Zakażenie u pacjentów po transplantacji
Immunosupresja – stan zmniejszonej odpowiedzi immunologicznej
Profilaktyka zakażeń po transplantacji
◦ sanacja ognisk
◦ szczepienia
◦ aseptyka podczas przygotowywania do operacji
◦ rygorystyczna aseptyka bloku operacyjnego
◦ profilaktyka okołooperacyjna – antybiotykoterapia
◦ zapobieganie zakażeniom jatrogennym
◦ uświadamianie pacjenta po przeszczepie
◦ dz. specyficzne – antybiotyki
okres pooperacyjny
◦ USG
◦ nakłucie igłowe
◦ pobieranie wydzielin i rozmazów
◦ biopsje przeszczepów
Czynniki mające wpływ na zakażenia:
- rodzaj narządu, czas trwania zabiegu, rozległość
- cewniki w centralnych naczyniach, pęcherzu moczowym, sztuczna wentylacja
- leki immunosupresyjne
- profilaktyka okołooperacyjna, kolonizacja
- długi okres pobytu w szpitalu
- reżimy sanitarne
Źródła zakażeń:
Najważniejsze infekcje po przeszczepie:
Infekcje endogenne:
- G(-) pałeczki tlenowe
- G (+) ziarniaki (gronkowce, paciorkowce)bakterie beztlenowe: Clostridium perfrinens, Bifidobacterium, Arachnia, Eubacterium,
- Grzyby: candida
- Węgorek jelitowy
Związane z przeszczepionym narządem:
- wirusy: CMV, EBV, HBV, HCV, HDV, HIV, herpes simplex
- bakterie G (+): Staphylococcus
- bakterie G(-): E. Coli, Enterobacter, Pseudomonas aerugionosa, Mycobacterium
- pasożyty: Toxoplasma gondi
- Zapalenia płuc oportunistyczne po przeszczepie: lactobacillus
Czynniki etiologiczne:
· P. aerubinosa, Legionella, Aspergillus, M. tuberculosis, H. Capsulatum, Blastomyces, Coccidoides
· Szpitalne ujęcia wody
◦ Legionella
◦ aspergillus
◦ mucor
◦ nocardia
· pokarmy: Salmonella (w jelicie cienkim; nie mylić z durem brzusznym: salmonella typhi), shigella (w jelicie grubym), listeria (może występować z żółtaczką lub bez) lub ziarniaki
Postacie kliniczne zakażeń
· 50-70% bakteryjne
· 30-60% wirusowe
· rzadziej: grzyby, pasożyty
· gorączka (jednorazowo 38,5 lub dłużej 38-38,5)
◦ rozsiana gruźlica
◦ układowa toksoplazmowa
◦ zapalenie płuc (Pneumocystis carini)
◦ rozsiana kandydoza
◦ grzybice układowe (Cryptococcus neoformans)
· zakażenia krwi
· skóry
· układu oddechowego
· pokarmowego
Zakażenia układu pokarmowego:
· rzekomobłoniaste zapalenie jelita – Clostridium dificile (po stosowaniu antybiotyków)
· G(-) pałeczki
· wirusy cytomegalii, opryszczki
· zakażenia jamy brzusznej
◦ G(-) pałeczki jelitowe
Zakażenia układu moczowego
· 30-80% biorców nerek
· niebezpieczne w 3 pierwszych miesiącach po przeszczepie (nawroty, bakteriemia, zaburzenia funkcji przeszczepu, urosepsa)
· enterobacteriaceae: E. Coli (~80%), Klebsiella, Proteus, G(-) pałeczki niefermentujące, enterococcus, staphylococcus aureus, corynebacterium, candida i inne
Zakażenia OUN
· Neisseria meningitidis (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, piorunujące posocznica meningokokowa), H. Influenzae, Streptococcus pneumoniae, Listeria, pałeczko G(-)
· drożdżaki
Infekcje wczesne
· 4 tygodnie
· związane z zabiegiem, intubacją, cewnikiem\
◦ zapalenia płuc i opłucnej
◦ ropnie j. Brzusznej i wątroby
◦ zapalenie dróg żółciowych
◦ zapalenie otrzewnej
◦ ZUM (merki)
Infekcje późne
· 2-6 miesiącach
· pneumocystis carini
· aspergillus, candida
· pseudomonas aeruginosa
· mycobacterium spp., listeria monocytogenes
· pasożyty
· wirusy: CMV, EBV, ospa, półpasiec, HSV 1 i 2
·
Leki stosowane w transplantologii
Steroidy (encorton, decortin): glikokortykosteroidy należą do grupy immunosupresyjnych
Wykazują silne działanie przeciwzapalne, osłabiają układ odpornościowy człowieka
Wskazania do leczenia można podzielić na substytucyjne (zastąpienie, gdy nie wytwarzane są przez korę nadnerczy) i niesubstytucyjne (po przeszczepach, po miastenii, chorobach reumatologicznych, chorobach nerek, wątroby)
W leczeniu pozasubstytucyjnym, stosowane są w bardzo dużych dawkach, w związku z czym takie przyjmowanie wywołuje stan polekowej niedoczynności kory nadnerczy, po odstawieniu leków (osłabnięcia, biegunki, zmniejszone łaknienie, odwodnienie). Nie odstawia się ich nagle, tylko minimalizuje się stopniowo Przyjmuje się je rano, żeby pokryło się z fizjologia (szczyt wydzielania między 3 a 9 rano)
Chorym zaleca się diety wysokobiałkowe, niskowęglowodanowe, preparaty ochronne dla żołądka (ranigast, ale nigdy na czczo)
Leczenie steroidami może powodować pojawienie się skutków ubocznych (zwiększona podatność na zakażenia, cukrzyce, wrzody żołądka, jaskra, zaburzenia snu, nadmierne pocenie się, nadmierne łaknienie, ciemnienie i szybszy przyrost włosów – objawy przejściowe, które ustępują po odstawieniu leków)
Cytostatyki – są lekami przeciwnowotworowymi, ale również mogą być stosowane w transplantologii i chorobach autoimmunologicznych, np. azathioprina - „imuran”. Poprawa tak naprawdę występuje po zakończeniu leczenia, po ok. 3 latach. Podawane często z kortykosteroidami, co umożliwia zmniejszenie dawki leków, co ogranicza skutki toksyczne związane z dużymi dawkami (leukemia, nudności, wymioty, bóle brzucha)
Cyklofosfamid – stosowany najczęściej po grasiczaku (efekty uboczne: wypadanie włosów, zapalenie pęcherza moczowego, niewydolność tarczycy)
Cyklosporyna – antybiotyk polipeptydowy, rzadko stosowany ze względu na toksyczność, po transplantacji nerek, wątroby, serca i płuc, zapobieganiu i leczeniu GVHD, przy zespole nerczycowym, przy ciężkiej łuszczycy
Plazmofereza – leczenie objawowe polegające na wymianie plazmy krwi (jednorazowo ok. 0,5l krwi na 10kg masy ciała) – tylko w stanach zagrażających życiu
Immunoglobuliny – podaje się dożylnie, poprawa występuje po około 4-5 dni, ale to zależy od stanu pacjenta
Mechanizm działania nie jest do końca poznany
preparat: sandoglobulin: wysoka tolerancja, głównie występują IgG, bóle głowy, złe samopoczucie, dreszcze, gorączka
ludi.lg