{1}{1}23.976 {36}{113}Na poczštku była ciemnoć.|I nagle {121}{148}BANG! {148}{269}Narodziła się nieskończona|przestrzeń, czas i materia. {285}{391}Teraz spoglšdamy dalej,|poza granice postrzegania, {397}{456}w miejscu nazywanym Wszechwiatem. {457}{552}www.NapiProjekt.pl - nowa jakoć napisów.|Napisy zostały specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. {553}{673}Asteroidy i komety -|Nasi gwiezdni znajomi. {732}{810}Kryjš tajemnice|powstania naszej planety {880}{952}i być może poczštków życia. {954}{1020}Asteroidy i komety|mogš być również ródłem {1020}{1085}większoci komponentów|niezbędnych do życia. {1139}{1256}Ale te skaliste obiekty|potrafiš tworzyć i niszczyć. {1307}{1376}Nie chodzi o to czy|nastšpi uderzenie, {1377}{1417}ale kiedy i gdzie. {1445}{1552}Asteroidy i komety sš wcišż|kosmicznym wrogiem numer jeden. {1589}{1677}Między czasie,|mogš dostarczyć istotnych danych {1678}{1782}które kiedy ocalš ludzkoć|przed całkowitš zagładš. {1861}{1925}{Y:b}{C:$aaccff}Tłumaczenie: MaX2oo|Korekta: amon31 {1970}{2063}{Y:b,i}{C:$aaccff}Wszechwiat 3x06|Zabójcze komety i meteoryty {2188}{2238}Jest lato w Kalifornii. {2344}{2378}Ludzie załatwiajš sprawy {2380}{2446}niewiadomi tego|co dzieje się nad ich głowami. {2611}{2656}Bez ostrzeżenia {2658}{2775}ogromna kula ognia spada|z nieba niczym pocisk. {2837}{2936}Po uderzeniu,|zaczyna się zniszczenie. {3098}{3200}To nie jest prawdziwe wydarzenie,|chociaż mogłoby nim być. {3280}{3332}Na Uniwersytecie w Arizonie {3334}{3402}planetolog Jay Melosh|wraz z kolegami {3402}{3454}założyli interaktywnš|stronę internetowš {3454}{3495}analizujšcš skutki {3496}{3564}uderzeń w Ziemię|asteroid i komet. {3620}{3739}Użytkownicy mogš stwarzać|swoje własne scenariusze. {3740}{3791}Zawsze gdy pojawia się|informacja o uderzeniu {3793}{3841}dostaję telefony od reporterów {3841}{3892}chcšcych wiedzieć|co stałoby się {3893}{3940}gdyby uderzenie było potężniejsze. {3965}{4054}Pomylałem, że to wszystko|można zamiecić na stronie {4055}{4116}aby każdy mógł sobie|odpowiedzieć na takie pytanie. {4153}{4273}Użytkownicy mogš odtworzyć|największe z uderzeń, {4273}{4342}nawet ten potężny|w Zatoce Meksykańskiej, {4369}{4428}który spowodował|masowš zagładę dinozaurów {4429}{4496}ponad 65 milionów lat temu. {4548}{4630}Załóżmy, że|zabójcze dla dinozaurów uderzenie {4631}{4754}miałoby miejsce nie na Jukatanie,|ale w Los Angeles {4878}{4918}a my mieszkamy w San Francisco {4918}{4962}i chcemy się dowiedzieć co nastšpiło. {5074}{5156}W celu symulacji|uderzenia w Los Angeles {5158}{5210}Melosh wpisuje następujšce dane: {5228}{5281}rednicę obiektu, {5282}{5334}prędkoć i kšt uderzenia, {5378}{5497}rodzaj celu,|przykładowo woda lub powierzchnia skalna, {5621}{5673}oraz odległoć od uderzenia. {5775}{5843}Program komputerowy|powie nam teraz {5844}{5895}co działoby się tu,|w San Francisco. {5896}{5929}"Analizuj" {5960}{6059}Z San Francisco,|zobaczylibymy kulę ognia {6060}{6111}zmierzajšcš ku zderzeniu. {6193}{6243}Energia jest potężniejsza {6245}{6324}niż wszystkie razem zasoby|broni nuklearnej na wiecie. {6407}{6447}W wyniku tego zderzenia {6448}{6495}Los Angeles przestało istnieć. {6584}{6658}Następnie, odłamki skalne|wyrzucone siłš uderzenia {6660}{6704}krzywš balistycznš|wylatujš ponad atmosferę {6704}{6750}powracajšc potem|ponad naszš lokalizację. {6763}{6814}San Francisco zostanie zbombardowane, {6815}{6893}a następnie pogrzebane|pod pół metrowš warstwš gruzu. {6930}{6977}Zawalš się mosty. {7013}{7083}Budynki zostanš zburzone. {7085}{7153}San Francisco nie będzie|dobrym miejscem przebywania {7154}{7187}podczas tak potężnego uderzenia. {7244}{7287}Interaktywna strona internetowa {7288}{7352}może przypominać grę wideo, {7352}{7400}jednak jest to czysta nauka {7400}{7432}będšca ostrzeżeniem, {7433}{7523}przed katastrofalnymi w skutkach|uderzeniami komet i asteroid. {7565}{7642}To nie kreskówka|czy gra symulacyjna. {7643}{7712}Efekty uderzenia|sš w całoci obliczane {7712}{7762}z przykładów prób broni nuklearnych, {7763}{7806}z dowiadczeń po trzęsieniach ziemi, {7808}{7856}dajšc od siebie|ile tylko bylimy w stanie {7856}{7923}używajšc najlepszej współczesnej technologii {7925}{7993}aby uzyskać jak najdokładniejsze dane|o tym co nastšpi. {8032}{8073}W trakcie ziemskiej egzystencji {8074}{8154}asteroidy i komety|były posłańcami mierci. {8226}{8316}Lecz również, mogły być|dostawcami życia. {8604}{8670}Około 4.5 miliarda lat temu {8671}{8742}nasz Układ Słoneczny wyglšdał|jak kosmiczne pole bitwy {8743}{8844}gdzie kosmiczne skały|zderzały się tworzšc planety. {8897}{8950}Po powstaniu Układu Słonecznego {8951}{9020}skały, które nie weszły|w skład planet lub księżyców, {9022}{9065}stały się wolnymi strzelcami. {9126}{9221}W wewnętrznym Układzie Słonecznym,|miliony tych samowolnych skał {9221}{9266}weszło w skład pasa asteroid {9267}{9341}kršżšcego wokół Słońca|pomiędzy Jowiszem i Marsem. {9432}{9480}Sšdzimy, że|potężna grawitacja Jowisza {9481}{9555}była na tyle silna|aby powstrzymać planetozymale {9557}{9631}od kolizji między sobš|i powstania większych obiektów {9632}{9679}które prawdopodobnie uznalibymy planetami. {9702}{9727}Pas asteroid {9728}{9808}to jak gdyby kolekcja|niedoszłych planet. {10133}{10191}Asteroidy sš|zwykle nieregularnego kształtu {10192}{10244}i naznaczone kraterami. {10245}{10310}Ich rozmiar waha się|od drobnych ziaren skał, {10311}{10362}do rednicy setek kilometrów. {10400}{10462}Ponieważ powstały|w tym samym czasie co Ziemia, {10463}{10515}asteroidy zawierajš|te same podstawowe elementy, {10517}{10577}które możemy odnaleć na Ziemi. {10616}{10672}Badaczka Amy Mainzer {10673}{10757}zlokalizowała kosmiczne składniki|w fabryce helikopterów. {10789}{10839}Komponenty|tego tutaj helikoptera {10840}{10921}sš niesamowicie podobne|do elementarnych składników {10922}{10986}odnajdywanych w różnych typach asteroid. {11028}{11089}Metalowe elementy|takie jak blok silnika, {11090}{11130}zrobione sš głównie z żelaza, {11131}{11229}panele z włókna szklanego|to głównie krzem i tlen, {11230}{11262}także aluminiowa obudowa. {11312}{11403}Niektóre z asteroid|sš podobnie zróżnicowane. {11428}{11501}Majš one żelazowo-niklowe jšdro {11502}{11556}otoczone warstwš krzemianów {11556}{11638}oraz różne kombinacje|innych materiałów w powierzchni. {11751}{11816}Kiedy helikopter zostanie złożony, {11817}{11866}porusza sie tak jak asteroidy. {11916}{12007}Helikopter przemieszcza|ludzi po naszej planecie, {12008}{12067}a asteroidy i komety|przenoszš materiał {12068}{12100}poprzez nasz Układ Słoneczny. {12140}{12195}Asteroidy to kosmiczne rękopisy {12196}{12264}mogšce ujawnić brakujšce|fragmenty ziemskiej historii. {12318}{12355}Odłamki asteroid, {12356}{12424}które przetrwały zderzenie|z ziemskš powierzchniš {12425}{12460}nazywamy meteorytami. {12604}{12699}Większoć znaleziono|na pustyniach lub w rejonach polarnych {12700}{12765}gdzie te ciemne skały|sš łatwiejsze w wykryciu. {12832}{12920}W Centrum Kosmicznym|Johnsona (JSC), Michael Zolensky {12921}{12987}zbiera|i analizuje meteoryty. {12988}{13077}Ponad 40,000 meteorytów|przywieziono z samej Antarktydy. {13114}{13201}Te dwa meteoryty,|prawdopodobnie pochodzš z asteroidy. {13202}{13268}Ten tutaj to chondryt węglisty {13291}{13352}a ten to chondryt zwyczajny. {13353}{13444}Sš najbardziej powszechnym typem|meteorytów spadajšcych na Ziemię. {13468}{13531}Składajš się z dużej iloci żelaza,|magnezu, krzemu, {13532}{13580}które spotykamy na Ziemi. {13598}{13701}Asteroidy mówiš nam|o poczštkach powstawania planet. {13702}{13736}W każdym ich zakštku {13737}{13822}kryjš się tajemnice|poczštkowej ewolucji planet. {13882}{13932}Ale asteroidy|to nie jedyne pozostałoci {13933}{13976}z okresu formowania się Ziemi. {14051}{14102}W mronym,|zewnętrznym Układzie Słonecznym {14103}{14180}kosmiczne skały zamieszkujš Pas Kuipera {14181}{14237}zaraz za orbitš Neptuna. {14238}{14288}Sšdzimy, że w|zewnętrznym Układzie Słonecznym {14289}{14353}lód i pył|zgromadziły się tworzšc {14354}{14415}dużš liczbę małych obiektów, {14416}{14501}których orbity zostały zakłócone|przez gigantyczne planety {14502}{14536}i wreszcie zostały wypchnięte {14537}{14588}tworzšc znany nam Pas Kuipera. {14693}{14746}Dawniej uważano, {14747}{14797}że komety powstały|w znacznej odległoci od Słońca. {14831}{14855}Ze względu na {14856}{14942}duże iloci|lotnych składników: {14943}{15020}zamarzniętej wody|i tlenku węgla, {15021}{15070}oraz im podobnych|elementów organicznych. {15071}{15129}Natomiast asteroidy posiadały|mniej takich składników. {15200}{15291}Te lodowe obiekty|nie znajdujš się tylko w Pasie Kuipera. {15321}{15368}Formujšce się Słońce|wypchnęło komety {15369}{15427}na dalsze krańce|Układu Słonecznego, {15428}{15498}gdzie utworzyły sferyczny,|mrony obszar {15499}{15537}zwany Obłokiem Oorta. {15538}{15618}Obłok Oorta znajduje się|kilka lat wietlnych od Słońca. {15619}{15666}Co więcej, mimo że Obłok Oorta {15667}{15740}jest dalej od Słońca niż Pas Kuipera, {15741}{15781}przypuszczamy, że mógł|mimo wszystko powstać {15782}{15839}w wewnętrznych obszarach Układu Słonecznego. {15840}{15865}Powodem tego jest fakt, {15866}{15946}że niektóre ze składników|znajdowanych w kometach {15947}{16011}mogły powstać tylko|w wysokich temperaturach. {16202}{16260}Dzi więc,|tworzymy kometę. {16284}{16352}Zaczniemy od wlania wody do misy. {16353}{16449}Używamy wody, ponieważ komety|to zamarznięta woda. {16465}{16498}Zaczynamy więc od wody. {16499}{16611}Następnym dodawanym elementem|jest kilka łyżeczek brudu. {16612}{16681}Komety sš bardzo brudne. {16682}{16741}Zanieczyszczenia zawierajš|minerały różnego typu {16742}{16814}a w nich wszystkie|ciężkie pierwiastki takie jak żelazo. {16853}{1...
randal_flagg