1949_Genewa_-_III_KG.pdf

Konwencja o traktowaniu jeńców wojennych (III konwencja genewska),

Genewa, 12 sierpnia 1949 r.

(DzU z 1956r., nr 38, poz. 175, załącznik)

Tytuł

Postanowienia ogólne

Artykuł 1

Wysokie Umawiające się Strony zobowiązują się przestrzegać i dopilnować

przestrzegania niniejszej Konwencji we wszelkich okolicznościach.

Artykuł 2

Niezależnie od postanowień, które wejdą w życie już w czasie pokoju, Konwencja

niniejsza będzie miała zastosowanie w razie wypowiedzenia wojny lub powstania

jakiegokolwiek innego konfliktu zbrojnego między dwiema lub więcej niż dwiema Wysokimi

Umawiającymi się Stronami, nawet gdyby jedna z nich nie uznała stanu wojny.

Konwencja będzie również miała zastosowanie we wszystkich przypadkach okupacji

całości lub części terytorium jednej z wysokich Umawiających się Stron, nawet gdyby ta

okupacja nie napotkała na żaden opór zbrojny.

Jeżeli jedno z mocarstw w konflikcie nie jest stroną niniejszej Konwencji, Mocarstwa

będące jej stronami pozostaną jednak nią związane w swych wzajemnych stosunkach. Będą

one również związane Konwencją wobec powyższego Mocarstwa, jeżeli przyjmuje ono i

stosuje jej postanowienia.

Artykuł 3

Gdyby na terytorium jednej z Wysokich Umawiających się Stron wybuchł konflikt

zbrojny nie posiadający charakteru międzynarodowego, każda ze Stron w konflikcie

obowiązana będzie stosować się przynajmniej do następujących postanowień:

1) Osoby, nie biorące bezpośrednio udziału w działaniach wojennych, włącznie z

członkami sił zbrojnych, które złożyły broń, oraz osobami, które stały się niezdolne do

walki na skutek choroby, ran, pozbawienia wolności lub z jakiegokolwiek innego

powodu, będą we wszelkich okolicznościach traktowane w sposób humanitarny, bez

czynienia żadnej różnicy na ich niekorzyść z powodu rasy, koloru skóry, religii lub wiary,

płci, urodzenia lub majątku ani z żadnych innych analogicznych powodów.

W tym celu są i pozostaną zakazane w stosunku do wyżej wymienionych osób w

każdym czasie i w każdym miejscu:

a) zamachy na życie i nietykalność cielesną, a w szczególności zabójstwa we wszelkiej

postaci, okaleczenia, okrutne traktowanie, tortury i męki;

b) branie zakładników;

c) zamachy na godność osobistą, a w szczególności traktowanie poniżające i

upokarzające;

d) skazywanie i wykonywanie egzekucji bez uprzedniego wyroku, wydanego przez sąd

należycie ukonstytuowany i dający gwarancje procesowe, uznane za niezbędne przez

narody cywilizowane.

2) Ranni i chorzy będą zbierani i leczeni.

Bezstronna organizacja humanitarna, jak Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża,

będzie mogła ofiarować swoje usługi Stronom w konflikcie.

Strony w konflikcie będą się ponadto starały wprowadzić w życie w drodze specjalnych

układów wszystkie lub niektóre z pozostałych postanowień niniejszej Konwencji.

Zastosowanie powyższych postanowień nie będzie miało wpływu na sytuację prawną

Stron w konflikcie.

Artykuł 4

A. Jeńcami wojennymi w rozumieniu niniejszej Konwencji są osoby, które znalazły się

we władzy nieprzyjaciela, a należą do jednej z następujących kategorii:

1) członkowie sił zbrojnych Strony w konflikcie, jak również członkowie milicji i

oddziałów ochotniczych, stanowiących część tych sił zbrojnych;

2) członkowie innych milicji i innych oddziałów ochotniczych, włączając w to członków

zorganizowanych ruchów oporu, należących do jednej ze Stron w konflikcie i

działających poza granicami lub w granicach własnego terytorium, nawet jeżeli pod

warunkiem, że te milicje lub oddziały ochotnicze, włączając w to zorganizowane ruchy

oporu, odpowiadają następującym warunkom:

a) mają na czele osobę odpowiedzialną za swych podwładnych;

b) noszą stały i dający się z daleka rozpoznać znak rozpoznawczy;

c) jawnie noszą broń;

d) przestrzegają w swych działaniach praw i zwyczajów wojny;

3) członkowie regularnych sił zbrojnych, którzy podają się za podlegających rządowi lub

władzy nie uznanym przez Mocarstwo zatrzymujące;

4) osoby towarzyszące siłom zbrojnym, ale nie należące do nich bezpośrednio, jak na

przykład cywilni członkowie załóg samolotów wojskowych, korespondenci wojenni,

dostawcy, członkowie oddziałów pracy lub służb, powołanych do opiekowania się

wojskowymi, pod warunkiem, że otrzymali oni upoważnienie od sił zbrojnych, którym

towarzyszą, przy czym te ostatnie obowiązane są wydać im w tym celu kartę tożsamości

według załączonego wzoru;

5) członkowie załóg statków handlowych, włączając w to kapitanów, pilotów i

uczniów, oraz członkowie załóg samolotów cywilnych Stron w konflikcie, o ile nie

przysługuje im prawo do korzystniejszego traktowania na mocy innych postanowień

prawa międzynarodowego;

6) ludność terytorium nie okupowanego, która przy zbliżaniu się nieprzyjaciela chwyta

spontanicznie za broń, aby stawić opór inwazji, a nie miała czasu zorganizować się

w regularne siły zbrojne, jeżeli jawnie nosi broń i przestrzega praw i zwyczajów

wojennych.

B. Korzystać będą również z traktowania zastrzeżonego przez niniejszą Konwencję

dla jeńców wojennych:

1) osoby, które należą lub należały do sił zbrojnych kraju okupowanego, jeżeli z tytułu tej

przynależności Mocarstwo okupujące, które je nawet początkowo zwolniło

w czasie trwania działań wojennych poza okupowanym przezeń terytorium, uważa za

niezbędne ich internowanie, zwłaszcza po nieudanej próbie tych osób połączenia się z

siłami zbrojnymi, do których należą i które nadal walczą, lub gdy osoby te nie stawią się

na wezwanie w celu ich internowania.

2) Osoby należące do jednej z kategorii wyliczonych w niniejszym artykule, przyjęte na

terytorium Mocarstw neutralnych lub nie będących stroną wojującą, a podlegające

internowaniu na mocy prawa międzynarodowego, z zastrzeżeniem wszelkiego rodzaju

korzystniejszego traktowania, jakie te Mocarstwa mogą im przyznać, oraz

z wyjątkiem postanowień artykułu 8, 10, 15, 30 ustęp 5, artykułów 58 i 67 włącznie, 92,

126, jak również - jeżeli Strony w konflikcie utrzymują stosunki dyplomatyczne z

Mocarstwem neutralnym lub zainteresowanym Mocarstwem nie będącym stroną

wojującą - z wyjątkiem postanowień dotyczących Mocarstwa opiekuńczego. Gdy takie

stosunki dyplomatyczne istnieją, Strony w konflikcie, do których te osoby należą, będą

mogły sprawować w stosunku do nich funkcje przyznane na mocy niniejszej Konwencji

Mocarstwom opiekuńczym, bez uszczerbku dla funkcji sprawowanych normalnie przez

Strony na mocy zwyczajów oraz traktatów dyplomatycznych i konsularnych.

C. Niniejszy artykuł nie wpływa na sytuację prawną personelu lekarskiego

i duchownego, przewidzianą w artykule 33 niniejszej Konwencji.

Artykuł 5

Niniejsza Konwencja stosować się będzie do osób wymienionych w artykule 4 od chwili,

gdy dostaną się we władzę nieprzyjaciela, aż do ich ostatecznego uwolnienia i

repatriacji.

Jeżeli powstanie wątpliwość co do przynależności osób, które wzięły udział w

działaniach wojennych i wpadły w ręce nieprzyjaciela, do jednej z kategorii wyliczonych w

artykule 4, osoby te korzystać będą z ochrony niniejszej Konwencji do chwili, gdy właściwy

sąd ustali ich sytuację prawną.

Artykuł 6

Wysokie Umawiające się Strony będą niezależnie od układów wyraźnie przewidzianych

w artykułach 10, 23, 28, 33, 60, 65, 67, 72, 73, 75, 109, 110, 118, 119, 122, 132, zawierać

jeszcze inne układy specjalne w każdej sprawie, która wydaje się im odpowiednia do

oddzielnego uregulowania. Żaden układ specjalny nie może pogorszyć sytuacji jeńców

uregulowanej przez niniejszą Konwencję ani ograniczać przyznanych im przez nią praw.

Jeńcy wojenni będą korzystali z dobrodziejstw tych układów dopóty, dopóki Konwencja

będzie się do nich stosowała, z zastrzeżeniem przeciwnych postanowień zawartych wyraźnie

w powyższych układach lub w układach późniejszych albo z zastrzeżeniem

korzystniejszych środków przedsięwziętych w stosunku do nich przez jedną lub drugą stronę

w konflikcie.

Artykuł 7

Jeńcy wojenni nie będą mogli w żadnym razie zrzec się częściowo lub całkowicie praw

zapewnionych im przez niniejszą Konwencję i ewentualnie przez układy specjalne,

przewidziane w artykule poprzednim.

Artykuł 8

Konwencja niniejsza stosowana będzie przy współudziale i pod kontrolą Mocarstw

opiekuńczych powołanych do obrony interesów stron w konflikcie. W tym celu Mocarstwa

opiekuńcze będą mogły wyznaczyć poza swym personelem dyplomatycznym

i konsularnym delegatów spośród swych własnych obywateli lub spośród obywateli innych

Mocarstw neutralnych. Ci delegaci powinni uzyskać zgodę Mocarstwa, przy którym będą

wykonywali swą misję.

Strony w konflikcie będą w możliwie najszerszej mierze ułatwiały przedstawicielom lub

delegatom Mocarstw opiekuńczych wypełnianie ich zadań.

Przedstawiciele lub delegaci Mocarstw opiekuńczych nie powinni w żadnym przypadku

wykraczać poza ramy swej misji, określonej przez niniejszą Konwencję; powinni oni w

szczególności brać pod uwagę bezwzględne wymagania bezpieczeństwa Państwa, przy

którym wykonują swe funkcje.

Artykuł 9

Postanowienia niniejszej Konwencji nie stanowią przeszkody dla działalności

humanitarnej Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, jak również każdej innej

bezstronnej organizacji humanitarnej, prowadzonej w celu opieki nad jeńcami wojennymi

i udzielania im pomocy za zgodą zainteresowanych Stron w konflikcie.

Artykuł 10

Wysokie Umawiające się Strony będą mogły w każdym czasie porozumieć się co do

powierzenia zadań, przypadających na mocy niniejszej Konwencji Mocarstwom

opiekuńczym, jakiejś organizacji, dającej wszelką rękojmię bezstronności i sprawności.

Jeżeli jeńcy wojenni nie korzystają lub przestali korzystać z jakiegokolwiek powodu

z działalności Mocarstwa opiekuńczego albo organizacji wyznaczonej zgodnie z ustępem

pierwszym, Mocarstwo zatrzymujące powinno zwrócić się do jakiegoś Państwa neutralnego

lub do takiej organizacji o podjęcie się funkcji, przypadających na mocy niniejszej Konwencji

Mocarstwom opiekuńczym, wyznaczonym przez Strony w konflikcie.

Jeżeli nie uda się w ten sposób zapewnić ochrony, Mocarstwo zatrzymujące powinno się

zwrócić do jakiejś organizacji humanitarnej, jak Międzynarodowy Komitet Czerwonego

Krzyża, o podjęcie się zadań humanitarnych przypadających na mocy niniejszej Konwencji

Mocarstwom opiekuńczym albo też powinno przyjąć usługi zaofiarowane przez taką

organizację, z zastrzeżeniem postanowień niniejszego artykułu.

Każde Mocarstwo neutralne lub każda organizacja, do której zwróciło się zainteresowane

Mocarstwo lub która zaofiarowała swe usługi w celach wyżej wymienionych, powinny

działać z poczuciem odpowiedzialności, jaką ponoszą wobec Strony w konflikcie, do której

należą osoby podlegające ochronie przez niniejszą Konwencję, oraz powinny dawać

dostateczną rękojmię swej zdolności do podjęcia się wymienionych funkcji i ich bezstronnego

spełniania.

Nie wolno naruszyć powyższych postanowień drogą specjalnej umowy między

Mocarstwami, z których jedno byłoby chociaż przejściowo ograniczone w stosunku do

drugiego Mocarstwa lub jego sprzymierzeńców w swej swobodzie rokowań na skutek

wydarzeń wojennych, zwłaszcza w przypadku okupacji całości lub znacznej części swojego

terytorium.

Ilekroć w Konwencji niniejszej jest mowa o Mocarstwie opiekuńczym, należy przez to

rozumieć także zastępujące je organizacje w rozumieniu artykułu niniejszego.

Artykuł 11

Mocarstwa opiekuńcze zaofiarują swe dobre usługi w celu załatwienia sporu, ilekroć

uznają, że leży to w interesie osób podlegających ochronie, a w szczególności w razie braku

zgody między Stronami w konflikcie co do stosowania lub wykładni postanowień niniejszej

Konwencji.

W tym celu każde z Mocarstw opiekuńczych będzie mogło na prośbę jednej ze Stron lub

z własnej inicjatywy zaproponować Stronom w konflikcie zwołanie, ewentualnie na

odpowiednio wybranym neutralnym terytorium, konferencji ich przedstawiciela, a

zwłaszcza władz zajmujących się sprawami jeńców wojennych. Strony w konflikcie

obowiązane są zastosować się do takich propozycji. Mocarstwa opiekuńcze będą mogły

wówczas zaproponować Stronom w konflikcie, aby zgodziły się na udział w tej konferencji

osobistości należącej do jednego z Mocarstw neutralnych albo delegowanej przez

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

Tytuł

Ogólna ochrona jeńców wojennych

Artykuł 12

Jeńcy wojenni znajdują się we władzy Mocarstwa nieprzyjacielskiego, a nie we władzy

poszczególnych osób lub oddziałów wojskowych, które wzięły ich do niewoli. Niezależnie od

istniejącej odpowiedzialności indywidualnej, za traktowanie jeńców wojennych odpowiada

Mocarstwo zatrzymujące.

Jeńcy wojenni mogą być przekazani przez Mocarstwo zatrzymujące tylko Mocarstwu,

które jest stroną Konwencji, i to dopiero wówczas, gdy Mocarstwo zatrzymujące upewniło

się, że dane Mocarstwo pragnie i jest zdolne stosować Konwencję. Po przekazaniu w ten

sposób jeńców Mocarstwo, które zgodziło się ich przejąć, będzie odpowiedzialne za

stosowanie Konwencji przez czas sprawowania nad nimi opieki.

Gdyby jednak to Mocarstwo nie spełniało w jakimś ważnym punkcie swego obowiązku

wykonania postanowień Konwencji, Mocarstwo, które przekazało jeńców wojennych,

powinno na skutek zawiadomienia go o tym przez Mocarstwo opiekuńcze przedsięwziąć

skuteczne środki dla zaradzania sytuacji lub zażądać przekazania mu z powrotem

jeńców wojennych. Takiemu żądaniu należy uczynić zadość.

Artykuł 13

Jeńcy wojenni powinni być zawsze traktowani w sposób humanitarny. Wszelkie

bezprawne działanie lub zaniechanie ze strony Mocarstwa zatrzymującego, powodujące

śmierć lub poważne zagrożenie zdrowia jeńca wojennego znajdującego się w jego władzy,

jest zakazane i uważane będzie za ciężkie naruszenie niniejszej Konwencji.

W szczególności żaden jeniec wojenny nie może być okaleczony fizycznie ani poddany

doświadczeniom lekarskim lub naukowym jakiegokolwiek rodzaju, które nie są uzasadnione

leczeniem tego jeńca i nie leżą w jego interesie.

Jeńcy wojenni powinni być również stale chronieni zwłaszcza przed każdym aktem

gwałtu lub zastraszenia, przed zniewagami i ciekawością publiczną.

Środki odwetowe względem nich są zabronione.

Artykuł 14

Jeńcy wojenni mają we wszelkich okolicznościach prawo do poszanowania swej osoby i

czci.

Kobiety powinny być traktowane ze wszystkimi względami należnymi ich płci. W

każdym przypadku przysługuje im traktowanie równie korzystne jak mężczyznom.

Jeńcy wojenni zachowują pełną zdolność cywilną, jaką posiadali w chwili wzięcia ich do

niewoli. Mocarstwo zatrzymujące będzie mogło ograniczyć korzystanie z tych praw na swoim

terytorium lub poza jego granicami tylko w stopniu wymaganym przez niewolę.

Artykuł 15

Mocarstwo zatrzymujące jeńców wojennych obowiązane będzie do bezpłatnego ich

utrzymania i dostarczania im bezpłatnie opieki lekarskiej, jakiej wymaga stan ich zdrowia.

Artykuł 16

Z uwzględnieniem postanowień niniejszej Konwencji dotyczących stopni wojskowych i

płci oraz z zastrzeżeniem traktowania uprzywilejowanego, przysługującego jeńcom

wojennym ze względu na stan ich zdrowia, wiek lub kwalifikacje zawodowe, wszyscy jeńcy

powinni być traktowani przez Mocarstwo zatrzymujące jednakowo, bez żadnej na ich

niekorzyść różnicy z powodu rasy, narodowości, religii, poglądów politycznych lub z

innego powodu tego rodzaju.

Tytuł

Niewola

Dział I

Początek niewoli

Artykuł 17

Każdy jeniec wojenny obowiązany jest podać, będąc przesłuchiwany, tylko swoje

nazwisko, imiona, stopień wojskowy, datę urodzenia i numer książeczki wojskowej lub w

braku tego równorzędne dane.

W razie umyślnego naruszenia tego przepisu jeniec może narazić się na ograniczenie mu

korzyści, przysługujących jeńcom w jego stopniu lub na jego stanowisku. Każda Strona w

konflikcie obowiązana jest wydać każdej osobie podlegającej jej jurysdykcji, a mogącej

stać się jeńcem wojennym, kartę tożsamości, podającą nazwisko, imiona, stopień, numer

książeczki wojskowej lub równorzędne dane oraz datę urodzenia. Ta karta tożsamości

może zawierać ponadto podpis lub odciski palców albo jedno i drugie, jak również

wszelkie inne dane dotyczące członków sił zbrojnych, jakie Strony w konflikcie zechcą

dodatkowo zamieścić. W miarę możności karta będzie miała wymiary 6,5 x 10 cm i zostanie

wystawiona w dwóch egzemplarzach. Jeniec wojenny powinien okazywać tę kartę tożsamości

na każde żądanie, jednak w żadnym razie nie wolno mu jej odbierać.

Nie wolno stosować żadnych tortur fizycznych lub moralnych ani wywierać żadnego

przymusu na jeńcach wojennych w celu uzyskania od nich jakichkolwiek informacji. Nie

wolno grozić jeńcom, którzy odmówią odpowiedzi, ani ich obrażać, ani narażać na

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: