Typy montażu.doc

Typy montażu

Montaż- to zorganizowanie materiału filmowego, poprzez zestawienie (na papierze lub stole montażowym) poszczególnych ujęć filmu w określonym następstwie czasowym (montaż dramaturgiczny) i przyczynowym (montaż skojarzeniowy) oraz nadanie temu materiałowi odpowiedniego rytmu i płynności (montaż techniczny)

Zadania montażu

-        Zadania techniczne- uporządkowanie materiału zdjęciowego w narrację o zadowalającej ciągłości i przemyślanym rytmie, logicznie i czytelnie orientującą widza w zmianach sytuacji. Są realizowane głównie w końcowej fazie pracy nad filmem.

-        Zadania dramaturgiczne- nadanie opowieści maksymalnie przejrzystej lub maksymalnie sugestywnej konstrukcji, dzięki której oddziaływanie na widza będzie najpełniejsze.

-        Zadania skojarzeniowe- wzbogacanie świadomości widza o pewne treści nie ukazane bezpośrednio, aczkolwiek wynikające z wzajemnych stosunków obrazów.

Realizacja zadań skojarzeniowych i dramaturgicznych jest przewidziana jeszcze w scenariuszu.

MONTAŻ NADAJE WARTOŚCI WSZYSTKIM KOMPONENTOM FILMU.

Montaż techniczny

-        Ciągłość- zadaniem montażysty jest utrzymywanie płynności scen w umyśle widza

-        Orientacja- montażysta powinien stosować logiczne ciągi aby widz nie zagubił się w fabule filmu poprzez np. zbyt szybkie wprowadzanie postaci, bądź zbyt mało czasu aby się można było im przyjrzeć.

-        Rytm:

·         Rytm montażowy(muzyczny)- uważano za możliwe zastąpienie muzyki dźwięków- „muzyką obrazów”

·         Rytm reżyserski( rytm falowania uwagi widza)- ucinanie ujęcia w momencie spadku tempa akcji tak aby podtrzymać uwagę widza na tym samym pozomie.

Montaż Dramaturgiczny

-        Montaż linearny- najprostszy rodzaj narracji, operuje jednością czasu miejsca i akcji.

-        Montaż równoległy- mamy tu do czynienia z dwoma lub kilkoma wątkami, związanymi ze sobą bezpośrednią lub pośrednią zależnością, rozwijane są stopniowo a wątki przeplatają się w treści filmu.

-        Montaż synchroniczny- zazębiające się wątki rozgrywające się w czasie teraźniejszym z ewokacjami z przeszłości.

Montaż Skojarzeniowy

-        Montaż kreacyjny- może być to złączenie scen z zupełnie innych wydarzeń w jedną opowieść.

-        Montaż analogii- łączenie obrazów na zasadzie analogii może mieć szeroki sens metaforyczny bądź też wąski, pozostający na gruncie wrażeń zmysłowych.

-        Montaż antytez- zestawienie obrazów na zasadzie przeciwieństwa, szoku.

-        Montaż polifoniczny- (najszybsza forma montażu), operuje seriami krótkich, łatwo czytelnych elementów, których chronologia nie ma znaczenia. Odtwarzane są tak szybko że widz nie ma czasu na zastanawianie się na poprawnością lub kryteriami poszczególnych połączeń.

-        Montaż leitmotivu- (montaż powracającego), operuje on ujęciem lub sceną w jakiś charakterystyczny dla treści lub formy wizualnej filmu, która powtarza się w toku akcji.

HISTORYCZNA EWOLUCJA FORM MONTAŻOWYCH

-       Bracia Lumiere

Ich pierwsze minutowe filmy, które były trwającymi fotografiami, nie posuadały montażu. Chociaż ich jeden film „Polewacz piany” posiadał już zalążek akcji dramatycznej.

-       Filmowcy z Brighton (Smith, Wiliamson, Paul)

Jako pierwsi zaczęli stosować rozbijanie tej samej sceny na osobne ujęcia, wprowadzili wielki plan oraz zaczęli zmieniać dystans.

-       Edwin Porter

Amerykanin zmontował swój film w całości lub większości z materiałów które znalazł w archiwach Edisona. Stworzył pierwszy film zestawny, tworząc z gotowego surowca treści, które nie koniecznie przedstawiają to co pierwotnie.

-       David Wark Griffith

Używał montażu, z całą świadomością, jako zasadę tworzenia. Interesowała go funkcja jaką montaż może pełnić w kompozycji całego dzieła filmowego. Jego osiągnięciem jest montaż synchroniczny w scenach kulminacji dramatycznej.

-       Lew Kuleszow i Dziga Wiertow

Kuleszow wysuwa tezę: montaż- istotą filmu. Udowadnia również wieloznaczność kadru. Jako pierwszy traktuje pojedynczy kadr jako surowiec który w zależności od kontekstu, może znaczyć coś innego.

Wiertow z kolei był wrogiem inscenizacji i filmu fabularnego- który uważał za wymysł estetyki burżuazyjnej. Wykorzystywał skojarzeniowe właściwości montażu a także uważał że dzieło filmowe powstaje dopiero w procesie montażu.

-       Pudowkin

Potrzebował fabuły głównie po to aby pokazać co działo się poza nią. Sposobem pokazania był montaż, który nazwał „konstruktywnym”

-       Eisenstein

Eisenstein uważał że istotą montażu jest wypowiadanie pewnych idei ogólnych, do których dobudowywał on akcję na zasadzie pretekstu. Skupia on swoja uwagę na montażu „intelektualnym”

-       Awangarda Francuska

Uważali że „czyste kino” powinno odwoływać się jedynie do zmysłu wzroku. Nazwali taki typ montażu „montażem polifonicznym”. Tę technikę montażową chwalili bardzo surrealiści, ponieważ pozwalała łatwiej wyrwać się z niewoli rzeczywistości niż sztuki przestrzenne.

-       Montaż wizualny po 1930 roku

Po 1930 roku kierunek rozwoju montażu poszedł w kierunku dźwięku. Obraz został sprowadzony do funkcji przede wszystkim narracyjnych. Padł akcent na doskonalenie montażu technicznego, głównie ciągłości, lekceważenie zaś montażu skojarzeniowego. Postępy w montażu technicznym, spowodowały radykalne skracanie ujęć i scen czysto informacyjnych, pozwoliły na śmielsze przeskoki (elipsy).

Opracowane na podstawie Język Filmu Jerzego Płażewskiego (rozdz.XIV-XVIII)