PRZEDSIĘBIORCA, PRZEDSIĘBIORSTWO, PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ – ANALIZA POJĘĆ
þ pojęcie przedsiębiorcy dawniej i dziś
R. Cantillon – przedsiębiorca spełnia istotne funkcje organizatora produkcji, tzn. łączenia i kombinowania różnych przedmiotów i różnych sił będących w zasięgu oddziaływania tego przedsiębiorcy.
Wg J. Schumpetera za przedsiębiorcę powinniśmy uznac tego, kto: tworzy przedsiębiorstwo; wprowadza postęp techniczny; wprowadza nowe wyroby; zdobywa nowe rynki zbytu; podejmuje decyzje organizacyjne dotyczące połączeń produktów itp.
Przedsiębiorca = innowator (Schumpeter),
Przedsiębiorca = właściciel (różni autorzy),
Przedsiębiorca = menedżer (Veblen),
Przedsiębiorca = ryzykant (Knight)
þ czym jest przedsiębiorstwo
1) to jednostka gospodarcza z przedsiębiorcą na czele, prowadzącym interes na swoje ryzyko celem osiągnięcia możliwie największego zysku;
2) to jednostka (podmiot) prowadzący działalność gospodarczą, dążącą do zaspokojenia potrzeb innych podmiotów życia społecznego (osób i/lub instytucji) przez wytwarzanie produktów i/lub świadczenie usług, przy czym działalność ta jest motywowana chęcią uzyskania korzyści majątkowych i prowadzona samodzielnie na ryzyko właściciela czy właścicieli
Elementy przedsiębiorstwa:
· Wewnętrzne: kapitał (rzeczowy i finansowy); ludzie; wynalazczość (postęp); informacja;
· Zewnętrzne: odbiorcy – klienci; dostawcy; społeczność lokalna – region; państwo
þ co to jest przedsiębiorczość
gotowość i zdolność podejmowania i rozwiązywania, w sposób twórczy i nowatorski nowych problemów, umiejętność wykorzystywania pojawiających się szans i okazji, oraz elastyczne przystosowanie się do zmieniających się warunków funkcjonowania. W ujęciu przedmiotowym to aktywne działanie w sferze gospodarczej , np. prowadzenie własnej firmy.
þ przykład osoby przedsiębiorczej
Dawida Bratko (potrafił dostrzec lukę w polskim prawie i wykorzystać ją; zaczynając od niczego stworzył potężną sieć sklepów; trafił na bardzo duże zapotrzebowanie/modę na "dopalacze"); Ojciec Rydzyk
þ co to jest innowacja
pochodzi z języka łacińskiego; innovare czyli „tworzenie czegoś nowego”. Stąd najczęstsza definicja innowacji podkreśla, iż „innowacja jest procesem polegającym na przekształceniu istniejących możliwości w nowe idee i wprowadzenie ich do praktycznego zastosowania”.
þ przykłady innowacyjności
globalne systemy określenia położenia (GPS) w wyposażeniu środków transportowych; aparaty fotograficzne w telefonach komórkowych; wbudowana siec bezprzewodowa w laptopach; innowacja usługowa – możliwość płatności przez Internet.
þ przedsiębiorca a manager – główne różnice
managerowie w spółkach akcyjnych z rozproszoną własnością nigdy nie weszli w obszar przedsiębiorczych decyzji całkowicie i na dłuższy okres, gdyż byłoby to sprzeczne z interesem właścicieli,
managerowie nigdy nie będą mieli prawa do dysponowania zyskiem, gdyż przysługuje ono tylko przedsiębiorcy,
managerowie nigdy nie założyli firmy, a tylko nią kierują, są wynajmowani i mogą być usunięci.
Właściciel oczekuje, że jego cele będą zbieżne z założeniami managera. Przeważnie jednak ich interesy różnią się. Właściciel chce zwykle by w wymiarze długofalowym wzrastała wartość rynkowa jego przedsiębiorstwa. Manager z kolei, chce osiągnąć korzyści, ale w wymiarze krótkookresowym, co zaowocuje wyższym wynagrodzeniem, udziałem w zysku, czy premią. Występuje tu więc konflikt interesów, gdzie nieuczciwi managerowie działają często na niekorzyść firmy. Chcąc tego uniknąć, właściciele przedsiębiorstw przekazują w ramach premii część akcji firmy, co motywuje managera do wypracowywania zysku długookresowego, ponieważ wpływa on na wzrost wartości jego akcji.
þ cechy wyróżniające osoby przedsiębiorcze
kreatywność
potrzeba osiągnięć
skłonność do podejmowania ryzyka
odwaga
niezależność przedsiębiorcy
zaradność
elastyczność
skłonności przywódcze
þ własny biznes – argumenty „za” i „przeciw”
Argumenty za: satysfakcja z pracy ”na swoim”, osiągnięcia sukcesu wyłącznie własnymi siłami; szansa na duże pieniądze; szansa na spełnienie się w kategoriach społecznych i obywatelskich.
Argumenty przeciw: obiektywne trudności w uruchomieniu własnego biznesu; prozaiczność spraw do załatwienia; obciążenie pracą, stres; trudności pogodzenia sfery biznesowej ze sferą rodzinną; ryzyko porażki finansowej, odpowiedzialność prawna.
þ cel przedsiębiorstwa
- jakie mogą być główne cele przedsiębiorstwa
- przetrwanie, warunkiem tego jest stałe generowanie zysku w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej zapewniającej płynność finansową, „przetrwanie może być uznane za główny cel jedynie w sytuacjach kryzysowych, gdy rzeczywiście przedsiębiorstwu grozi upadek” S. Sudoł,
- rozwój, „jakaś minimalna porcja wzrostu może być po prostu konieczna do przeżycia” P. Drucker,
- zysk, uzyskany w wyniku nadwyżki przychodów nad kosztami, „dążenie do maksymalnego zysku jako celu krótkookresowego może prowadzić do utraty konkurencyjności i jest nieetyczne” M.K. Nowakowski,
- maksymalizacja wartości rynkowej, przejawia się we wzroście wartości akcji lub udziałów,
- służenie społeczeństwu, np. sponsorowanie sprzętu, placów zabaw, remont oddziałów dziecięcych,
- minimalizacja kosztów (stałych lub zmiennych)
- przykład przedsiębiorstwa, które realizuje np. cele społeczne
þ pojęcie, rodzaje i elementy otoczenia
- co rozumiemy przez pojęcie otoczenia w stosunku do przedsiębiorstwa’
jest sumą czynników i procesów, które funkcjonują w środowisku firmy. Czynniki te mają wpływ na działalność prowadzoną przez przedsiębiorstwo, które stale wchodzi z nimi w różnego rodzaju interakcje. Otoczenie stanowi siłę zewnętrzną wobec przedsiębiorstwa, które nie ma na część czynników wpływu. Otoczenie przedsiębiorstwa może generować dla niego zarówno szanse i zagrożenia, dlatego też musi być brane pod uwagę przy budowaniu strategii firmy oraz wyznaczaniu jej celów. Z reguły czynniki składające się na otoczenie przedsiębiorstwa podlegają nieustannym zmianom, konieczne jest więc ich ciągłe monitorowanie.
- jakie są rodzaje otoczeń i jak wpływają na przedsiębiorstwo
Otoczenie przedsiębiorstwa możemy podzielić na dwie części:
· otoczenie bliższe (mikrootoczenie) nie jest jednakowe dla wszystkich firm. Jest to ta część czynników, które w sposób bezpośredni oddziałują na przedsiębiorstwo. Może on też mieć na te czynniki wpływ, w zależności od posiadanej siły związanej z osiągniętą pozycją konkurencyjną. Im lepsza pozycja firmy, tym większy możliwy wpływ. Elementy mikrootoczenia to różnego rodzaju podmioty gospodarcze i grupy wpływu. Najważniejsze z nich to:
- dostawcy surowców, materiałów i innych niezbędnych dla funkcjonowania danego przedsiębiorstwa składników
- pośrednicy, czyli podmioty, które pośredniczą w przepływie towarów między różnymi podmiotami, np. firmy transportowe, hurtownicy
- konkurenci, a więc inne firmy należące do danego sektora, danej branży
- klienci korzystający z usług lub zakupujący produkty przedsiębiorstwa
- lokalne samorządy i lokalni mieszkańcy, którzy mogą mieć bezpośredni wpływ na działalność przedsiębiorstwa (dotyczy przede wszystkim przedsiębiorstw wywierających wpływ na lokalne otoczenie - np. poprzez wpływ na środowisko)
· otoczenie dalsze (makrootoczenie) to czynniki o szerszym zasięgu, które w podobny sposób wpływają na działania wszystkich podmiotów gospodarczych obecnych na danym rynku. Są z reguły niezależne od przedsiębiorstwa i dlatego musi się ono do tych czynników dostosować. Elementy makrootoczenia można posegregować w kilka podstawowych grup:
- czynniki demograficzne - wielkość i struktura wg płci czy wieku danego kraju, tempo przyrostu naturalnego, gęstość zaludnienia czy struktura gospodarstw domowych;
- czynniki ekonomiczne - tempo przyrostu dochodu narodowego oraz jego podział, poziom rozwoju gospodarczego, polityka gospodarcza realizowana w danym kraju, rozkład dochodów ludności, stopień oszczędności i zadłużenia społeczeństwa oraz dostępność kredytów zarówno dla przedsiębiorstw, jak i dla gospodarstw domowych;
- czynniki polityczno - prawne - stałość przepisów prawnych oraz obszar i jednoznaczność obowiązujących uregulowań, a także stopień ingerencji władzy w gospodarkę lub pełen liberalizm w tym zakresie;
- czynniki społeczno-kulturowe - poziom wykształcenia społeczeństwa, tradycje danego kraju, zróżnicowanie kulturowe na obszarze państwa oraz przestrzegane przez ludność normy etyczne i moralne;
- czynniki techniczne - nowe technologie, tempo zmian zachodzących w technice i technologii przemysłu, częstość pojawiania się nowych produktów, stosunek do wprowadzanych innowacji, czyli przede wszystkim łatwość ich wprowadzenia do użytkowania.
- czynniki przyrodnicze - panujące w danym kraju warunki ekologiczne, dostępne na jego obszarze surowce naturalne, koszty pozyskania energii oraz tempo ich wzrostu, wymagania środowiska naturalnego i jego ochrona, a także czynniki klimatyczne.
-
þ makrootoczenie – analiza PEST
- otoczenie polityczne, prawne
(stałość, obszar i jednoznaczność uregulowań prawnych, zakres liberalizmu bądź ingerencji w sferę gospodarczą)
- otoczenie ekonomiczne
(tempo przyrostu i podział dochodu narodowego, poziom rozwoju gospodarczego, polityka gospodarcza, rozkład dochodów ludności, oszczędności, zadłużenia, dostępność kredytu
§ główne wskaźniki makroekonomiczne, umieć krótko scharakteryzować
§ po co państwa stosują narzędzia polityki celnej, czym jest cło, jakie narzędzia państwa mogą stosować; czym jest dumping
Cło - opłata pobierana przez państwo w związku z przemieszczaniem towarów przez granicę celną
Z punktu widzenia kierunku obrotu towarowego wyróżniamy cła:
- importowe (przywozowe),
- eksportowe (wywozowe),
- tranzytowe (przewozowe).
Stosując kryterium celu cła dzielimy na:
- Fiskalne- zapewnia uzyskanie wpływów finansowych do budżetu państwa
- Ochronne- ochrona krajowych producentów przed konkurencją zagraniczną.
- Prohibicyjne- by uniemożliwić import towarów, których przywóz jest niezasadny.
- Odwetowe- reakcja na dyskryminacyjne decyzje innego państwa naruszające interesy rodzimych eksporterów
- Antydumpingowe (wyrównawcze) - przeciwko dostawcom z krajów trzecich, które stosują tzw. nieuczciwe praktyki tj. dezorganizację rynku kraju importującego.
Dumping jest czynnikiem zakłócającym handel międzynarodowy i powstaje głównie w wyniku działania przedsiębiorstwa. Jest to sprzedaż dobra za granicy po cenie niższej od ceny uzyskiwanej za to dobro na rynku krajowym.
- otoczenie społeczne, demograficzne, kulturowe
Otoczenie społeczno - kulturowe (poziom wykształcenia, tradycje, zróżnicowanie kulturowe, normy etyczne i moralne)
Otoczenie demograficzne (wielkość struktura wg płci, wieku, tempo jej przyrostu, gęstość zaludnienia, struktura wykształcenia, grupy etniczne, struktura gospodarstw domowych itp.)
- otoczenie techniczne, technologiczne
(poziom rozwoju technologicznego, chłonność na innowacje)
§ czym są techniki a czym technologie
Technika – urządzenie techniczne, umiejętność bądź sposób wykonania określonych czynności pozwalających na opanowanie kunsztu w danej dziedzinie.
Technologia – wiedza o wytwarzaniu z użyciem środków technicznych lub przy ich wykorzystaniu.
- czym jest makrootoczenie
. Jest to ta część czynników, które w sposób bezpośredni oddziałują na przedsiębiorstwo. Może on też mieć na te czynniki wpływ, w zależności od posiadanej siły związanej z osiągniętą pozycją konkurencyjną. Im lepsza pozycja firmy, tym większy możliwy wpływ. Elementy mikrootoczenia to różnego rodzaju podmioty gospodarcze i grupy wpływu
- przykłady „z życia” wpływu danego otoczenia na przedsiębiorstwo
þ mikrootocznie i podmioty je tworzące
- czym jest mikrootocznie
- jakie podmioty wchodzą w relacje z przedsiębiorstwem w otoczeniu mikro
- kształtowanie stosunków przedsiębiorstwa z podmiotami występującymi w otoczeniu mikro
- przykłady „z życia” różnych oddziaływań np. klientów na przedsiębiorstwo
Mikrootoczenie to bezpośrednie otoczenie marketingowe tworzone przez podmioty występujące w mikrootoczeniu w charakterze dostawców, pośredników, konsumentów, konkurentów, z którymi dane przedsiębiorstwo wchodzi w bezpośrednie interakcje:
- firmy związane są z dostawcami koniecznością zaopatrzenia w surowce, maszyny, urządzenia
- pośrednicy - wspierają firmy w procesie dystrybucji oraz promocji dóbr i usług, najczęściej są nimi hurtownicy, detaliści, przedsiębiorstwa transportowe
- konsumenci (nabywcy) są podmiotem mikrootoczenia o szczególnym znaczeniu, gdyż są końcowymi odbiorcami oferty marketingowej. Oferta musi być w maksymalnym stopniu dostosowana do ich potrzeb, co powoduje, że również firma musi dostosować się do potrzeb konsumentów występujących na rynkach: konsumpcyjnym, przemysłowym (środki produkcji) oraz międzynarodowym
þ zmienność i złożoność otoczenia
- jak zmienność otoczenia wpływa na przedsiębiorstwo
Zmienne otoczenie charakteryzują następujące cechy:
· rodzaj produktów lub usług podlega częstym lub permanentnym zmianom,
· innowacje techniczne i technologiczne powodują, że dotychczas wykorzystywane urządzenia i stosowane technologie starzeją się szybko,
· częste i nieprzewidzialne zmiany upodobań i zachowań klientów oraz konkurentów,
· częste i nieprzewidzialne zmiany w polityce państwa wobec organizacji gospodarczych, szybkie zmiany w postawach i systemach wartości ludzi.
- czym jest złożoność i jak wpływa na przedsiębiorstwo
...
Alamiloa