Psychoterapia 1,2.pdf

Psychoterapia ( wykłady: 1,2 ) 7/10/00

Literatura:

1) red. Lidia Grzesiuk „ Psychoterapia"

2) Jerzy Aleksandrowicz „ Psychoterapia medyczna"

3) Czesław Czabała „ Czynniki leczące w psychoterapii'

Egzamin : prawdopodobnie test, również w oparciu o w/w lektury; zadania domowe.

Psychoterapia jako metoda leczenia w odróżnieniu od innych form pomocy psychologicznej.

Metody pomocy psychologicznej (poza psychoterapią) :

I) Poradnictwo psychologiczne ( counseling)

Nie jest to właściwy termin polski . Powinniśmy raczej używać terminu angielskiego

counseling . Ta forma pomocy jest bardzo powszechna, zwłaszcza w USA i Wielkiej

Brytanii. Zawód : counselor.

Poradnictwo psychologiczne to pomoc osobom zdrowym w poradzeniu sobie z bieżącą trudną

sytuacją, w której oni sami rozwiązać nie mogą.

Muszą być spełnione następujące warunki, tak żebyśmy mogli powiedzieć, ze danej osobie

potrzebna jest pomoc w postaci porady psychologicznej / counseling'u:

1) Os. taka nie może być chora, w powszechnej klasyfikacji chorób i zaburzeń, z jednym

wyjątkiem: poradnictwo psych. często jest stosowane w stosunku do osób chorych na choroby,

które nie są zaburzeniami psychicznymi. Oznacza to, że problem bieżący, który ma chory, nie

jest bezpośrednio i przyczynowo uwarunkowany zaburzeniami psychicznymi, a jest

problemem, który wynika z faktu, że on jest chory. Często taka forma pomocy jest stosowana

wobec osób chorych terminalnie. Np. osoby, które mają pewien rodzaj inwalidztwa - fakt

zaistnienia choroby ( po wypadku) sprawia, że oni nie mogą rozwiązywać pewnych

problemów natury psychologicznej. Pierwsza zasada - człowiek nie ma zaburzeń

psychicznych, jest zdrowy w tym zakresie.

2) Czynnik, który sprawił powstanie problemu, jest łatwy do zidentyfikowania. Problem

może być różny np. lęk dziecka przed chodzeniem do szkoły = fobia szkolna, która jest

najczęściej wynikiem pewnego zdarzenia w szkole. Poradnictwo wiąże się z określonymi

fazami rozwojowymi np. z okresu dziecięcego do młodzieńczości, itp. i związanymi z nimi

kryzysami.

Poradnictwo psychologiczne składa się z następujących etapów:

1) identyfikacja problemu i tego na czym on polega

np. lęk - przed czym, zmiana miejsca pracy - nowe wymagania, itp.

2) znalezienie czynników, które podtrzymują występowanie / utrzymywanie się problemu;

3) zaproponowanie takich działań, które mają usunąć przyczyny utrwalania, utrzymywania

się niemożności. Wszystkie te zmiany muszą być : konkretne, wykonalne i

mają dać szybki efekt.

11) Interwencja kryzysowa

Ten rodzaj oddziaływań stosuje się wobec osób, które nie mają problemów rozwojowych,

tylko u których w życiu wydarzyło się coś traumatycznego. Coś, co się wydarzyło w sposób

niespotykany, zaburzyło ich dotychczasowe widzenie sensu własnego życia. Najczęściej takie

reakcje kryzysowe występują w wyniku różnych kataklizmów np. powódź, pożar, duża

katastrofa. Ludzie : policjanci, strażacy są często poszkodowani w różny sposób. Mogą oni

mieć powracające myśli, wspomnienia, sny dotyczące danej sytuacji, które są męczące,

natrętne.

Sytuacje kryzysowe występują też wtedy gdy mamy do czynienia z trudną sytuacją

małżeńską, zawodową ( nagłe zwolnienie).

Interwencja kryzysowa - umiejętność poradzenia / udzielenia pomocy pacjentowi z bardzo

silnymi emocjami, które zostały wywołane faktem / zdarzeniem traumatycznym. Polega to

głownie na uwolnieniu uczuć.

Przeżycia traumatyczne są bardzo silne, ale natychmiast i równocześnie blokowane. Są tak

silne, że odcinają świadomość od poznawania tych uczuć ( przykład dziewczynki, która

przeżywszy powódź, panicznie bała się wody; przez trzy miesiące się nie myła). Główną

metodą interwencji / sytuacji / reakcji kryzysowej jest odtworzenie przeżycia tzw. debreathing

, ale tym razem już świadomie. Gdy przeżyje się daną sytuację od nowa, zablokowane emocje

uwalniają się. Dane zjawisko / rzecz staje się oswajalne, nie budzi lęku, przerażenia.

III) Wsparcie społeczne / psychospołeczne

Są to takie sytuacje, w których ludzie w wyniku wypadków, chorób, defektów związanych z

chorobami, strat, kolei życiowych, doświadcza wielu ograniczeń swoich własnych możliwości

. Zwłaszcza dotyczy to osób chronicznie chorych, gdzie ci ludzie pod wpływem zmian

zachodzących pod wpływem procesu chorobowego, mają bardzo ograniczone możliwości.

Często są skazani na pomoc innych, na biedę, uzależnieni są od pomocy społecznej, żyć na

marginesie. Wtedy ci ludzie są niezwykle samotni, mają poczucie bezradności, poczucie

bezsensu własnego życia, czasem myślą o śmierci, podejmuj ą próby samobójcze. Np. chorzy

psychicznie, którzy wychodząc z ostrej fazy choroby, odzyskują świadomość, że chorzy są na

schizofrenię, że choroba będzie nawracała, pamiętają przykre doznania psychotyczne, których

doświadczali w stanach ostrej psychozy, myślą, że jeżeli znów mają to przeżywać, to lepiej

nie żyć.

Dla wielu ludzi jedyną formą pomocy jest zmniejszenie negatywnych konsekwencji,

zdarzeń które ich dotknęły, poprzez danie wsparcia społecznego, psychicznego. Zapewnienie

takich warunków, aby nie byli sami, aby mieli poczucie przynależności. Ludzie upośledzeni w

pewien sposób, ci, którzy mają zmniejszone możliwości, aby znaleźć sens życia, muszą mieć

takie warunki, które dadzą im okazję do doświadczania tego, że oni są ważni, potrzebni, że

gdzieś przynależą, że są użyteczni, że mogą coś dla innych zrobić. Np. tworzenie grup

samopomocy.

IV) Psychoedukacja

Psychoedukacja to taka metoda pomocy psychologicznej, gdzie ludzi uczymy, dostarczamy

im wiedzy potrzebnej do tego, aby mogli oni wykorzystywać ją do rozwiązywania różnych

swoich problemów, które niesie im życie. Najczęstszą formą psychoedukacji są grupy

psychoedukacyjne dla rodzin osób chorych na poważne zaburzenia psychiczne, jak też

somatyczne.

Informacje dotyczące chorób, przekazywane członkom rodziny:

nauczenie członków rodzin psychopatologii tj. różnych dziwacznych objawów

choroby

informacje o tym jak reagować, zachowywać się przy osobach chorych

informacje o tym, jak zapobiec ostrym nawrotom choroby np. nauczenie

rozpoznawania typowych objawów sygnalizujących nawrót choroby, zwracani e

uwagi na nasilenie urojeń

edukacja rodziców dzieci, które mają różne problemy rozwojowe lub związane ze

szkołą

Dlaczego tę edukację nazywa się PSYCHOedukacją ? Ta edukacja odbywa się nie tylko

przez dostarczanie informacji; odbywa się ona najczęściej w warunkach grupowych przez

poruszanie emocji, dostarczamy wiedzę poruszając emocje. Tj. członkowie rodzin

dostarczając informacje na temat choroby przekazują też pewne emocje , przekaz staje się

wtedy bardziej wiarygodny. Uczestnicy spotkania wiedzą, że taka osoba przez to przeszła,

doskonale wie o czym mówi. Wychodzą też z założenia, że skoro jej się udało, to i im też się

uda. Dla psychologa w tym układzie istotne jest dbanie o klimat emocjonalny, o to by poziom

pewnego pobudzenia emocjonalnego, zaangażowania trwał w tej grupie, bowiem to jest

narzędzie służące przekazywaniu i przyjmowaniu wiedzy przez członków spotkania.

V) Rehabilitacja i resocjalizacja

Rehabilitacja i resocjalizacja to jest przywracanie pewnych umiejętności, które człowiek

stracił w wyniku jakiegoś zdarzenia.

Np. rehabilitacja neuropsychologiczna, która najczęściej jest stosowana wobec osób, u

których powstały ubytki mózgowe, a wraz z nimi doszło do utracenia pewnych funkcji, ludzi,

którzy utracili pewne umie' za które dane ośrodki mózgowe odpowiadają np. mowa .

Rehabilitacja / resocjalizacja dotyczy też ludzi, którzy utracili umiejętności wykonywania

pewnych czynności zachowań. Przykładem jest trening umiejętności społecznych u osób

dotkniętych schizofrenią. Przy resocjalizacji uczymy: przestrzegania norm, kierowana się

określonymi wartościami, czy rozumieniu co znaczy nie kradnij, nie zabijaj, itd.

Rehabilitacja / resocjalizacja polega na pomocy przez konkretne działanie, nie przez

oddziaływanie na wiedzę czy emocje. Mamy tu do czynienia z całym wachlarzem technik

behawioralnych, z ćwiczeniem zachowań.

VI) Pomoc w rozwoju

Pomoc w rozwoju to uczenie człowieka pewnych umiejętności, które są mu potrzebne na

różnych etapach rozwojowych. Są to takie sytuacje, kiedy ludzie oznajmiają nam, że chcą

być lepsi, bardziej sprawni, bardziej manipulujący, dojrzali, itd.

Ludzie ci świadomie chcą się nauczyć np. umiejętności rozpoznawania swoich emocji,

używania emocji i siły z nich płynącej do tego, by napędzać własne działanie, wpływać

na innych, sterować innymi.

Głównie są to treningi i szkolenia, których celem jest rozwijanie ludzkich potencjałów,

możliwości ( w zakładach pracy: umiejętności współpracy, zgodnego współdziałania z

szefem, identyfikacji z zakładem pracy, wytrzymałości na stres ).

VII) Promocja zdrowia psychicznego

Jest to rodzaj oddziaływań, które mają na celu stworzyć warunki jednostce do tego by :

rozwijała adekwatne do swoich możliwości potrzeby i oczekiwania

by mogła konsekwentnie zaspokajać te potrzeby i możliwości, które zostały

wcześniej rozpoznane.

Chodzi o promowanie takich oddziaływań na jednostkę, które hamowałyby rozwój

chorób psychicznych i innych dolegliwości np. związanych ze stresem.

Aspekty w ramach promocji zdrowia psychicznego:

1) edukacja dla zdrowia psychicznego w szkole - uczenie dzieci jak radzić sobie z sytuacjami

trudnymi, jak zamieniać zadania narzucane przez szkołę, rodziców i inne systemy na

zadania własne, gdzie motywacja do ich wykonania jest osobista , własna, wewnętrzna, a

nie narzucona z zewnątrz.

2) uczyć profesjonalistów, którzy pracują z dziećmi, że edukacja, wsparcie, opieka była

dopasowana do indywidualnych możliwości i opierała się na szukaniu mocnych stron, niż

korygowaniu słabych

3) tworzenie warunków zewnętrznych, w jakich funkcjonuje człowiek, które

zmniejszałyby ryzyko zagrożeń dla zdrowia psychicznego np. rodzaj szkoły i jej

atmosfera; miejsce pracy i jej warunki

4) zmniejszanie stresu wynikającego z konkurencji, tworzenie konkurencji, która mobilizuje a

nie zniechęca / przytłacza; umiejętności współpracy pracowników w firmie; komunikacja

5) warunki bycia / mieszkania / wśród społeczności lokalnych; tworzenie systemów

ekologicznych, w których żyją ludzie ( gdzie nie ma hałasu, dymu);

dostępność do miejsc, w których możemy spędzać czas wolny na wypoczynku;

dostępność do urzędów; poczucie samorządności i wpływania na to co się dzieje; itd.

Psychoterapia - metoda leczenia określonych zaburzeń, której celem głównym jest

usunięcie psychologicznych przyczyn tych zaburzeń - metoda leczenia takich chorób i

zaburzeń, które są spowodowane przyczynami psychologicznymi.

Wskazania stosowania psychoterapii:

bezwzględne - psychoterapia jest podstawową metodą z wyboru leczenia następujących

zaburzeń: wszystkich zaburzeń ICD l O ( zaburzenia nerwicowe i osobowości ) psychoterapia

jest częścią kompleksowego leczenia innych zaburzeń :

psychozy ( zaburzenia schizofreniczne, afektywne)

jako metoda pomocnicza przy uzależnieniach

we wszystkich innych chorobach ( również jako metoda pomocnicza), gdzie istotną

rolą dla procesu leczenia, dla procesu utrzymania zdrowia w danej chorobie

odgrywają czynniki psychologiczne

np. przy chorobach wieńcowych, nowotworowych.

Psychoterapia jest więc usuwaniem psychologicznych przyczyn, które albo są źródłem

choroby, albo są źródłem trudności w leczeniu innych chorób.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: