojalno ci wzgldem podobnie my lcych wspótowarzyszy” .

Jeszcze jednym przykadem na to, i’ problem rasizmu jest w Polsce przez niektórych dostrzegany, mog/

by1 sowa, które pady 29 kwietnia 2000 roku na wiecu antyrasistowskim w Podzi:

„Nie jest dzisiaj wa!ne, jak opcj polityczn wyznajemy. Jak si

ubieramy lub jakiej suchamy muzyki. Ta demonstracja jest powszechn,

apolityczn, pokojow form protestu przeciwko przestpczej

dziaalno ci ugrupowa( skrajnie nacjonalistycznych, neonazistowskich i

rasistowskich w naszym mie cie. Bardzo wielu ludziom wokó, wydaje

si, !e te sprawy s marginesem, przecitny obywatel powie nawet, !e

faszyzm zgin w czasie II Wojny ?wiatowej. Jednak jak wida# wokó- ten

problem przybra takie rozmiary, !e woa to o reakcj.(…) Go no

mówimy: w =odzi istniej faszy ci a my chcemy z tym sko(czy#. (…)

Rasizm i faszyzm s dzisiaj chorymi pomysami, które kiedy zdobywaj

popularno #, doprowadzaj do zbrodni takich jak te w Kosowie czy

Czeczenii. (…)Zaniedbane, pomazane antysemickimi hasami kamienice i

blokowiska staj si coraz cz ciej sceneri pakarskich ekscesów.

Wszystkie lady wiod wprost do organizacji typu NOP czy Modzie!

Wszechpolska, czy jakich ugrupowa( "czystej rasy aryjskiej".

(…)Ideologi t ugrupowania nacjonalistyczne realizuj w wielce

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: