PRAWO KONSTYTUCYJNE:
Ad.1. Zasady prawa konstytucyjnego:
a) Zasada państwa jako dobra wspólnego
Art. 1
Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.
Znaczy to tyle, że każdy obywatel RP może korzystać ze wszystkich dostępnych instytucji państwowych, a także, że powinien dbać o ich ustawiczny rozwój; zawiera się w tym także troska o dobro ojczyzny i obowiązek jej obrony. Państwo jest tutaj rozumiane nie tylko jako instytucje, ale także jako wspólnotę obywatelską, kierowaną przez władzę, pojmowaną jako "zrzeszenie obywatelskie", której "statutem" jest właśnie Konstytucja
b) Zasada demokratycznego państwa prawnego
Art. 2
Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.
c) Zasada suwerenności narodu
Art. 4 ust. 1
Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
Art. 4 ust. 2
Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
Co znaczy tyle, że suwerenną władzę sprawuje lud (albo Naród), piastując tę władzę poprzez fakt, że władza należy i pochodzi od Narodu, czyli, że władza może określać sposób postępowania wszystkich podległych podmiotów jedynie przy legitymizacji Narodu
d) Zasada konstytucjonalizmu
Art. 8 ust. 1
Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 8 ust. 2
Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.
Oznacza to, że właśnie konstytucja stoi najwyżej w systemie źródeł prawa, czyli jest najważniejszym aktem prawnym.
e) Zasada podziału władz
Art. 10 ust. 1
Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
Art. 10 ust. 2
Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.
Dziś mówimy o poliformizmie władz a nie o trójpodziale.
f) Zasada pluralizmu politycznego
Art. 11 ust. 1
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa.
Art. 11 ust. 2
Finansowanie partii politycznych jest jawne.
Art. 13
Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swych programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program zakłada nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.
g) Zasada społecznej gospodarki rynkowej
Art. 20
Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.
Ad. 2. Władza wykonawcza, dualizm:
Władza wykonawcza – prezydent i Rada Ministrów. Prezydent jest związany z państwem na kadencję 5 lat w wyborach powszechnich, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym. Maksymalna kadencja wynosi 10 lat. Na prezydenta RP może być wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu. Kandydata zgłasza co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie.
W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali kolejno największą liczbę głosów. Jeżeli którykolwiek z tych dwóch kandydatów wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce do wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno największą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu. W takim przypadku datę ponownego głosowania odracza się o dalszych 14 dni. Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który w ponownym głosowaniu otrzymał więcej głosów. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej określa ustawa.Kadencja Prezydenta Rzeczypospolitej rozpoczyna się w dniu objęcia przez niego urzędu. Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej zarządza Marszałek Sejmu na dzień przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i nie później niż na 75 dni przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej, a w razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej - nie później niż w czternastym dniu po opróżnieniu urzędu, wyznaczając datę wyborów na dzień wolny od pracy przypadający w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.
Osoba desygnowana postanowieniem Prezydenta RP na Prezesa Rady Ministrów jest prezydenckim kandydatem do objęcia urzędu Prezesa Rady Ministrów. Desygnowany premier nie posiada żadnych uprawnień z wyjątkiem politycznego przywileju do sformowania własnego gabinetu, którego skład przedstawia Prezydentowi RP. Prezydent RP nie ma uprawnienia do ingerencji w skład osobowy proponowanej Rady Ministrów i przepisami Konstytucji jest zobligowany do jej powołania (postanowienie Prezydenta RP publikowane w Monitorze Polskim wchodzące w życie z dniem podpisania) i odebrania od jej wszystkich członków, w tym od Prezesa Rady Ministrów, przysięgi.
Prezes Rady Ministrów i Rada Ministrów przejmują obowiązki z chwilą złożenia przysięgi wobec Prezydenta RP niezależnie od udzielonego jej wotum zaufania przez Sejm.
Brzmienie przysięgi ustala art. 151 Konstytucji: "Obejmując urząd Prezesa Rady Ministrów (Wiceprezesa, ministrów) uroczyście przysięgam, że dochowam wierności postanowieniom Konstytucji i innym prawom RP, a dobro ojczyzny i pomyślność obywateli będą zawsze dla mnie najwyższym nakazem."
Przysięga może być zakończona słowami:
"Tak mi dopomóż Bóg."
Prezydent ma konstytucyjny obowiązek desygnowania premiera w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu lub w ciągu 14 dni od przyjęcia dymisji ustępującego gabinetu.
Prezes Rady Ministrów w ciągu 14 dni od złożenia przysięgi przedstawia w Sejmie expose celem uzyskania wotum zaufania.
Zgodnie z zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji przysługuje mu ochrona funkcjonariuszy BOR-u oraz większość przywilejów zastrzeżonych dla tego urzędu.
Prezes Rady Ministrów może sprawować jednocześnie funkcję szefa resortu i przewodniczącego komitetu, a także może być posłem na Sejm RP lub senatorem albo w ogóle nie być parlamentarzystą. Nie może natomiast sprawować urzędu Prezydenta RP oraz innych wysokich urzędów państwowych (np. Prezes NBP). Może zdarzyć się dymisja Prezesa lub/i Rady Ministrów z powodu nie uchwalenia przez Sejm wotum zaufania lub rezygnacji. Wtedy Rada Ministrów nadal sprawuje swoją władzę do czasu powołania nowej. Zazwyczaj jest to proces trudny do przeprowadzenia przed wygaśnięciem kadencji Sejmu, gdyż na straży stabilnych rządów stoi Konstytucja.
Kompetencje organizacyjne
· reprezentuje Radę Ministrów
· kieruje jej pracami
· zwołuje posiedzenia
· ustala porządek obrad
· przewodniczy posiedzeniom
Kompetencje merytoryczne
· kieruje merytoryczną działalnością Rady Ministrów
· ponosi odpowiedzialność polityczną
· decyduje o składzie Rady Ministrów
· koordynuje i kontroluje pracę ministrów i pozostałych członków Rady
· zapewnia wykonanie polityki Rady Ministrów
· wydaje rozporządzenia
· sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym
Ad 3. Rada Ministrów - Zgodnie z obowiązującą Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani Wiceprezesi Rady Ministrów oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów. Prezes oraz Wiceprezesi Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra lub przewodniczącego komitetu (art. 147 Konstytucji).
Organizację i tryb pracy Rady Ministrów reguluje Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz.U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 ze zm.)
Kompetencje
Rada Ministrów:
· prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej (art. 146 ust. 1 Konstytucji),
· kieruje administracją rządową (art. 146 ust. 3 Konstytucji),
· w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach, na podstawie art. 146 ust. 4 Konstytucji, w szczególności:
o zapewnia wykonanie ustaw,
o wydaje rozporządzenia,
o koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
o chroni interesy Skarbu Państwa,
o uchwala projekt budżetu państwa,
o kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,
o zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
o zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
o sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,
o zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,
o sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,
o określa organizację i tryb swojej pracy.
Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych oraz samorządu terytorialnego (art. 146 ust. 2 Konstytucji).
Procedura utworzenia
Obowiązująca Konstytucja przewiduje następującą procedurę utworzenia rządu:
· Zasadnicza procedura
o W ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, tj. wskazuje osobę (zwykle wytypowaną wcześniej przez partię polityczną mającą większość w Sejmie lub koalicję partii), która otrzymuje misję sformowania rządu (art. 154 ust. 1 zd. 1 in principio Konstytucji).
o Osoba desygnowana na Prezesa Rady Ministrów w ciągu 14 dni proponuje Prezydentowi skład Rady Ministrów (art. 154 ust. 1 zd. 1 in fine Konstytucji).
o Prezydent powołuje Prezesa Rady Ministrów oraz pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera przysięgę od nowo powołanej Rady Ministrów (art. 154 ust. 1 zd. 2 Konstytucji).
o W ciągu 14 dni od powołania przez Prezydenta Rady Ministrów w trybie art. 154 ust. 1 zd. 2 Konstytucji, Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów (exposé) z wnio...
Edytka17