SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA 13.10.2010 R.
Rezerwy w rachunkowości
§ Wartość bilansowa (koszty uzyskania przychodów) i wartość podatkowa à różnice ujmuje się
§ Tworzenie rezerw to przypadek , w którym nie towarzyszy ruch pieniądza.
Pojęcie rezerw bywa różnie definiowane, rozpatruje się go w znaczeniu wąskim i szerokim. W znaczeniu wąskim rezerwa tworzona jest na wszelkiego rodzaju zobowiązaniach, natomiast w szerokim – rezerwy obejmują rezerwy kapitałowe, rezerwy n deprecjację tj. utratę wartości aktywów. Etymologicznie ujmując rezerwa pochodzi od łac. rezerwo (zachowuje), czyli jest to zapas środków przygotowany w przypadku nagłej potrzeby. Rezerwy to pozycje pasywów, które są odpowiednikiem zatrzymanej w jednostce gospodarczej części wygospodarowanego przyrostu środków na pokrycie przewidywanych kosztów i strat.
Rezerwy w prawie bilansowym są traktowane jako zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne, a ich tworzenie równoznaczne jest z powstawaniem w jednostce kosztu lub straty. Ustawa o rachunkowości precyzuje, że rezerwy tworzy się na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę w sposób wiarygodny można oszacować, a w szczególności z tytułu strat z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego.
Rezerwy tworzy się na przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka zobowiązana jest do jej przeprowadzenia lub zawarła w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacyjne pozwalają w sposób wiarygodny oszacunkować wartość przyszłych zobowiązań.
W praktyce i teorii rachunkowości można wyróżnić trzy kategorie rezerw:
1) Kapitałowe
2) Kosztowe związane z realizacją zasady współmierności kosztów i przychodów
3) Sensu stricte tworzone na grożące straty lub odzwierciedlające negatywny wpływ otoczenia na kondycję finansową.
Rezerwy kapitałowe są wyrazem koncepcji zachowania kapitału i wzmocnienia bazy kapitałowej w rachunkowości. Rezerwy kapitałowe są źródłem samofinansowania jednostki gospodarczej i dzielą się na: kapitał zapasowy i inne kapitały rezerwowe. Stanowią one wyraz indywidualnej decyzji zarządzających.
Rezerwy kosztowe tworzy się w przypadku, gdy nie wszystkie wydatki poniesione przez jednostkę gospodarczą w danym okresie dotyczą tego okresu, lecz też następnego lub następnych okresów. Istnieje potrzeba oszacowania kosztów, bo trzeba uwzględnić koszty powstałe, lecz brak jest obecnego dowodu określającego ich wysokość. Mogą pojawić się koszty, których data powstania nie jest jeszcze znana np. koszty napraw gwarancyjnych. Ujęcia księgowego tych rezerw dokonuje się na „Rozliczeniu międzyokresowym kosztów”.
Rezerwy na znane jednostce gospodarczej ryzyko tworzone są zgodnie z realizacją zasady ostrożnej wyceny wg której poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty) uwzględniając m.in. rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń. Zdarzenia te należy uwzględnić bez względu na wynik finansowy, gdy zostaną one ujawnione między dniem bilansowym a dniem w którym rzeczywiście występuje zamknięcie ksiąg bilansowych.
Rezerwy tworzą się zatem wtedy, gdy na jednostce w wyniku przyszłych zdarzeń spoczywa już obecne zobowiązanie do wydatkowania w przyszłości środków lub istnieje znaczne prawdopodobieństwo poniesienia straty a możliwy jest racjonalny stosunek kwoty koniecznej do wywiązania się z tego zobowiązania. Zobowiązanie istnieje gdy jednostka nie ma innej alternatywy niż wydatkowanie na dany cel środków. W strukturze bilansowej rezerwy są prezentowane w pasywach w składzie:
1) Na zobowiązania (rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego)
2) Na świadczenia emerytalne i podobne:
· Długoterminowe
· Krótkoterminowe
3) Pozostałe rezerwy (długoterminowe i krótkoterminowe)
W odniesieniu do rezerw wyróżnia się ich tworzenie, wykorzystanie i rozwiązanie.
Ewidencyjne ujęcie rezerw na wiarygodnie oszacowane straty
1. Utworzenie rezerwy na przewidywane straty z tytułu:
a) Zdarzeń w czasie prowadzenia działalności przez jednostkę np. spraw sądowych;
b) Operacji finansowych np. udzielonych gwarancji na pożyczki;
c) Zdarzeń nie związanych z ogólnym ryzykiem prowadzenia działalności
d) Dodatkowych kosztów i strat spowodowanych zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności przez jednostkę np. postępowanie likwidacyjne.
2. Wykorzystanie lub zmniejszenie rezerw:
a) Uregulowanie roszczeń i zobowiązań w formie przelewów z rachunków bankowych;
b) Przekształcenie całości lub części rezerw na zobowiązania.
3. Rozwiązanie rezerwy na skutek ustania przyczyny utworzenia rezerwy z tytułu:
a) Zdarzeń w czasie prowadzenia działalności przez jednostkę;
b) Operacji finansowych;
c) Innych zdarzeń gospodarczych.
Odroczony podatek dochodowy to podatek fiskalny (należny) nadpłacony lub niedopłacony w danym okresie sprawozdawczym w stosunku do podatku księgowego (bieżącego). Wynika on z różnic między prawem podatkowym i bilansowym w zakresie uznania kosztów i przychodów. Różnice te wpływają na konieczność przekształcenia wyniku finansowego brutto , podstawy opodatkowania, ustalenia obciążenia podatkowego tego wyniku. Rezerwę na OPD ustala się od przejściowych różnic między wykazywaną w Ustawie o Rachunkowości wartością aktywów i pasywów, a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości.
Wartość podatkowa aktywów to kwota wpływająca na pomniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przypadku uzyskania z nich w sposób pośredni lub bezpośredni korzyści ekonomicznych. Jeżeli uzyskanie korzyści ekonomicznych z tytułu określonych aktywów nie powoduje pomniejszenia podstawy obliczenia podatku dochodowego to wartość podatkowa pasywów jest ich wartością księgową pomniejszoną o koszty, które w przyszłości pomniejszą podstawę podatku dochodowego.
Ustalenie różnic przejściowych dotyczących wyceny aktywów i pasywów dla celów bilansu i podatkowych (rozumiana jako kwota przyporządkowana danemu składnikowi aktywów i pasywów służąca celom podatkowym)
Różnice między wartością bilansową aktywów i pasywów, a wartością podatkową mogą i mają charakter przejściowy z punktu widzenia skutków podatkowych i dzielą się na różnice dodatnie i przejściowe ujemne. Dodatnie występuje, gdy księgowa wartość składników aktywów jest większa od wartości podatkowej. Różnice te w przyszłości spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego. Oznacza to, ze jednostka w przyszłości zapłaci podatek dochodowy w wysokości iloczynu dodatniej różnicy przejściowej i stawki podatku dochodowego, jaka będzie obowiązywała w roku powstania zobowiązania podatkowego. Sytuacja ta wymaga utworzenia rezerwy na OPD. Przyczynami utworzenia rezerwy mogą być:
§ zastosowanie amortyzacji środków trwałych różnych stawek, niższej dla ujęcia bilansowego a wyższej dla celów podatkowych;
§ wycena bilansowa aktywów finansowych w cenie rynkowej wyższej od ceny nabycia;
§ występowanie dodatnich różnic kursowych w toku wyceny bilansowej;
§ koszty remontów i innych wydatków rozliczonych w czasie, które są w podstawie opodatkowania w momencie ich poniesienia.
chomikSGHowy