OBRÓT MATERIAŁOWY
Materiały- to rzeczowe składniki majątku obrotowego (po stronie AKTYWA- Zasoby obrotowe-Zapasy), nabywane przez jednostkę lub ewentualnie wytworzone we własnym zakresie w celu zużycia w procesie produkcyjnym.
a) materiały podstawowe- przekazują swoją istotę produkowanym wyrobom, np: drewno czy płyty paździerzowe do produkcji mebli, lub stanowią część składową produkowanych wyrobów, np: zamki przy produkcji odzieży i nie podlegają przetworzeniu w danej jednostce oraz opakowania podstawowe, np: puszki do konserw,
b) materiały pomocnicze – nie stanowią istoty wyrobu, ale nadają mu określone cechy, np: farby, lakiery, lub ułatwiają proces produkcji, zaliczane są także materiały przeznaczone na cele ogólne, np: do konserwacji maszyn i urządzeń, materiały biurowe, środki czystości,
c) paliwo- zużywane na cele technologiczne, napędowe i gospodarcze,
d) części zamienne do maszyn i urządzeń,
e) opakowania jednorazowego użytku, np: worki, kartony lub wielorazowego, np: skrzynie,
f) odpady –produkcyjne resztki materiałów z reguły nie nadają się do wykorzystania w danym zakładzie i są sprzedawane,
g) zwierzęta do uboju, traktowane na zasadzie materiałów podstawowych, np: wyrób szynki
ZAKUP MATERIAŁÓW I JEGO ROZLICZANIE
Z zakupem materiałów wiążą się dwie odrębnie udokumentowane operacje, kt. mogą wystąpić w różnym czasie:
1. otrzymanie dostawy i przyjęcie jej do magazynu, potwierdzone dowodem Pz (przyjęcie z zewnątrz)
2. otrzymanie od dostawcy faktury VAT (rachunku) Rozliczenie zakupu polega na stwierdzeniu czy otrzymana faktura ma pokrycie w materiałach przyjętych do magazynu. Transakcje zakupu uważa się za rozliczone jeśli faktura i dowód Pz dot. danej dostawy, znajdą się w posiadaniu księgowości i zostaną księgowane.
Rozrachunki Rozliczenie Materiały
z dostawcami Dt zakupu Ct
100,00 (1 1) 100,00
Faktura VAT Pz
1) zakup materiału 100 zł (zasada podwójnego zapisu)
Jeżeli na koniec miesiąca pozostaną faktury nie mające pokrycia w dostawach to objęte nimi dostawy nazywa się materiałami w drodze (saldo debetowe SDt). W bilansie wykazywane jest w aktywach jako część składająca się na zapas materiałów.
Przyjęcie materiałów bez potwierdzenia w otrzymanych fakturach określa się jako dostawy niefakturowane (saldo Ct). W bilansie wykazywane w pasywach jako zobowiązania z tytułu dostaw i usług.
KONTO „Rozliczenie zakupu” może wykazywać dwa salda:
-materiały przyjęte – w bilansie w zapasach
-rozrachunki z dostawcami – w bilansie w materiałach
RODZAJE cen ewidencyjnych materiałów :
a) zmienne – występują gdy ewidencję materiałów prowadzimy w cenach rzeczywistych wg faktury
b) stałe -
PRZYKŁAD
Na zapas materiałów „A” składają się 3 dostawy:
I. 100 szt. x 2,5 zł/szt. = 250 zł
II. 50 szt. x 3 zł/szt. = 150 zł
III. 250 szt. x 1,6 zł/szt. = 400 zł
400 szt. = 800 zł
W przypadku stosowania zmiennych cen ewidencyjnych wartość rozchodu materiałów wycenia się jedną z metod:
I METODA FIFO (first in first out) pierwsze przyszło ,pierwsze wyszło, rozchód wycenia się kolejno po cenach tych materiałów, kt. jednostka najwcześniej nabyła, rozpoczynając od cen dostawy najwcześniejszej i kolejno zgodnie z chronologią dostaw.
Np. : 1) Rw 300 sztuk wydać i wycenić
100 szt. x 2,5 zł/szt. = 250 zł
50 szt. x 3 zł/szt. = 150 zł
150 szt. x 1,6 zł/szt. = 240 zł
300 szt. = 640 zł
II. METODA LIFO (last in first out) ostatnie przyszło, pierwsze wyszło, rozchód wycenia się kolejno, po cenach tych materiałów, kt. jednostka najpóźniej nabyła czyli rozpoczynając od cen ostatniej dostawy, odwrotnie niż kolejność dostaw.
Np.: 2) Rw 300 sztuk wydać i wycenić
250 szt. x 1,6 zł/szt. = 400 zł
300 szt. = 550 zł
III. METODA ŚREDNIEJ WAŻONEJ
800 zł : 400szt. = 2 zł/szt.
Np.: 3) 300 szt. x 2 zł/szt. = 600 zł.
księgowanie
Materiały Koszty działalności
640 (1 1) 640
550 (2 2) 550
600 (3 3) 600
W zależności od przyjętego sposobu wyceny otrzymuje się różną wartość przychodu, a tym samym stanu końcowego zapasu materiałów. Istnieje obowiązek utrzymania przyjętej w zakładowym planie kont metody (zmiana dopuszczalna jest od nowego roku obrachunkowego, obrotowego).
ZADANIE
z dostawcami „A”zakupów”A”
3 660 (1 1) 3660 3000 (2 2) 3000
4 880 (5 5) 4880 660 (3 4) 6600
6600 (4
8540 10260
SkDt 6600 4880 SkCt
15140 15140
1) otrzymujemy fakturę na materiały „A”
1500 szt. x 2 zł/szt . = 3000 zł wartość netto
VAT naliczony 22% = 660 zł
brutto = 3 660 zł.
2) Pz - przyjęto do magazynu materiały „A” o wartości 1500 szt. x 2 zł/szt . = 3000 zł
3) przeksięgowanie naliczonego VAT
Rozrach. z tyt. VAT (naliczony)
3) 660
4) Pz = przyjęto do magazynu dostawę materiałów „P”
3000 szt. x 2,20 zł/szt. = 6600 wartość dostawy
5) otrzymano fakturę VAT na materiały „G” wartość netto 2000 zł. x 2 zł/szt. = 4 000 zł.
VAT naliczony 22% = 880 zł
brutto = 4 880 zł.
KOSZTY PONOSZONE
WYDATEK- to każde rozchodowanie środków pieniężnych niezależnie od jego celu (np. kupujemy materiały, zapłata za materiały, wypłata wynagrodzeń do ręki bądź na rachunek)
KOSZT – wyrażone wartościowo zużycie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych materiałów, usługa obca, pracy określoną wysokością wynagrodzenia oraz takie wydatki, kt. nie są zużyciem, np: podatki i opłaty (wydanie materiałów do produkcji z magazynu). np. zużycie/wydanie do produkcji mater., mater. nie zapłacone, a wydane do zużycia, lista płac, odpis amortyzacji)
STRATY NADZWYCZAJNE– zużycie spowodowane zdarzeniami losowymi (np. pożar, trzęsienie ziemi)
INNE WYDATKI- np: podatek VAT, kredyt bankowy(spłat raty kredytu), udzielenie pożyczki-rozchód pieniężny a nie koszt
KOSZTY WG RODZAJU: (ZESPÓŁ „4”)
-amortyzacja-koszty z tyt. odpisu zużycia śr. trw. oraz wartości niematerialnych i prawnych,
-zużycie materiałów i energii – zużycie mater. podstaw. i pomocniczych, półfabrykatów, obcej produkcji, opakowań, części zamiennych, maszyn i urządzeń, energii elektr. z zewnątrz na cele technologiczne ogrzewanie i oświetlenie, zużycie wody, gazu, sprężonego powietrza,
-usługi obce :
- obróbka obca, usługi wykonane przez inne jednostki na powierzonym im elementach innej produkcji, np: farbowanie, szlifowanie, obróbka techniczna,
- usług transportowe, koszty usług transportowych i spedycyjnych związanych z zakupem materiałów i towarów i związanych ze sprzedażą wyrobów mater. i towarów,
- usługi remontowe-koszty wykonywane przez inne podmioty gospodarcze, remontów napraw i konserwacji, składników majątku danej jednostki,
- inne usługi obce - pocztowe, telekomunikac., wynajmu pomieszczeń i urządzeń, utrzymywanie czystości, usługi informatyczne, księgowe, komunalne, bankowe (koszty prowadzenia rachunku bankowego bądź koszty przelewu),
- ochrona i monitoring,
- podatki i opłaty – podatki od nieruchomości, od środków transportu oraz opłaty skarbowe, notarialne, administracyjne, np: jeżeli płacimy podatek dochodowy – to nie będzie kosztem
- wynagrodzenia brutto za prace wykonywane na rzecz danego podmiotu niezależnie od charakteru zatrudnienia, (np. zatr. o pracę o dzieło, wypłata członka zarządu),
- ubezpieczenie społeczne i inne świadczenia rzecz pracowników (emerytalne, rentowe, wypadkowe, kt. ponosi pracodawca, składka na fundusz pracy gwarantowanych świadczeń pracowniczych,
inne świadczenia- odpisy na zfśs, szkolenia),
-pozostałe koszty:
- podróże służbowe obejmujące koszty przejazdów, noclegów i diet związane z wyjazdami służbowymi
- koszty reprezentacji i reklamy, np: udział w targach, reklama, w prasie i telewizji,
- ubezpieczenia majątkowe,
- ryczałty samochodowe dla pracowników wykorzystujących samochody prywatne do celów służbowych, ekwiwalenty zużywane przez pracowników własnych narzędzi .
UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW
- ujmuje koszty działalności podstawowej, pomocniczej i zarządu ,
- nie obejmuje kosztów operacji finansowych czyli odsetki od kredytów oraz pozostałych kosztów operacyjnych, np: związanych z likwidacją bądź sprzedażą środków trwałych,
- koszty proste, kt. nie dzieli się na elementy składowe. W odróżnieniu od kosztów złożonych, kt. wewnątrz danej jednostki dadzą się rozłożyć na koszty proste, np: koszt wytworzenia 1 tony pary wodnej we własnej kotłowni i na własne potrzeby, składa się z kilku kosztów prostych., np: zużycia wody, paliwa, środków trwałych i wynagrodzeń pracowników,
- koszty poniesione w danym okresie sprawozdawczym bez względu na to jakiego faktycznie okresu dotyczą, np: ubezp. majątku, prenumerata czasopisma na przyszły rok (koszt w dnym roku w grudniu dot. przyszłego roku).
UKŁAD KALKULACYJNY
1) układ wg produktów pracy czyli nośników (układ przedmiotowy),
2) układ miejsc powstawania czyli układ podmiotowy
Ad 1)-obejmuje koszty bezpośrednie produktów pracy czyli takich, kt. odniesienie wprost na poszczególne produkty jest możliwe, istotne i opłacalne, w tym są:
- materiały bezpośrednie, płace pracowników bezpośrednio produkcyjnych wraz z narzutami (brutto)inne koszty bezpośr., np: zużycie urządzeń i przyrządów specjalnych używanych wyłącznie przy wytworzeniu produktów.
Do ewidencji takich kosztów przy wytworzeniu produktów i świadczeniu usług służy konto „Produkcja podstawowa”- Zespół „5” Saldo tego konta ozn. produkcję niezakończoną i usługi w toku.
Ad2) – powinien być dostosowany do struktury organizac. podmiotu i może być specyficzny dla każdej jednostki. Typowe pozycje kosztów ewidencjonowan. w tym układzie to:
-koszty wydziałowe- czyli pośrednie koszty wytwarzane i ponoszone na wydz. produkcji podstawowej. Są to koszty maszyn i urządzeń (amortyzacja), konserwacja, remonty, kierowanie wydziałem, np: płace kierownictwa oraz koszty stworzenia ogólnych warunków pracy na wydziale, np: oświetlenie, ogrzewanie, utrzymywanie budynków,
-koszty ogólnozakładowe- czyli koszty utrzymania zarządu oraz organizacji i obsługi działalności podmiotu jako całości, w tym:
-administracyjno-gospodarcze dot. podmiotu jako całości, np: podatki od nieruchomości od środków transportu służących zarządowi, opłaty admn.-skarbowe, notarialne oraz podróży służbowych pracowników zarządu , koszty biurowe,
-koszty ogólnoprodukcyjne- utrzymania komórek ogólnego przeznaczenia, np: magazyny, laboratoria,
- koszty zakupu- koszty związane bezpośrednio z zakupem materiału tzn. dające się przyporządkować poszczególnej partii mater. i są to koszty załadunku, wyładunku, przewozu, ubezpieczenia w czasie transportu, poniesione w związku z zakupem danej dostawy,
- koszty sprzedaży – k. ponoszone przez dany podmiot w związku ze sprzedażą produktów dające się przypisać do określ. partii produkt. jak k. opakowania, wysyłki oraz k. reklamy,
- produkcja pomocnicza- k. wydz. pomocnicz. wykonujących świadczenia na rzecz innych komórek danej jednostki.
WARIANT I
(kiedy prowadzimy ewidencję wg rodzajów)
- daje to ograniczoną ewidencję na danych kontach ,
- znana jest suma poniesionych kosztów oraz struktura rodzajowa, mogą go stosować jednostki prowadzące jednorodną działalność handlowo-usługową lub produkcji o niewielkich rozmiarach, gdy nie zachodzi konieczność kontroli i analizy kosztów wydz., stanowisk pracy i wytworzonych produktów. Mogą go prowadzić jednostki zajmujące się świadczeniem usług lub wytwarzaniem nieskomplikowanych wyrobów w krótkim cyklu produkcyjnym, gdzie nie występuje produkcja niezakończona, np: piekarnie, farbiarnie, usługi pralnicze.
WARIANT II
(wg produktów miejsc powstawania prowadzi się gdy:)
-przedmiotem działalności są różne jej typy, produkcja przemysłowa, budowlana, usługowa, handlowa. W celu ustalenia wyników tej działalności,
- na wskutek rozbudowanej struktury organ. zachodzi kontrola kosztów wg miejsc powstawania,
- gdy dany typ działalności wymaga ustalenia struktury kosztów dla potrzeb kalkulacji kosztów wyrobów i usług,
WARIANT III - połączenie tych dwóch ewidencji
SILSKA ĆWICZENIA
TRANSAKCJA ZAKUPU MATERIAŁÓW W SYSTEMIE ZMIENNYCH CEN EWIDENCYJNYCH
Zmienne ceny ewidencyjne- to ceny zakupu netto z faktury od dostawcy
księg. Fa Rozliczenie zakupu Pz
1) otrzymano fakturę od dostawcy
wartość netto = 4000 zł.
liczony VAT = 880 zł
kwota brutto = 4880 zł
2) przyjęto dostawę materiału do magazynu dowód Pz (wycena w zmiennych cenach ewidencyjnych)
= 4000 zł
Rozl. z dostawcami Rozliczenie Materiały
Fa zakupu Pz
4880 (1 1) 4880 4000 (2 2) 4000
880 (3
Rozr. z tyt. VAT
3) 880
Rozliczenie dostawy następuje dopiero w momencie gdy mamy dwa dowody księgowe (Fakturę VAT i Pz) polega ono na wyksięgowaniu podatku VAT naliczonego w fakturze od dostawcy.
3) księgowanie VAT
Fa Rozl. zakupu Pz
A) 1000
B) 2000 2000 (B
3000 (C
3000 5000
SkCt 3000 1000 Sk Dt
dostawy niefakturowane wg zakupu, to co nie jest
określa ono wartość rozliczone- są to materiały
dowodów Pz, kt. nie mają w drodze. Saldo to określa
swoich odpowiedników wartość faktur, kt. nie
w fakturach od dostawcy pokrycia w dowodach Pz
Ewidencja rozchodu materiałów zmiennych cen ewidencyjnych
Do wyceny dochodów rozchodu-stosuje się takie same ceny, co w przypadku przychodu materiałów.
Rozchód materiałów wewnętrznych
Materiały Zużycie materiałów
(1) Rw (1)
W przypadku stosowania zmiennych cen ewidencyjnych wartość rozchodu ustala się jedną z następujących metod:
FIFO – pierwsze przyszło, pierwsze wyszło
LIFO – ostatnie przyszło, pierwsze wyszło
...
lol511