Wykład 2a: Prawo popytu i model równowagi rynkowej.

PRAWO PODAŻY – gdy cena rośnie to podaż rośnie i odwrotnie ceteris paribus (przy pozostałych czynnikach niezmiennych). Podaż rozpatrujemy od strony producenta, natomiast popyt od strony konsumenta.

KRZYWA PODAŻY

Zmiana ceny dobra powoduje ruch wzdłuż krzywej podaży, natomiast krzywa podaży przesuwa się na skutek czynników poza cenowych, determinantów podaży.

DETERMINANTY PODAŻY:

·        Zmiana cen czynników produkcji (ziemia, praca, kapitał) – wzrost cen czynników produkcji powoduje spadek podaży, spadek cen czynników produkcji powoduje wzrost podaży

·        Zamiany w technologii produkcji – im nowocześniejsze technologię tym większa podaż i odwrotnie

·        Podatki i subsydia – podatki powodują spadek podaży, natomiast subsydia (dopłaty do produkcji) powodują wzrost podaży

·        Przewidywania cen relatywnych – przewidywanie spadku cen przez producenta powoduje wzrost podaży, natomiast przewidywanie wzrostu cen powoduje spadek podaży

·         Ilość przedsiębiorstw w gałęzi – im więcej przedsiębiorstw tym mniejsza podaż.

RÓWNOWAGA RYNKOWA występuje wówczas, gdy na rynku dostępnych jest dokładnie tyle towarów, na ile występuje zapotrzebowanie (popyt = podaży) (D=S).

NIERÓWNOWAGA RYNKOWA

·         POPYTOWA – występuje wówczas, gdy popyt przewyższa podaż, na rynku istnieje niedobór towarów (D>S).

·         PODAŻOWA – występuje wówczas, gdy podaż przewyższa popyt, na rynku istnieje nadwyżka towarów (D<S).

MODEL RÓWNOWAGI RYNKOWEJ

Wykład 3: Elastyczność popytu i podaży

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU – stosunek procentowej (relatywnej) zmiany popytu do procentowej (relatywnej) zmiany czynnika wpływającego na popyt.

W zależności od czynnika wpływającego na popyt wyróżniamy następujące rodzaje elastyczności:

a)      Elastyczność cenowa popytu

b)     Elastyczność mieszana popytu

c)      Elastyczność dochodowa popytu

A. ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU relacja między procentową (relatywną) zmianą popytu na dane dobro a wywołującą je procentową (relatywną) zmianą ceny tego dobra. Przyjmuje z reguły znak ujemny „-”, z wyjątkiem niektórych rodzajów dóbr luksusowych oraz dóbr Giffena.

DOBRO GIFFENA – dobra na które popyt rośnie pomimo wzrostu cen.

PRZEDZIAŁY ELASTYCZNOŚCI POPYTU

POPYT DOSKONALE ELASTYCZNY zmiana wielkości popytu nie jest spowodowana zmianą ceny, gdyż cena jest stała, np. dobra wyższego rzędu (dobra luksusowe).

POPYT SZTYWNY – zmiana ceny nie wywołuje żadnych zmian w wielkości popytu, np. dobra o farmaceutycznym znaczeniu dla człowieka (leki, używki na skutek nałogu).

B. ELASTYCZNOŚĆ MIESZANA POPYTU relacja między procentową (relatywną) zmianą popytu na jedno dobro wywołującą je procentową (relatywną) zmianą cen drugiego dobra. Przyjmuje znak dodatni „+” dla dóbr substytucyjnych, znak ujemny „-” dla dóbr komplementarnych i wartość „0” dla dóbr niezależnych.

C. ELASTYCZNOŚĆ DOCHODOWA POPYTU relacja między procentową (relatywną) zmianą popytu na dane dobro a wywołującą je procentową (relatywną) zmianą dochodu. Przyjmuje znak dodatni „+” dla dóbr normalnych (popyt rośnie wraz z dochodem), znak ujemny „-” dla dóbr podrzędnych (niższego rzędu – popyt spada wraz ze wzrostem dochodu) oraz wartość z przedziału (0; -1) dla dóbr podstawowych, a także wartość „>1” dla dóbr luksusowych (wyższego rzędu).

ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY – relacja między procentową (relatywną) zmianą podaży danego dobra wywołującą je procentową (relatywnie) zmianą ceny tego dobra.

Wykład 4: Teoria wyboru konsumenta.

TEORIA WYBORU KONSUMENTA mówi o zachowaniu człowieka (konsumenta), czyli podmiotu gospodarczego zgłaszającego popyt na dobra zaspakajające jego potrzeby. Konsument działa w ramach szczególnej jednostki organizacyjnej jakim jest  ... (umiera tylko 1-osobowe)

UŻYTYCZNOŚĆ zdolność produktów do zaspokojenia potrzeb ludzkich, wynikająca z zawartych w produkcie cech i funkcji użytkowych.

UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA jest to suma zadowolenia konsumenta z konsumowania wszystkich jednostek danego dobra.

UC = SQc

UŻYTECZNOŚĆ MARGINALNA jest to przyrost użyteczności całkowitej wywołany przyrostem konsumpcji dobra o jednostkę.

          DUC

UM =              

              DQ

Kiedy UC rośnie to UM maleje.

Max UC = > UM = 0

Kiedy UC maleje to UM przyjmuje wartość dodatnią.

PRAWO MALEJĄCEJ UŻYTECZNOŚCI MARGINALNEJ (I PRAWO GOSSENA) zwiększając konsumpcję określonego dobra konsument jest w stanie zrezygnować z coraz mniejszej ilości drugiego dobra, aby powiększyć konsumpcję tego pierwszego dobra o dodatkową jednostkę.

Konsument w swoich wyborach stara się postępować racjonalnie. RACJONALNOŚĆ oznacza, że konsument potrafi wybrać i uszeregować potrzeby według rangi (znaczenia) dla niego.

RACJONALNOŚĆ KONSUMENTA opiera się na:

·         Przechodniości preferencji – konsument preferuję kombinację A i jednocześnie woli B od C

·         Kompletność potrzeb – oznacza , że konsument jest w stanie określić swoje potrzeby (oddzielić produkty, które preferuje od tych, które są mu obojętne)

·         Nienasyconości potrzeb – konsument woli mieć więcej niż mniej, co oznacza że konsument preferuje tę kombinację przynosi mu więcej zadowolenia.

Graficznym obrazem użyteczności konsumenta jest STANDARDOWA KRZYWA OBOJĘTNOŚCI (krzywa dobrze zachowująca się), jest to zbiór kombinacji dwóch dóbr, które dostarczają konsumentowi taki samo zadowolenie.

Im wyżej położona krzywa obojętności tym wyższe zadowolenie z konsumpcji, czyli użyteczności.

CECHY STANDARDOWYCH KRZYWYCH OBOJĘTNOŚCI:

a)      mają nachylenie ujemne

b)     nie mogę się przecinać

c)      jest ich nieskończenie wiele

d)     są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych

Konsument jest ograniczony w wyborach przez ceny produktów i dochody.

LINIA BUDŻETOWA jest to zbiór kombinacji konsumpcji dwóch dóbr , możliwych do zrealizowania przy danym dochodzie konsumenta i danych cenach dóbr.