12 sposobów na problemy z rozliczaniem wynagrodzeń.pdf

INFOR LEX Księgowość

Strona 1 z 34

IPP24.pl 8/2010 z 08.11.2010 [dodatek: Biblioteka Infor Lex, str. 2]

12 sposobów na problemy z rozliczaniem wynagrodzeń

Zatrudniając pracownika, pracodawca jest zawsze zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia. Od 2009

roku pracownicy mogą otrzymać pensję zarówno w złotówkach, jak i w walutach obcych. Jeśli

pracodawca nie wypłaci wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje roszczenie o jego wypłatę w

umówionej wysokości.

Umowa o pracę musi zawierać postanowienia dotyczące wynagrodzenia. Powinno ono być godziwe, a także

odpowiadać rodzajowi wykonywanej pracy. Pracodawca, ustalając wysokość wynagrodzenia, powinien się kierować

kryteriami ściśle określonymi przez kodeks pracy (k.p.).

Wynagrodzenie powinno spełniać następujące wymagania:

● odpowiadać kwalifikacjom odpowiednim do wykonania pracy na danym stanowisku,

● uwzględniać ilość i jakość świadczonej pracy.

Wysokość oraz zasady przyznawania konkretnych stawek wynagrodzenia sporządza się w zakładowym regulaminie

wynagradzania bądź układzie zbiorowym pracy.

1. Osoby uprawnione do odbioru wynagrodzenia

Do odbioru wynagrodzenia za pracę uprawniony jest pracownik. Jednak w określonych prawem przypadkach

wynagrodzenie to może podjąć za pracownika inna osoba.

Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. A zatem umowa

przenosząca na osobę trzecią prawo do wynagrodzenia byłaby w świetle przepisów kodeksu pracy nieważna,

natomiast na pracodawcy ciążyłby obowiązek wypłaty wynagrodzenia pracownikowi, a nie innej osobie, z którą

pracownik zawarł taką umowę.

Wypłata do rąk pracownika

Zasadą jest wypłata wynagrodzenia do rąk pracownika. Pracodawca jest zobowiązany wypłacać wynagrodzenie w

miejscu, terminie i czasie określonym w regulaminie pracy lub innych przepisach prawa pracy (np. układzie

zbiorowym pracy). Jeżeli pracownik nie odbierze wynagrodzenia w ustalonym terminie i miejscu wypłaty, to

pracodawca nie musi podejmować dodatkowych czynności mających na celu przekazanie pracownikowi

wynagrodzenia, np. przesłać wynagrodzenie na adres zamieszkania pracownika.

Wyjątek od zasady wypłaty wynagrodzenia do rąk pracownika wprowadza art. 86 § 3 k.p. Zgodnie z tym przepisem

wypłata wynagrodzenia w inny sposób jest możliwa wówczas, gdy stanowi tak układ zbiorowy pracy lub pracownik

uprzednio wyrazi na to zgodę na piśmie. Z przepisu tego nie wynika, jakie inne sposoby wypłaty wynagrodzenia

można dopuścić w układzie lub za pisemną zgodą pracownika. Najczęściej przewidzianym w tym trybie sposobem

wypłaty wynagrodzenia jest przelew na konto bankowe pracownika. Możliwe jest również – najczęściej na wniosek

pracownika – przekazywanie wynagrodzenia pocztą na wskazany przez pracownika adres. Wypłacając

wynagrodzenie w inny sposób niż do rąk pracownika, należy pamiętać, że pracownik powinien mieć możliwość

dysponowania wynagrodzeniem w dniu ustalonym jako dzień wypłaty wynagrodzenia. Pracodawca musi zatem

dokonać przelewu wynagrodzenia na konto pracownika lub przesłać pieniądze przekazem pocztowym z

odpowiednim wyprzedzeniem.

Warunkiem prawidłowego wykonania zobowiązania przez pracodawcę w przypadku dokonywania wypłaty

wynagrodzenie za pracę w inny sposób niż do rąk pracownika jest udzielenie przez pracownika uprzedniej zgody na

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I37.2010.008.001000200,12spo...

20110623

INFOR LEX Księgowość

Strona 2 z 34

piśmie. Dla zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na

dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli (art. 78 k.c.). Wymaganie pisemnej zgody pracownika na

bezgotówkową formę wypłaty wynagrodzenia za pracę ma ściśle bezwzględnie obowiązujący charakter, a

postanowienie regulaminu pracy dopuszczające ustną zgodę jest nieważne (wyrok Sądu Najwyższego z 24 września

2003 r., sygn. akt I PK 324/02 , OSNP 2004/18/313).

Odbiór wynagrodzenia przez pełnomocnika

Pracownik może upoważnić do odbioru wynagrodzenia inną osobę, udzielając jej w tym celu pełnomocnictwa.

Przepisy kodeksu pracy nie regulują kwestii związanych z udzieleniem pełnomocnictwa, a zatem na mocy art. 300

k.p. należy stosować odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego. Pełnomocnictwo może mieć charakter ogólny,

obejmujący ogół czynności w sferze zwykłego zarządu (art. 98 k.c.). W tym pojęciu mieści się zatem umocowanie

do odbioru wynagrodzenia. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie

(art. 99 § 2 k.c.).

Pracownik może też udzielić innej osobie pełnomocnictwa tylko do dokonania określonej czynności, np. odbioru

wynagrodzenia. W tym przypadku przepisy nie wymagają dla skuteczności tego pełnomocnictwa formy pisemnej.

Zasadą jest bowiem, że pełnomocnictwo może być skutecznie udzielone ustnie i w sposób dorozumiany. Wyjątek

dotyczy pełnomocnictwa ogólnego, które powinno być udzielone na piśmie, oraz pełnomocnictwa do dokonania

czynności prawnej, do której ważności potrzebna jest szczególna forma – wówczas pełnomocnictwo powinno być

udzielone w tej samej formie (np. aktu notarialnego). W doktrynie prawa pracy przyjmuje się jednak, że

pełnomocnictwo do odbioru wynagrodzenia za pracownika powinno być przez niego udzielone na piśmie, a także

powinno wskazywać osobę upoważnioną do odbioru wynagrodzenia. Skoro art. 86 § 3 k.p. wymaga wyrażenia

przez pracownika zgody na piśmie w razie spełnienia przez pracodawcę obowiązku wypłaty wynagrodzenia w inny

sposób niż do rąk pracownika, to taka sama forma jest wymagana w przypadku wypłaty wynagrodzenia osobie

trzeciej.

Odbiór wynagrodzenia przez współmałżonka

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują dwa przypadki, w których wynagrodzenie przysługujące

pracownikowi może odebrać jego współmałżonek. Taka możliwość istnieje w przypadku nakazania przez sąd

wypłaty wynagrodzenia do rąk drugiego z małżonków (art. 28 k.r.o.) oraz w razie wystąpienia przemijającej

przeszkody dotyczącej jednego z małżonków (art. 29 k.r.o.).

Jeżeli jedno z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku

przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, aby wynagrodzenie za pracę albo inne

należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka.

Przesłankami skorzystania przez jedno z małżonków z możliwości sądowego nakazania wypłaty do jego rąk

wynagrodzenia są

● niewypełnianie przez współmałżonka obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny,

● pozostawanie przez małżonków we wspólnym pożyciu.

Zarówno faktyczna, jak i orzeczona separacja wyłącza możliwość wydania przez sąd nakazu wypłacenia

wynagrodzenia drugiemu małżonkowi. Rozstrzygnięcie o zaspokajaniu potrzeb rodziny następuje przez nakazanie

wypłacania wynagrodzenia za pracę, które obejmuje zarówno płacę zasadniczą, jak i wszelkie dodatki, dopłaty i

ekwiwalenty pieniężne, oraz renty, emerytury, a także wszelkich stałych i powtarzających się świadczeń albo innych

należności (uchwała Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42).

Wydany przez sąd nakaz zachowuje moc, mimo ustania po jego wydaniu wspólnego pożycia małżonków. Sąd może

jednak na wniosek każdego z małżonków nakaz ten zmienić albo uchylić.

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I37.2010.008.001000200,12spo...

20110623

INFOR LEX Księgowość

Strona 3 z 34

W razie przemijającej przeszkody, która dotyczy jednego z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu, drugie

z małżonków może za niego działać w sprawach zwykłego zarządu, w szczególności może bez pełnomocnictwa

pobierać przypadające należności, chyba że sprzeciwia się temu małżonek, którego przeszkoda dotyczy. Artykuł 29

k.r.o. przewiduje, że względem osób trzecich sprzeciw jest skuteczny, jeżeli był im wiadomy.

Możliwość skutecznego działania bez pełnomocnictwa w imieniu współmałżonka uzależniona jest od łącznego

spełnienia trzech przesłanek:

● pozostawania przez małżonków we wspólnym pożyciu,

● wystąpienia przemijającej przeszkody dotyczącej małżonka reprezentowanego,

● brak sprzeciwu tego małżonka, którego dotyczy przemijająca przeszkoda.

Przemijająca przeszkoda oznacza przeszkodę, która uniemożliwia lub utrudnia osobiste działanie małżonka (np.

choroba pracownika, czasowy wyjazd do innej miejscowości), ale nie może mieć jednak charakteru trwałego.

Małżonek, którego dotyczy przeszkoda, może się sprzeciwić reprezentowaniu go przez drugiego małżonka. Sprzeciw

ten może być wyraźny (np. przez złożenie pracodawcy stosownego oświadczenia) lub dorozumiany (np. przez

ustanowienie pełnomocnictwa ogólnego dla osoby).

2. Wynagrodzenia wypłacane w walutach obcych

W aktualnym stanie prawnym nie istnieją żadne ograniczenia dotyczące waluty, w jakiej wypłacane są

wynagrodzenia za pracę. Do 23 stycznia 2009 r. regulowanie zobowiązań powstałych na terytorium kraju w

walutach obcych odbywało się sporadycznie. Obecnie, po nowelizacji art. 358 k.c. oraz uchyleniu pkt 15 art. 9

ustawy – Prawo dewizowe, nie ma przeszkód, aby wynagrodzenie ustalać i wypłacać w walutach obcych. Możliwość

ta jest coraz częściej wykorzystywana głównie w firmach z kapitałem zagranicznym.

Jesteśmy spółką z kapitałem zagranicznym. Jeden z pracowników ma wynagrodzenie ustalane w

euro. Wypłata również jest dokonywana w euro. Według jakiego kursu powinniśmy przeliczyć

wynagrodzenie, aby prawidłowo sporządzić i zaksięgować listę płac?

Zobowiązania publicznoprawne związane z wynagrodzeniami, tzn. podatek PIT i składki ZUS, są obliczane i

odprowadzane w złotych polskich.

Aby prawidłowo obliczyć przychód pracownika ze stosunku pracy, wartość wynagrodzenia wyrażonego w walucie

obcej należy przeliczyć na walutę polską:

● według kursu stosowanego przez bank pracownika z dnia postawienia wynagrodzenia do dyspozycji pracownika i

mającego zastosowanie przy kupnie, albo

● według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego dzień obciążenia rachunku bankowego pracodawcy, jeżeli

bank, z którego usług korzysta podatnik, stosuje różne kursy walut obcych i nie jest możliwe zastosowanie tego

kursu lub bank nie ogłasza kursu walut, a także kiedy wynagrodzenie pracownika nie jest przekazywane na konto

bankowe.

Natomiast w księgach rachunkowych koszt wynagrodzenia zarówno dla celów bilansowych, jak i dla celów

podatkowych należy przeliczyć według średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Rozliczenie pensji wypłacanej w walucie stwarza pewne problemy praktyczne w aspekcie naliczenia listy płac, a

także jej ujęcia w księgach rachunkowych. Niezależnie od waluty wypłaty zarówno zaliczka na podatek dochodowy,

jak i obowiązkowe składki odprowadzane do ZUS muszą być obliczone i odprowadzone w złotych polskich.

Powstaje pytanie, według jakiego kursu przeliczyć:

● przychód uzyskany przez pracownika dla celów naliczenia zaliczki na podatek dochodowy,

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I37.2010.008.001000200,12spo...

20110623

INFOR LEX Księgowość

Strona 4 z 34

● przychód uzyskany przez pracownika, stanowiący podstawę naliczenia składek ZUS,

● koszty pracodawcy dla celów bilansowych i podatkowych.

Przychód ze stosunku pracy

Do wyliczenia przychodu pracownika ze stosunku pracy zastosowanie mają zapisy art. 11 ust. 3 i 4 oraz 11a ustawy

o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy zastosować kurs kupna stosowany przez bank pracownika z

dnia postawienia wynagrodzenia do jego dyspozycji albo kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień obciążenia

rachunku bankowego pracodawcy.

Wybór kursu zależy od tego, czy pracownik w ogóle korzysta z usług banku oraz czy bank pracownika stosuje różne

kursy walut lub ich nie ogłasza. Kwestia przeliczania wynagrodzeń w walutach obcych doczekała się już kilku

interpretacji indywidualnych. Organy zajmują tutaj jednolite stanowisko. Jako przykład fragment interpretacji

indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 29 października 2009 r. (sygn. ITPB2/415657/09/ENB;

publ. http://sip.mf.gov.pl/sip): „Dla celów właściwego obliczenia kwot przychodu oraz zaliczek na podatek

dochodowy od osób fizycznych [spółka] powinna przeliczyć na złote polskie wynagrodzenia z tytułu umów o pracę,

ustalone i wypłacane pracownikom w Euro według kursów z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji

pracownika, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzysta pracownik, i mających zastosowanie przy kupnie

walut. W sytuacji natomiast gdy bank, z którego usług korzysta podatnik, stosuje różne kursy walut obcych i nie

jest możliwe zastosowanie tego kursu lub też bank nie ogłasza kursu walut, do przeliczenia przychodu uzyskanego

przez podatnika na złote stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego

poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Jednocześnie, w tym przypadku za moment uzyskania przychodu

przez pracownika należy uznać – wbrew opinii Wnioskodawcy – moment obciążenia rachunku pracodawcy, a nie

dzień, w którym wynagrodzenie wpływa na rachunek pracownika. Wobec powyższego, w świetle przepisów

podatkowych Spółka nie ma również obowiązku dokonywania dodatkowych rozliczeń (korekt) wynagrodzeń ze

stosunku pracy z uwagi na ewentualne różnice kursowe, które mogą wystąpić pomiędzy kursem Euro z dnia

obciążenia rachunku Spółki oraz z dnia uznania rachunku pracownika” (np. interpretacje: z 29 października 2009 r.,

ITPB2/415679/09/ENB , z 5 maja 2009 r., IPPB2/415120/094/JB , z 4 czerwca 2009 r., ITPB2/415237/09/IB ,

publikowanych na stronach Ministerstwa Finansów).

Momentem uzyskania przychodu przez pracownika jest moment obciążenia rachunku pracodawcy, a

nie dzień, w którym wynagrodzenie wpływa na rachunek pracownika

PRZYKŁAD

Spółka z o.o. wypłaca pracownikom wynagrodzenia w euro. Lista płac jest naliczana każdego

przedostatniego roboczego dnia miesiąca i w tym samym dniu następuje wypłata wynagrodzeń.

Pracownicy posiadają konta w bankach, które ustalają kursy walut wielokrotnie w ciągu dnia, dlatego

wynagrodzenia są przeliczane według kursu obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień obciążenia

rachunku bankowego pracodawcy. W tabeli przedstawiono naliczenie listy płac za przykładowy miesiąc

dla jednego pracownika przy następujących założeniach:

● wynagrodzenie zasadnicze brutto: 2000 euro,

● kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień wypłaty wynagrodzeń: 4 zł/euro,

● koszty uzyskania przychodów: 111,25 zł,

● stawka ubezpieczenia wypadkowego: 1,67%,

● zapłata wynagrodzenia nastąpiła z konta bankowego prowadzonego w euro przy kursie rozchodu 4,10

zł/euro.

Wynagrodzenia wypłacane w walutach obcych

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I37.2010.008.001000200,12spo...

20110623

INFOR LEX Księgowość

Strona 5 z 34

Składniki listy płac

Kwota

Wynagrodzenie brutto: 2000 euro x 4 zł/euro

8 000,00

Składki na ubezpieczenia społeczne obciążające pracownika 13,71% x 8000 zł = 1096,80 zł

1 096,80

emerytalna 9,76%, rentowa 1,5%, chorobowa 2,45%)

Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: 8000 zł – 1096,80 zł = 6903,20 zł

6 903,20

Składka na ubezpieczenie zdrowotne:

621,29

● pobrana z wynagrodzenia pracownika: 6903,20 zł x 9%

535,00

● podlegająca odliczeniu od podatku dochodowego: 6903,20 zł x 7,75%

Koszty uzyskania przychodów

111,25

Podstawa naliczenia podatku dochodowego: 8000 zł – 1096,80 zł – 111,25 zł

6 792,00

(po zaokrągleniu do pełnych złotych)

Zaliczka na podatek dochodowy: (6792,00 zł x 18%) – 46,33 zł

1 176,23

Zaliczka po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne 1176,23 zł – 535 zł

641,00

(po zaokrągleniu do pełnych złotych)

Kwota wynagrodzenia netto: 8000 zł – 1096,80 zł – 621,29 zł – 641 zł

5 640,91

Kwota wynagrodzenia w walucie wypłaty: 5640,91 zł : 4 zł/euro

1 410,23

Składki ZUS obciążające pracodawcę: 8000 zł x 18,48%

1 478,40

emerytalna 9,76%, rentowa 4,5%, wypadkowa 1,67%, FP 2,45%, FGŚP 0,1%)

Kurs euro na własnym rachunku bankowym zastosowany przy rozchodzie

4,1 zł/

Wartość wynagrodzenia według kursu euro zastosowanego przy rozchodzie z rachunku bankowego:

5 781,94

1410,23 euro x 4,1 zł/euro = 5781,94 zł

Różnica kursowa ujemna: 5781,94 zł – 5640,91 zł = 141,03 zł

141,03

Podstawa naliczania składek ZUS

Przy wyliczaniu podstawy naliczania składek ZUS należy zastosować taki sam kurs jak przy wyliczeniu przychodu

pracownika. Zgodnie z zapisami § 4 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych

zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przy obliczaniu składek ZUS

przychody pracownika osiągane w walutach obcych przelicza się na złote w sposób przyjęty w przepisach o podatku

dochodowym od osób fizycznych.

Koszty pracodawcy

Do wyliczenia kosztów pracodawcy z tytułu wynagrodzeń ustalonych w walucie, do celów zarówno bilansowych, jak

i podatkowych należy dokonać przeliczenia według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego dzień poniesienia

kosztu (art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej: updop, a w przypadku

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I37.2010.008.001000200,12spo...

20110623

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: