Dydaktyka ratownictwa-POPR.doc

DYDAKTYKA RATOWNICTWA

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:

- zdefiniować dydaktykę jako naukę i wymienić jej związki z innymi naukami;

- zastosować do zjawisk dydaktycznych właściwą im terminologię;

- scharakteryzować proces uczenia się – nauczania;

- określić prawidłowości procesu dydaktycznego, zasady, metody, techniki dydaktyczne:

- zastosować prawidłowo w praktyce dydaktycznej zasady, metody, i techniki dydaktyczne:

- zastosować w praktyce dydaktycznej istniejące oraz opracować nowe pomoce dydaktyczne;

- zorganizować i przeprowadzić szkolenie w zakresie profilaktyki zagrożeń cywilizacyjno – środowiskowych i pierwszej pomocy;

- zaplanować i przeprowadzić zajęcia dydaktyczne z ratownictwa w placówce systemu oświaty i poza nim;

- zaplanować i przeprowadzić oświatę ratowniczą w różnych środowiskach;

- dobrać do wieku uczestników szkolenia i tematu zajęć treści i formy przekazu wiedzy ratowniczej i niezbędnych umiejętności;

- propagować w społeczeństwie wiedzę i umiejętności ratownicze oraz zaangażowanie w problematykę bezpieczeństwa społecznego.

- wykorzystywać wiedzę dydaktyczną w procesie podnoszenia kwalifikacji własnych.

- realizować zadania dydaktyczne zgodnie z zasadami  etyki.

2. Materiał nauczania

1. Jak się uczyć?

Uczenie się indywidualne. Automotywacja. Planowanie i organizowanie pracy własnej. Korzystanie ze źródeł wiedzy. Czytanie podręczników. Sporządzanie notatek i konspektów. Uaktualnienie notatek. Porządkowanie materiału. Pisanie opracowań. Formułowanie problemów i stawianie pytań. Formy pracy grupowej. Samokontrola.

Przykładowe ćwiczenia:

·       utworzyć notatkę metodą maind mapu,

·       utworzyć notatkę w układzie landscape, na stronie formatu A-4, i porównać z notatką tradycyjną,

·       wyszukać zlecone informacje naukowe z wykorzystaniem katalogów bibliotecznych i sieci informatycznych (Internet).

·       sporządzić plan nauki własnej i narzędzia autokontroli procesu uczenia się – nauczania.

·       sporządzić notatkę  bibliograficzną z przeczytanej lektury.

·       wykonać dowolną pomoc dydaktyczną do planowanych zajęć dydaktycznych.

·       zorganizować zespół samopomocy edukacyjnej w procesie uczenia się.

2. Człowiek w systemie społecznym

Poznanie i uczenie się. Poznanie naukowe i pojęcie nauki. Dydaktyka jako nauka. Związki dydaktyki z psychologią, socjologią, metodologią, filozofią, prakseologią, ekonomią i polityką.

Uczenie się a  rozwój. Teorie dydaktyczne na tle koncepcji rozwoju osobowości.

Teoria systemów. Społeczeństwo jako system. Człowiek w społeczeństwie. Cele i zadania państwowego systemu edukacyjnego. Edukacja w systemie społecznym.

Zarys prawnych regulacji systemu oświaty.

Przykładowe ćwiczenia:

·       zgromadzić i przeanalizować materiały źródłowe na temat dydaktyki i jej związków. (notatki z wykładu, podręczniki, publikacje, akty prawne, wiadomości prasowe, telewizyjne, Internet),

·       zgromadzić i przeanalizować materiały źródłowe na temat teorii systemów, właściwości ról społecznych i wynikających z nich zachowań (notatki z wykładu, podręczniki, publikacje, akty prawne, wiadomości prasowe, telewizyjne, Internet),

·       przygotować się do dyskusji na wskazany temat,

·       przygotować referat na wybrany temat z zakresu dydaktyki jako nauki.

·       przygotować, jako zadanie na rzecz bezpieczeństwa obywatelskiego, esej na  wybrany temat z zakresu dydaktyki ratownictwa medycznego,

3.    Teoria nauczania

Proces uczenia się – nauczania w życiu człowieka. Opanowywanie wiedzy, wyrabianie sprawności, kształtowanie przekonań i postaw.                Kształcenie intencjonalne - nauczanie. Kształcenie wielostronne. Kształcenie ustawiczne.

Zasady dydaktyczne: poglądowości, systematyczności, samodzielności, efektywności, stopniowania trudności, trwałości uzyskanych efektów.

Metody dydaktyczne: słowne (wykład, pogadanka, dyskusja, praca z podręcznikiem), poglądowe (obserwacja i pomiar), oparte na działaniu praktycznym (ćwiczenia, zajęcia laboratoryjne), gier dydaktycznych (inscenizacja sytuacyjna, giełda pomysłów), aktywizujące (plakat dydaktyczny, metaplan, puzzle, krzyżówka, metoda projektów).

Historyczne i współczesne środki dydaktyczne wspomagające proces uczenia się – nauczania.

Optymalizacja doboru metod w zależności od odbiorcy: Charakterystyka dziecka w wieku przedszkolnym, ucznia szkoły podstawowej, ucznia gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej i dorosłego. Uwarunkowania kulturowe uczniów i słuchaczy. Uwarunkowania socjologiczne i psychologiczne w optymalizacji doboru metod nauczania.

Taksonomia celów kształcenia w ratownictwie. Operacjonalizacja celów kształcenia. Treści dydaktyczne, psychologiczne, medyczne i techniczne prowadzące do pożądanych zmian w zachowaniach i postawach słuchaczy w dążeniu do ochrony zdrowia i życia człowieka.

Metody badań efektywności nauczania i uczenia się. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć słuchaczy. Formy konwencjonalne. Formy testowe. Sprawdzanie za pomocą urządzeń technicznych. Sprawdzanie za pomocą kontroli symulacyjnej.

Przykładowe ćwiczenia:

·       zaplanować i przeprowadzić wykład, pogadankę, seminarium lub konwersatorium.

·       skonstruować scenariusz gry dydaktycznej.

·       skonstruować puzzle i krzyżówkę dydaktyczną.

·       zastosować metodę metaplanu i plakatu dydaktycznego.

·       zaprojektować i wykonać planszę projektoskopową.

·       zaprojektować i przedstawić prezentację komputerową.

·       opracować założenia dokumentacyjne projektu dydaktycznego.

·       zaprojektować w konsultacji z nauczycielem zajęcia z zastosowaniem     metod nauczania dobranych do wieku, płci i zawodu słuchaczy,

·       przeprowadzić, pod kontrolą nauczyciela, zajęcia wybraną metodą, dokonać ich ewaluacji i ocenić skuteczność zastosowanej metody,

·       przygotować sesję plakatowa na wybrany temat,

·       przygotować i przeprowadzić dyskusję (np. na temat profilaktyki zakażeń
ratownictwie, terroryzmu, bezpieczeństwa klimatologicznego, i in.).

·       dokonać gradacji celów dla realizacji wybranego zadania dydaktycznego.

·       sporządzić listę celów szczegółowych i ogólnych z punktu widzenia realizacji zadania wzrostu poziomu bezpieczeństwa społecznego i pierwszej pomocy,

·       skonstruować test wiedzy.

·       skonstruować arkusz obserwacyjny dla oceny zadania praktycznego.

·       zaprojektować rodzaj i technikę kontroli przebiegu realizacji określonych zadań z użyciem urządzeń technicznych (aparat i kamera cyfrowa, przystawki komputerowe do fantomów ćwiczeniowych itp.),

·       opracować arkusz ewaluacyjny.

·       przeprowadzić analizę ilościową i jakościową zebranego materiału ewaluacyjnego w formie liczbowej, graficznej i opisowej.

4.    Organizacja pracy dydaktyka ratownictwa

                Określenie czynności nauczyciela ratownictwa w szkole, instruktora kursu ratowniczego, organizatora służb ratownictwa wewnątrzzakładowego. Wprowadzenie pojęć, treści, kierowanie procesem zdobywania wiedzy i umiejętności, określenie prawidłowości charakteryzujących postępowanie ratownicze. Kierowanie procesem przechodzenia od teorii do praktyki, organizowanie zajęć praktycznych.

Przykładowe ćwiczenia:

·       zdiagnozować zakres potrzeb z punktu widzenia interesu społecznego i interesu słuchaczy szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i ratownictwa,

·       zaplanować zajęcia.

·       dobrać treści i metody adekwatne do tematów i środowiska.

·       przygotować konspekt zajęć.

·       zaprojektować narzędzia ewaluacji.

·       przeprowadzić zajęcia dydaktyczne.

·       dokonać ewaluacji przeprowadzonych zajęć.

5. Etyka w dydaktyce ratownictwa

Dziedziczenie biologiczne i kulturowe. Etyka w życiu i dydaktyce. Etyka niezależna i pojęcie interesu. Etos narodowy. Pojęcia godności osobistej, odpowiedzialności i honoru. Deontologia w ratownictwie. Dylematy etyczne decyzji ratowniczych.

Deontologia w dydaktyce. Niebezpieczeństwa złej dydaktyki i wymóg kompetencji  (wiedzy, uprawnień, odpowiedzialności i znajomości warsztatu dydaktycznego) nauczyciela.

6. Stosowanie wiedzy dydaktycznej w edukacji ratownictwa

Przykładowe ćwiczenia:

1.    Przygotować  metodą projektów i przeprowadzić (z zachowaniem pełnej dokumentacji projektowej) inscenizację, z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa własnego, dla dzieci w wieku przedszkolnym i/lub młodszym wieku szkolnym.

2.    Przygotować  metodą projektów i przeprowadzić, (z zachowaniem pełnej dokumentacji projektowej), techniką plakatu dydaktycznego oraz pokazu, dwugodzinne zajęcia szkoleniowe z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa młodzieży szkoły podstawowej.

3.    Przygotować  metodą projektów i przeprowadzić, (z zachowaniem pełnej dokumentacji projektowej), techniką metaplanu i pokazu, zajęcia szkoleniowe z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa i pierwszej pomocy dla młodzieży gimnazjum.

4.    Przygotować  metodą projektów i przeprowadzić, (z zachowaniem pełnej dokumentacji projektowej), techniką burzy mózgów i pokazu, zajęcia szkoleniowe z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa i pierwszej pomocy dla młodzieży licealnej.

5.    Przygotować  metodą projektów, (z zachowaniem pełnej dokumentacji projektowej), łącznie z niezbędnym zestawem pomocy dydaktycznych, program kursu pierwszej pomocy uwzględniający specyfikę zagrożeń wskazanego zakładu produkcyjnego.

6.    Przygotować, opracować i przeprowadzić wykład konwersatoryjny na wyznaczony temat, a w szczególności:

a)bezpieczeństwo w domu i zagrożenia wypływające z cywilizacyjnych ułatwień w gospodarstwie domowym.

b)czynniki ryzyka w chorobach układu krążenia.

c)zagrożenia toksyczne, w tym toksycznymi środkami przemysłowymi (TSP) i ochrona przed zatruciami.

d)zagrożenia terrorystyczne i  symptomy ich występowania.

e)diagnozowanie i ratownictwo w nagłym zagrożeniu życia.

4.              Zaprojektować i wykonać multimedialną formę propagandowo-informacyjną na temat ratownictwa i/lub oświaty zdrowotnej.

3. Środki dydaktyczne

•Plansze, schematy, ryciny, fotogramy.

•Foliogramy.

•Fantomy, modele, eksponaty

•Multimedialne programy i prezentacje komputerowe

•Filmy dydaktyczne.

•Oprogramowanie komputerowe

4. Uwagi o realizacji:

Zadaniem przedmiotu dydaktyka ratownictwa jest przygotowanie ucznia do efektywnego uczenia i szkolenia masowego w udzielaniu pierwszej pomocy w nagłych stanach zagrożenia życia i urazach, propagowania profilaktyki zagrożeń, kształtowania pożądanych, z punktu widzenia wzrostu bezpieczeństwa społecznego, postaw.

Zadanie stawia przed organizatorami procesu dydaktycznego (dyrektorem szkoły i nauczycielami) określone wymagania, zarówno w zakresie pełnej świadomości finalnego efektu kształcenia, jak organizacji pracy dydaktycznej i wyposażenia pracowni.

Przedmiot realizowany jest w trzech semestrach. Ćwiczenia pierwszego i drugiego semestru realizować należy w pracowni pod bezpośrednim kierownictwem nauczyciela. Powinny one przebiegać w grupach dziesięcio, maksymalnie piętnastoosobowych.

Ćwiczenia semestru trzeciego, powinny być realizowane, przez uczniów poza szkołą, w różnych środowiskach, w drodze realizacji uczniowskich projektów dydaktycznych. Projekty te powinny być wykonywane samodzielnie, zgodnie z zawartym z uczniami kontraktem, przy ograniczonej, konsultacyjno - kontrolnej, pomocy nauczyciela przedmiotu,

Ważna jest korelacja dydaktyki ratownictwa z psychologią i pozostałymi przedmiotami. Wskazane jest wspólne prowadzenie wybranych zajęć, których tematyka to uzasadnia, przez dwóch lub nawet trzech nauczycieli przedmiotowych.

...