dr Danuta Krzyżyk.doc

Słuch fonematyczny i artykulacja a sprawność ortograficzna

dr Danuta Krzyżyk – nauczyciel akademicki,

Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski

Uczestnicy warsztatu poznają/opanują:

·        rolę słuchu fonematycznego i poprawnej artykulacji w nauce ortografii,

·        typy błędów ortograficznych i pomyłek uczniów z obniżonym słuchem fonematycznym i trudnościami artykulacyjnymi,

·        zasady ułatwiające naukę ortografii uczniów z obniżonym słuchem fonematycznym i trudnościami artykulacyjnymi,

·        ćwiczenia doskonalące sprawność ortograficzną (ćwiczeń integrujących kształcenie różnych sprawności i dyktand, m.in. dyktand twórczych, wybranych reguł i form, z coraz dłuższymi zdaniami, z analizą i syntezą głoskową oraz sylabową).

Warsztaty będą poświęcone pracy nad sprawnością ortograficzną uczniów z wykorzystaniem ćwiczeń, które jednocześnie sprzyjają rozwijaniu (doskonaleniu) słuchu fonematycznego i poprawnej artykulacji. W trakcie zajęć ich uczestnicy poznają różne ćwiczenia ortograficzne przydatne do pracy z uczniami, którym poprawny zapis wielu ortogramów sprawia trudności ze względu obniżony poziom słuchu fonematycznego i kłopoty artykulacyjne. Warsztaty będą się składać z trzech segmentów: krótkiego wprowadzenia w problematykę, prezentację poszczególnych typów ćwiczeń  wraz z materiałem ilustracyjnym, pracę uczestników warsztatów z poszczególnymi z wybranymi rodzajami zadań.

Słuch fonematyczny, zdolność analizy i syntezy oraz dokonywania różnorodnych operacji w strukturze dźwiękowej wyrazu, a także poprawna artykulacja odgrywają ważną rolę w nauce poprawnego pisania. Uczniowie z obniżonym poziomem słuchu fonematycznego i z wadami wymowy, niepoprawnie wymawiający głoski i grupy głosek z powodu złych nawyków popełniają dużo błędów ortograficznych i pomyłek (przestawiają, opuszczają bądź dodają litery i sylaby). Czynią to przede wszystkim w trakcie pisania ze słuchu, ale także w czasie przepisywania tekstu z tablicy lub podręcznika, pisania z pamięci oraz samodzielnego pisania na zadany temat.

Wykorzystane w trakcie warsztatów ćwiczenia mają zapobiegać powstawaniu tego typu błędów i przezwyciężać trudności ortograficzne uczniów, dodatkowo ich celem jest także usprawnianie percepcji słuchowej uczniów (umiejętności różnicowania dźwięków, analizy i syntezy słuchowej, prawidłowej artykulacji, pamięci słuchowej, koordynacji słuchowo-wzrokowej i słuchowo-ruchowej). Zaproponowane ćwiczenia można wykorzystywać zarówno na lekcjach języka polskiego, jak i w trakcie zajęć terapeutycznych. Z powodzeniem mogą je wykonywać również uczniowie, u których nie obserwujemy zaburzeń w rozwoju słuchu fonematycznego czy kłopotów z właściwą artykulacją.