Niesteroidowe leki przeciwbolowe.pdf

Definicja bólu

NIESTEROIDOWE LEKI

PRZECIWBÓLOWE

„Ból jest doznaniem czuciowym powstającym wówczas, gdy:

– mechaniczne,

– termiczne,

– chemiczne

– lub elektryczne bodźce

przekroczą wartość progową i w wyniku tego prowadzą w

większości przypadków do uszkodzenia tkanek i uwolnienia

mediatorów bólu”.

PRZECIWBÓLOWE

Prof. dr hab. Barbara Filipek

Katedra Farmakodynamiki CM UJ

 Przekaźniki i modulatory bólu : H + , K +, bradykinina, - HT,

histamina, PGE 2 , substancja P, neurokinina A i B, NO,

ENK, GABA, NA, Ach, glutaminian, adenozyna i inne.

Rodzaje bólu

 Ból fizjologiczny nocyceptywny

– Powstaje jako sygnał ostrzegawczy przy

działaniu mechanicznych, chemicznych lub

termicznych bodźców na zdrową tkankę.

 Ból neuropatyczny

– Nerwy obwodowe uszkodzone przez

zmiażdżenie, ucisk, przecięcie (np.

amputacja), zapalenie (np. półpasiec), lub

zaburzenia metaboliczne (np. cukrzyca).

– Charakter bardzo uciążliwy, przysparza wiele

cierpień, może towarzyszyć upośledzenie

czynności ruchowych i doznań czuciowych.

– Reakcja bólowa jest wyzwalana przez

pobudzenie zakończeń czuciowych

nocyceptorów (receptorów bólu).

– Zazwyczaj natychmiastowa odruchowa

reakcja motoryczna (np. cofnięcie ręki)

NIESTEROIDOWE LEKI

Rodzaje bólu

Mediatory bólu

 Ból patologiczny nocyceptywny

– Powstaje w wyniku uszkodzenia lub zapalenia tkanki

i może być określany jako spoczynkowy, hiperalgezja

(silniejsze odczuwanie bólu w następstwie zwiększonej

wrażliwości na bodźce nocyceptywne) lub allodynia (ból

wywołany bodźcami, które prawidłowo nie są bodźcami

bólowymi, np. ból przy dotknięciu po oparzeniu

słonecznym).

– Hiperalgezja pierwotna (ogroniczona do miejsca

uszkodzenia tkanki) lub wtórna (rozciągająca się na

otoczenie)

Po uszkodzeniu tkanek ze zniszczonych komórek zostają uwolnione:

jony H + , K + , histamina, bradykinina, serotonina, substancja P,

prostaglandyny, które pobudzają lub uwrażliwiają nocyceptory.

Wstępujący układ nocyceptywny

nocyceptywny i zstępujący

i zstępujący

układ antynocyceptywny

antynocyceptywny

Schemat budowy

drogi czuciowej

wstępującej

Wstępujący układ

układ

Schemat budowy

Leki przeciwbólowe (analgetyki)

Leki, które w dawkach leczniczych zmniejszają

lub tłumią doznania bólowe, mimo że nie

wykazują działania ogólnie znieczulającego.

 Ze względu na siłę, mechanizm działania i objawy

Ze względu na siłę, mechanizm działania i objawy

niepożądane wyróżnia się:

, narkotyczne leki przeciwbólowe,

silnie działające analgetyki)

– Niesteroidowe

Możliwości wpływania

na doznania bólowe za

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

leki przeciwzapalne - NLPZ

NLPZ

na doznania bólowe za

pomocą leków

nieopioidowe/ nienarkotyczne

nienarkotyczne leki przeciwbólowe,

leki przeciwbólowe,

pomocą leków

przeciwbólowych

„słabe” analgetyki).

– Leki miejscowo

przeciwbólowych

Leki miejscowo- znieczulające

znieczulające

Patogeneza i objawy zapalenia

Możliwe drogi metaboliczne kwasu

arachidonowego

 Leki, które w dawkach leczniczych zmniejszają

niepożądane wyróżnia się:

– Opioidy

Opioidy ( opiaty

opiaty , narkotyczne leki przeciwbólowe,

Możliwości wpływania

( nieopioidowe

„słabe” analgetyki).

Możliwe drogi metaboliczne kwasu

Punkty uchwytu leków przeciwzapalnych

Izoformy cyklooksygenazy

(COX - 1, COX - 2)

Kaskada

powstawania

Kaskada

leki przeciwzapalne

(NLPZ)

powstawania

gorączki

Egzogenne pirogeny

pirogeny- cytokiny

cytokiny (IL

(IL- 1,

• Zmniejszają ilość prostaglandyn naczynio-

rozszerzających (PGE 2 , PGI 2 ) przez co

zmniejszają rozszerzenie naczyń i zmniejszenie

obrzęków.

• Zmniejszenie produkcji PGs powoduje spadek

wrażliwości nocyceptorów na przekaźniki

zapalne (bradykinina, serotonina).

IL- 6,

6, TNF

TNF- 

 indukcja aktywności

indukcja aktywności

COX- 2 w mózgu

2 w mózgu – wytwarzanie

wytwarzanie

pobudzenie receptorów PG

– wzrost

wzrost przemiany

komórkowej neuronów ośrodka

cAMP – wzrost przemiany

komórkowej neuronów ośrodka

termoregulacyjnego w podwzgórzu.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

Niesteroidowe

(NLPZ)

Egzogenne

COX

PGE

PGE 2 – pobudzenie receptorów PG

wzrost cAMP

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

leki przeciwzapalne

Właściwości farmakologiczne NLPZ

Aktywność przeciwzapalna

Cyklooksygenaza (COX)

(COX)

Działanie przeciwobrzękowe

przeciwobrzękowe ( NLPZ z

( NLPZ z

paracetamolu)

 Działanie przeciwbólowe

Działanie przeciwbólowe ( paracetamol

paracetamol , ASA,

, ASA,

i inne NLPZ)

 Działanie przeciwgorączkowe

, nabumeton

nabumeton i inne NLPZ)

COX-1

Enzym występujący

fizjologicznie, reguluje

syntezę PGs m. in. w

żołądku, jelitach, nerkach,

płytkach krwi.

Działanie przeciwgorączkowe (ASA,

(ASA,

COX-2

Enzym indukowany przez

COX

paracetamol ,

, ibuprofen

ibuprofen ,

, naproksen

naproksen)

Enzym indukowany przez

endotoksyny,

COX-3

( OUN )

i inne

mediatory stanu zapalnego.

cytokiny i inne

mediatory stanu zapalnego.

Efekty te wynikają ze wspólnego mechanizmu

działania

działania – hamowania

hamowania cyklooksygenazy

cyklooksygenazy AA.

AA.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)

leki przeciwzapalne (NLPZ)

Klasyfikacja chemiczna niesteroidowych

niesteroidowych

leków przeciwbólowych

Najczęściej używane środki terapeutyczne w:

 zwyrodnieniowych zapaleniach stawów

 reumatoidalnych zapaleniach stawów

 chorobach mięśniowo-stawowych i stanach pourazowych tkanek

miękkich

 migrenach i bólach głowy

 bólach pochodzenia stomatologicznego

 bólach krzyża

 bolesnym miesiączkowaniu

 nowotworach – początkowe stadium

 farmakologicznym zamykaniu drożnego jeszcze po urodzeniu

przewodu tętniczego, stanowiącego najkrótsze połączenie między tętnicą

Pochodne organicznych kwasów, głównie karboksylowych

– Kwasu salicylowego (kwas acetylosalicylowy, diflunisal)

– Kwasu octowego (indometacyna, acemetacyna, diklofenak, lonazolak)

– Kwasów arylopropionowych (ibuprofen, flurbiprofen, ketoprofen,

S-ketoprofen, naproksen, kwas tiaprofenowy)

– Kwasów propionowych (meloksykam, lomoksykam)

– Kwasu antranilowego (kwas mefenamowy, kwas flufenamowy)

– Oksykamy (piroksykam, tenoksykam)

– Inne (nabumeton, azapropazon, aceklofenak)

 Nie będące pochodnymi kwasów karboksylowych

Nie będące pochodnymi kwasów karboksylowych

– Pochodne aniliny (paracetamol)

– Pochodne 1-fenylo-2,3-dimetylo-3-pyrazolin-5-onu ( fenazon,

propyfenazon, metamizol)

stanowiącego najkrótsze połączenie między tętnicą

płucną i tętnicą główną (aortą)

Niesteroidowe

Cyklooksygenaza

 Działanie

wyjątkiem paracetamolu

wyjątkiem

piroksykam

piroksykam ,

paracetamol

endotoksyny, cytokiny

 Efekty te wynikają ze wspólnego mechanizmu

Klasyfikacja chemiczna

Niesteroidowe

Najczęściej używane środki terapeutyczne w:

 Pochodne organicznych kwasów, głównie karboksylowych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: