Glikogen główna postać transportowa u zwierząt.(C6H10O5)n - biopolimer - polisacharyd (wielocukier) zbudowany z glukozy i gromadzony w wątrobie i (w mniejszym stopniu) w tkance mięśniowej. Jest głównym wielocukrowcem stanowiącym materiał zapasowy w komórkach zwierzęcych. Ma strukturę podobną do amylopektyny, tylko, że jego cząsteczki są bardziej rozgałęzione i jego łańcuchy są krótsze. Rozgałęzienie następuje co 8-12 reszt glukozy. W tych narządach glikogen w miarę potrzeby może być szybko rozkładany do glukozy. Do najbogatszych w ten materiał zapasowy tkanek należą granulocyty, mięśnie szkieletowe wątroby, mięśnie gładkie, mięsień sercowy i mózg. Rozkład glikogenu przebiega dwoma torami: fosforolitycznym i hydrolitycznym.
Glikogen (C6H10O5)n (skrobia zwierzęca, mączka zwierzęca) został odkryty przez C. Bernarda (1856) w wątrobie psa. Ma postać białego proszku, nierozpuszczalnego w zimnej wodzie. Polisachardy ten budową przypomina amylopektynę z tym, że jest jeszcze bardziej rozgałęziony. Glikogen stanowi w organizmie zwierzęcym materiał zapasowy, który jest wykorzystywany przez organizm w okresie głodu. Jego rola w organizmie zwierzęcym sprowadza się do roli skrobi w świecie roślinnym, dlatego też nazywamy go skrobią zwierzęcą. Dla organizmów zwierzęcych podstawą pożywienia jest skrobia. Pod działaniem enzymów skrobia ulega hydrolizie do glukozy, która zostaje wessana przez ścianki jelit i dostaje się do krwioobiegu. Część glukozy jest wykorzystywana jako źródło energii, a nadmiar glukozy dostarczonej organizmowi odkłada się w mięśniach i wątrobie w postaci glikogenu. Odkłada się on przede wszystkim w wątrobie, gdzie jego zawartość wynosi od kilku do kilkunastu procent. Glikogen znajduje się również w tkance mięśniowej (ok. 0,2%), krwi i w innych organach wyższych zwierząt (trzustka, płuca, nerki, mózg). Podczas pracy ilość glikogenu maleje, gdyż zamienia się w kwas mlekowy:
(C6H10O5)n + nH2O > 2nC3H6O3
W czasie wypoczynku ilość glikogenu wzrasta. Jego tworzenie się, ważne dla gospodarki energetycznej organizmu, nazywa się glikolizą. W razie niedostatecznego zaopatrzenia organizmu w cukry glikogen zmagazynowany w wątrobie przechodzi pod wpływem enzymów (dzięki łatwo zachodzącej hydrolizie) w glukozę, która jest przekazywana do krwioobiegu, uzupełniając w ten sposób braki pożywienia. W świecie roślinnym glikogen występuje w drożdżach, grzybach i glonach. Enzymem rozkładającym glikogen jest fosforylaza gliko-genowa występująca w dwóch formach: w formie aktywnej a, której aktywność jest niezależna od poziomu ATP i AMP (6-fosforan glikozy) i w formie nieaktywnej b, na którą wpływa inhibicyjnie ATP i 6-fosforan glukozy, ale przy udziale ATP i kinazy fosforylazy w obecności hormonu adrenaliny fosforylaza b ulega przekształceniu w formę a.
cytrynka0610