{1}{100}www.napiprojekt.pl - nowa jakoć napisów.|Napisy zostały specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. {12}{50}Na poczštku była ciemnoć... {51}{101}I nagle|BANG! {102}{177}Narodziła się nieskończona {178}{242}przestrzeń, czas i materia. {243}{303}Teraz spoglšdamy dalej, {304}{353}poza granice postrzegania, {354}{426}w miejscu nazywanym|Wszechwiatem. {545}{691}Największe rzeczy we wszechwiecie|to olbrzymie bestie. {692}{803}Każda z nich to waga ciężka|w galaktycznej kategorii. {804}{868}Wszechwiat jest niewyobrażalnie duży. {869}{912}Jest tak duży, że ciężko ludziom {913}{1010}wyobrazić sobie go w tej skali. {1011}{1090}Zarówno na Ziemi, jak i|w przestrzeni wielkoć ma znaczenie, {1091}{1186}lecz w zupełnie inny sposób. {1187}{1319}W kosmosie większe niekoniecznie znaczy lepsze. {1320}{1447}Często najwięksi umierajš młodo. {1454}{1590}{F:Book Antiqua}{c:$CCCC33}Tłumaczenie:|{c:$22AAFF}amon31 {1590}{1700}{C:$aaccff}Wszechwiat 2x16|{y:i}Największe obiekty w kosmosie {1858}{1973}Sš Mount Everestem przestrzeni kosmicznej. {1974}{2070}Astronomowie celujš w nie swymi|teleskopami niczym paparazzi, {2071}{2185}chcšc złapać obraz każdego ruchu. {2186}{2256}Sš największymi obiektami we wszechwiecie, {2257}{2351}a ich rozmiary sš naprawdę oszałamiajšce. {2352}{2414}Korzyci z bycia dużym we wszechwiecie sš takie, {2415}{2486}że kosmos jest jeszcze większy, {2487}{2549}zatem istnieje sporo miejsca by się rozłożyć {2550}{2598}i zostać zmierzonym {2599}{2733}przez inteligentnš cywilizację,|która na ciebie patrzy. {2734}{2776}Pierwsze, o czym się dowiadujesz, {2777}{2810}kiedy rozpoczynasz przygodę z astronomiš {2811}{2875}sš ogromne rozmiary kosmicznych obiektów. {2876}{2904}Prawie wszystko {2905}{2983}wykracza poza ludzkie pojęcie, {2984}{3149}to rzeczy, których nigdy|nie dowiadczymy w normalnym życiu. {3150}{3295}Kosmos pełen jest gigantycznych obiektów. {3296}{3334}W układzie słonecznym {3335}{3449}Ziemia jest pištš co do wielkoci planetš, {3450}{3524}lecz jej rozmiary sš setki|milionów miliardów razy mniejsze {3525}{3625}od największych obiektów wszechwiata. {3626}{3681}Co więc się kryje za terminem {3682}{3798}największego obiektu w kosmosie? {3799}{3883}Większoć astronomów jest zgodna,|że jest to kosmiczna sieć, {3884}{3964}nieskończony szkielet dla supergromad galaktyk {3965}{4010}otoczonych ciemnš materiš, {4011}{4080}niewidzialnš i tajemniczš formš materii, {4081}{4194}która stanowi 90% masy wszechwiata. {4195}{4223}Największym obiektem w kosmosie, {4224}{4282}o ile w ogóle można to wzišć za obiekt, {4283}{4327}jest sieć ciemnej materii {4328}{4422}wypełniajšca całš przestrzeń kosmicznš. {4423}{4488}Ciemnej materii nie jestemy|w stanie nawet zobaczyć. {4489}{4528}Nie emituje wiatła, {4529}{4582}lecz wypełnia przestrzeń kosmicznš {4583}{4644}tworzšc pewnš strukturę. {4645}{4693}Ciemna materia jest bardziej tajemnicza, {4694}{4726}niż wydaje się większoci ludzi. {4727}{4796}Materia jest czym zupełnie innym, {4797}{4826}niż to, z czego jestem zbudowany. {4827}{4853}Nie można jej wyczuć. {4854}{4882}Nie można jej dotknšć. {4883}{5026}Jedynie oddziałuje grawitacyjnie. {5027}{5098}Kosmicznš sieć ciemnej materii można zaobserwować, {5099}{5207}kiedy otacza jaki obiekt. {5213}{5248}Jest niczym włóknista, {5249}{5304}trójwymiarowa, pajęcza sieć. {5305}{5350}W centrach wirów {5351}{5382}znajdujš się supergromady {5383}{5433}składajšce się z tysięcy galaktyk {5434}{5489}połšczonych ze sobš włóknami {5490}{5600}rozbiegajšcymi się|po całej przestrzeni kosmicznej. {5601}{5659}Najgłębsza, najmocniejsza grawitacja {5660}{5732}znajduje się na przecięciach tych włókien, {5733}{5784}to tam kumuluje się gaz {5785}{5889}i formujš się galaktyki,|gromady galaktyk. {5890}{6118}Jak duża jest więc kosmiczna sieć? {6119}{6190}Gdyby przyrównać Drogę Mlecznš|do ziarenka maku, {6191}{6293}obserwowalny obszar wszechwiata,|czyli to co widzimy {6295}{6357}miałby rozmiary stadionu Rose Bowl w Kalifornii. {6358}{6435}Cała jego objętoć|wypełniona jest kosmicznš sieciš {6436}{6466}łšczšcš ze sobš supergromady, {6468}{6521}z jednej krawędzi wszechwiata do drugiej. {6662}{6751}Pochodzenie kosmicznej sieci pozostaje nieznane, {6753}{6816}ale naukowcy uważajš,|że jej ziarno zostało zasiane {6817}{6943}w Wielkim Wybuchu,|narodzinach wszechwiata. {6944}{6972}Podczas Wielkiego Wybuchu {6973}{7021}wszechwiat zasadniczo wybuchł, {7022}{7065}zaczšł bardzo szybko pęcznieć, {7066}{7096}zatem kosmiczna sieć {7097}{7132}składa się z oryginalnej materii {7133}{7186}powstałej podczas Wielkiego Wybuchu, {7187}{7243}wystrzelonej do bardzo,|bardzo wielkich obiektów, {7244}{7297}które dzi możemy obserwować. {7417}{7513}Naukowcy starajš się|stworzyć mapę kosmicznej sieci {7514}{7629}wypełniajšcej wszechwiat. {7630}{7699}Jednym ze sposobów jest obserwacja|goršcych obłoków gazów, które emitujš promienie X, {7700}{7737}okrelanie ich zawartoci {7738}{7802}poprzez obecnoć silnej grawitacji|pochodzšcej od ciemnej materii. {7803}{7846}Innym sposobem jest tzw. {7847}{7934}soczewkowanie grawitacyjne,|czyli zaginanie toru wiatła {7935}{7998}przez grawitację kosmicznej sieci, {7999}{8063}zatem jestemy w stanie zaobserwować linie {8064}{8102}kosmicznej sieci {8103}{8215}dzięki zakłóceniom promieni|wietlnych przez nie przechodzšcych. {8216}{8245}Kosmiczna sieć {8246}{8313}występuje w zasadzie wszędzie, {8314}{8349}lecz niektórzy nie uważajš {8350}{8419}jej za największy obiekt we wszechwiecie, {8420}{8475}gdyż sieć nie jest jednostajnie połšczona {8476}{8580}w całej przestrzeni. {8581}{8628}Kosmiczna sieć ciemnej materii|nie jest największym {8629}{8691}skupiskiem sił grawitacyjnych, {8692}{8725}gdyż cała materia wszechwiata {8726}{8761}tak szybko się rozprzestrzeniła, {8762}{8801}że siła grawitacji nie jest w stanie {8802}{8855}utrzymać jej w jednym miejscu, {8856}{8887}podczas gdy supergromady galaktyk {8888}{8952}skupiajš tak dużš iloć masy, {8953}{8984}że ich grawitacja {8985}{9041}trzyma je razem {9042}{9092}przez bardzo długi czas. {9193}{9239}Astronomowie z grubsza szacujš, {9240}{9295}że kosmiczna sieć może zawierać {9302}{9383}setki tysięcy supergromad. {9384}{9443}To ogromne skupiska galaktyk, {9444}{9483}powišzanych grawitacjš {9484}{9613}na przestrzeni setek milionów lat wietlnych. {9614}{9676}We wszechwiecie obowišzuje pewna hierarchia. {9677}{9705}Gwiazdy tworzš galaktyki, {9706}{9749}galaktyki tworzš gromady, {9750}{9807}gromady tworzš supergromady. {9808}{9843}Można przytoczyć takie porównanie, {9844}{9932}w którym gromada to miasto|na kontynencie północno-amerykańskim, {9933}{10007}a supergromada to zrzeszenie miast {10008}{10043}Ameryki Północnej, {10044}{10079}Europy, {10080}{10237}Azji itp. {10238}{10267}Obecnie rekord {10268}{10307}największej supergromady galaktyk należy {10308}{10391}do supergromady Shapleya. {10392}{10431}Ta niezykle gęsta gromada {10432}{10531}ma długoć 400 mln|lat wietlnych. {10532}{10604}Najszybszy międzyplanetarny statek {10605}{10751}musiałby lecieć tryliony lat. {10752}{10842}Supergromada Shapleya|rozpociera się przez kilka konstelacji {10843}{10911}i znajduje się prawie|650 mln lat wietlnych {10912}{10972}od Drogi Mlecznej. {11112}{11147}To mała łódka, {11148}{11200}replika statku Queen Mary, {11201}{11247}który widać tuż za mnš. {11248}{11324}Zabawka ta jest prawie 4000 razy mniejsza, {11325}{11361}od prawdziwego statku. {11362}{11395}Wyobracie sobie, {11396}{11448}że Droga Mleczna {11449}{11503}ma rozmiary takiej zabawki, {11504}{11549}wtedy jedna z największych supergromad, {11550}{11607}czyli znana nam Supergromada Shapleya {11608}{11673}będzie miała takie rozmiary,|jak Queen Mary. {11674}{11703}Zatem Supergromada Shapleya {11704}{11810}jest 4000 razy większa od naszej galaktyki. {11811}{11847}To jeden z najbardziej masywnych obiektów, {11848}{11892}ze wszystkich znanych nam we wszechwiecie. {11997}{12044}O supergromadach astronomowie wiedzieli {12045}{12099}już w latach 50-tych XX wieku, {12100}{12151}lecz dopiero teraz odkryli ich pochodzenie {12152}{12176}dzięki pomiarom {12177}{12234}kosmicznego promieniowania tła, {12235}{12374}które jest pozostałociš po Wielkim Wybuchu. {12375}{12431}Wnioskuje się, że supergromady, {12432}{12482}łšcznie z Supergromadš Shapleya {12483}{12545}rozpoczęły swe życie {12546}{12656}przeszło 13 mld lat temu. {12657}{12714}W miarę rozwoju i ekspansji wszechwiata, {12715}{12753}siły grawitacji {12754}{12816}w gęstszych regionach wszechwiata {12817}{12888}przycišgały coraz więcej materii. {12889}{12915}Shapley jest więc gromadš, {12916}{12968}która generalnie przycišgajšc {12969}{13028}do siebie galaktyki {13029}{13113}w miarę upływu czasu stała się tak duża. {13114}{13188}To niesamowite, ale naukowcy sšdzš,|że supergromada Shapleya {13189}{13295}może być jeszcze większa. {13296}{13351}To co widzimy, może być|właciwie tylko wycinkiem {13352}{13416}tego, co naprawdę zawiera ta supergromada. {13422}{13491}Kiedy wystrzelony zostanie|teleskop kosmiczny WISE, {13492}{13556}będziemy mieć możliwoć|spojrzeć 10 razy dalej {13557}{13588}z nadziejš na obserwację {13589}{13619}reszty Supergromady Shapleya, {13620}{13651}zobaczenia, czy jest jeszcze masywniejsza, {13652}{13740}niż to, co obserwujemy dzi. {13741}{13829}Supergromady galaktyk|będš trwać niezmiennie, {13830}{13928}gdyż wišże je siła grawitacji. {13929}{13965}To grawitacja trzyma je w ryzach. {13966}{14013}Nawet ekspansja wszechwiata {14014}{14114}nie wpływa na nie negatywnie, {14115}{14171}więc będš wiecznie orbitować wokół siebie. {14320}{14404}My również żyjemy w takiej supergromadzie, {14405}{14442}ale jej rozmiary wynoszš mniej niż połowę, {14443}{...
randal_flagg