SPOSÓB NA GRAFFITI

Graffiti to zmora administracji miejskiej i konserwatorów zabytków ­ zwłaszcza na powierzchniach kamiennych. Nie sposób zmyć z nich napisów, ponieważ farba przenika w głąb porowatej struktury piaskowca, wapienia czy marmuru. Usunąć je można tylko przez tzw. piaskowanie ­ kłopotliwy zabieg polegający na ścieraniu powierzchniowej warstwy materiału.

Sposób na graffiti jednakże istnieje. Maria Zielecka i Krystyna Cyruchin z Instytutu Chemii Przemysłowej w Warszawie oraz Dorota Sobkowiak z toruńskiego Przedsiębiorstwa Konserwacji Zabytków wymyśliły Antigraf ­ dwuskładnikowy preparat, którym pokrywa się powierzchnię materiału budowlanego. Tworzy się wtedy cienka warstwa ochronna, z której graffiti da się zetrzeć suchą szmatką.

Właściwości swoje Antigraf zawdzięcza specyficznej budowie głównego składnika ­ polisiloksanów. Są to polimery, których główny łańcuch składa się z połączonych atomów krzemu i tlenu, a boczne łańcuchy stanowią grupy węglowodorowe. Powłoka siloksanowa ma dobre właściwości hydrofobowe, a drugi składnik Antigrafu ­ fluoropolimer ­ sprawia, że nie tylko roztwory wodne, ale i powszechnie używane rozpuszczalniki nie przenikają w głąb niej. Dzięki temu środek ten chroni materiał budowlany przed różnymi farbami w sprayu: akrylowymi, nitro i poliestrowymi, a także pisakami.

Granitowa płyta, której połowa pokryta została Antigrafem

Pokrycie kamienia warstwą czegoś, czego farby wodne i rozpuszczalnikowe nie zwilżają, nie jest trudne ­ dużo jest takich substancji. To jednak tylko jedno zagadnienie ­ i najłatwiejsze ­ z wielu problemów, z którymi musiały uporać się autorki wynalazku. Preparat taki powinien mieć strukturę porowatą, przepuszczać parę wodną, w przeciwnym, bowiem razie powierzchniowa warstwa pokrywanego materiału po pewnym czasie odpadłaby razem z powłoką ochronną. Powinien ponadto dobrze przylegać do zabezpieczanego materiału oraz nie zmieniać jego wyglądu.

Antigraf spełnia te wymagania. Jest przy tym stosunkowo niedrogi ­ pokrycie nim jednego metra kwadratowego kosztuje 0.40­1.00 zł, w zależności od rodzaju powierzchni. W przeciwieństwie do stosowanych obecnie do zabezpieczania ścian preparatów woskowych, jest bardzo trwały (jego twórczynie szacują, że pozostaje na ścianie, co najmniej przez 10 lat), podczas gdy tamte zmywają się razem z napisem.

Preparat ten służy do zabezpieczania powierzchni szlachetnych (nie pokrytych farbami): lastriko, cegły i klinkieru oraz marmuru, piaskowca i wapienia. Wynalazczynie pracują obecnie nad środkiem zabezpieczającym powierzchnie nieporowate (np. wiaty z tworzyw sztucznych) oraz nad farbami
antygraffiti.

Antigraf zdobył wiele nagród na światowych wystawach. Najważniejszą z nich jest złoty medal z wyróżnieniem na 45. Międzynarodowej Wystawie Wynalazków i Innowacji „Bruksela Eureka '96". Obecnie testowany jest w warszawskim metrze, wyłożonym szczególnie trudnym, bo bardzo porowatym materiałem ­ łupanką z piaskowca Brenna. Prawdopodobnie wkrótce pokryje też ściany Trasy Łazienkowskiej, chociaż nie tyle jako zabezpieczenie przed graffiti, co zabrudzeniem spalinami.