CHEMIA - KSYLENY(1).doc

KSYLENY      C8H10      0020

1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa i synonimy:
polskie: ksylen, dwumetylobenzen, dimetylobenzen, metylotoluen, ksylol
angielskie: xylene, dimethylbenzene, methyl toluene, xylol
niemieckie: Xylol, Dimethylbenzol, Reinxylol
francuskie: xyléne, benzene diméthylique, diméthylbenzene, xylol
rosyjskie: ксилол,диметилбензол

Nazwa wg IUPAC: dimethylbenzene
Wzór chemiczny: C6H4(CH3)2

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Ksylen – mieszanina izomerów
o-Ksylen – substancja podstawowa
m-Ksylen – substancja podstawowa
p-Ksylen – substancja podstawowa

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja łatwo palna, szkodliwa i drażniąca. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą. Działa drażniąco na skórę.

4. PIERWSZA POMOC

Niezbędne leki: tlen, parafina płynna.
Odtrutki: nie są znane.
Leczenie: postępowanie objawowe.

ZATRUCIE INHALACYJNE

Przytomny

Pierwsza pomoc przedlekarska

Wyprowadzić zatrutego z miejsca narażenia. Zapewnić spokój w dowolnej pozycji, chronić przed utratą ciepła. Podawać tlen do oddychania. Wezwać lekarza.

Pomoc lekarska

Postępowanie objawowe, kontrola ciśnienia tętniczego krwi, akcji serca. W razie wskazań transport do szpitala.

Nieprzytomny

Pierwsza pomoc przedlekarska

Wynieść poszkodowanego z miejsca narażenia. Ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Usunąć z jamy ustnej ruchome protezy i inne ciała obce. Odessać strzykawką przez cewnik wydzielinę z nosa i jamy ustnej. Jeżeli oddycha, podać tlen, najlepiej przez maskę twarzową. Jeżeli nie oddycha, zastosować sztuczne oddychanie metodą usta-usta lub aparatem typu AMBU. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.

Pomoc lekarska

Kontynuować podawanie tlenu, kontrolować akcję serca, ciśnienie krwi. Nie podawać adrenaliny ani innych amin katecholowych (ryzyko migotania komór). W razie zaburzeń oddychania stosować oddech wspomagany z użyciem aparatu typu AMBU; jeżeli zatruty nie oddycha – zaintubować i stosować tlen za pomocą aparatu typu AMBU. W każdym przypadku transport do szpitala karetką reanimacyjną PR.

SKAŻNIE SKÓRY

Pierwsza pomoc przedlekarska

Zdjąć odzież. Zmyć skórę dużą ilością letniej wody (z mydłem, jeżeli nie ma zmian).

Pomoc lekarska

W razie podrażnienia skóry wskazana jest konsultacja dermatologa.

SKAŻENIE OCZU

Pierwsza pomoc przedlekarska

Przemywać oczy dużą ilością chłodnej wody około 15 minut. Unikać silnego strumienia wody wobec ryzyka uszkodzenia rogówki

.

Pomoc lekarska

Zapewnić konsultację okulistyczną.

ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ

Przytomny

Pierwsza pomoc przedlekarska

Natychmiast po połknięciu (w czasie do 5 minut!) poszkodowany powinien sam wywołać wymioty. Później nie wywoływać wymiotów. W każdym przypadku połknięcia ksylenu podać 150 ml płynnej parafiny. Nie podawać niczego innego do picia.

Pomoc lekarska

Postępowanie w zależności od ilości wypitego ksylenu. Wskazana hospitalizacja ze względu na możliwość zaburzeń trawiennych.

Nieprzytomny

Pierwsza pomoc przedlekarska

Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.

Pomoc lekarska

Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym. Transport karetką reanimacyjną PR do ośrodka zatruć, pod nadzorem lekarza.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Klasa temperaturowa: T1
Grupa wybuchowości: IIA

Kod HAZCHEM: 3(produkt o temperaturze zapłonu powyżej 23°C)

Szczególne zagrożenia
Łatwo palna, szkodliwa, drażniąca ciecz. Pary tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Pary są cięższe od powietrza, gromadzą się przy powierzchni ziemi i w dolnych częściach pomieszczeń. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.

Zalecenia ogólne
Zawiadomić otoczenie o awarii.
Usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii; w razie potrzeby zarządzić ewakuację.
Wezwać Straż Pożarną i Policję Państwową.

Pożar
Środki gaśnicze: proszki gaśnicze, dwutlenek węgla, piany gaśnicze, woda – prądy rozproszone. Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się cieczy.
Mały pożar: gasić gaśnicą proszkową lub śniegową (dwutlenek węgla).
Duży pożar: palące się zbiorniki lub rozlewiska gasić pianą lub prądami wodnymi rozproszonymi. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą z bezpiecznej odległości; jeżeli to możliwe, usunąć je z obszaru zagrożenia (groźba wybuchu).
Nie dopuścić do przedostania się ścieków po gaszeniu pożaru do kanalizacji i wód.

Specjalne wyposażenie ochronne
Nałożyć odzież ochronną i aparat izolujący drogi oddechowe.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne
Jak podano w punkcie 5.

Wyciek
Uwaga: obszar zagrożony wybuchem.
Usunąć źródła zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących); pary rozcieńczać rozproszonymi prądami wody; zabezpieczyć kratki i studzienki ściekowe; unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się substancją; jeśli to możliwe, zlikwidować wyciek (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić, uszkodzone opakowanie umieścić w szczelnym opakowaniu ochronnym); w razie dużego wycieku miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebraną ciecz odpompować; małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym, zebrać do zamykanego pojemnika; zanieczyszczoną powierzchnię spłukać wodą.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Wymagania dotyczące wentylacji
Niezbędna wentylacja miejscowa wywiewna, usuwająca pary z miejsc ich emisji,  oraz wentylacja ogólna pomieszczenia. Otwory zasysające wentylacji miejscowej  przy płaszczyźnie roboczej lub poniżej. Wywiewniki wentylacji ogólnej w górnej  części pomieszczenia oraz przy podłodze. Instalacje wentylacyjne muszą odpowiadać  warunkom ustalonym ze względu na niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu.

Postępowanie z substancją: podczas stosowania nie jeść,   nie pić, nie palić tytoniu, unikać kontaktu z cieczą, unikać wdychania par,   przestrzegać zasad higieny osobistej; stosować środki ochrony indywidualnej   (jak podano w punkcie 8), pracować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach;   unikać działania na substancję otwartego ognia i wysokiej temperatury.

Magazynowanie: przechowywać w oryginalnych, właściwie oznakowanych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, w chłodnym, suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym, wyposażonym w instalację elektryczną i wentylacyjną w wykonaniu przeciwwybuchowym, z wykładziną podłogową elektroprzewodzącą.
Przechowywać z dala od źródeł ciepła i zapłonu oraz utleniaczy.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenia

1,2-Ksylen

1,4-Ksylen

1,3-Ksylen

mieszanina izomerów

Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
 PN-78/Z-04116 ark. 01 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości ksylenu. Oznaczanie ksylenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej z wzbogaceniem próbki.
PN-89/Z-04023 ark.02 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości (w mieszaninach) szkodliwych substancji wydzielających się z wyrobów lakierowych nitrocelulozowych. Oznaczanie acetonu, alkoholi: etylowego, n-butylowego, izobutylowego, etoksyetylowego, butoksyetylowego; octanów: etylu, n-butylu, etoksyetylu, toluenu i ksylenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej.

Dopuszczalne stężenie w materiale biologicznym
 DSB – 1,4 g/l w przeliczeniu na średnią gęstość moczu wynoszącą 1,024
 Substancja oznaczana – kwas metylohipurowy
 Materiał biologiczny – mocz
 Uwagi: próbka pobierana jednorazowo, pod koniec ekspozycji dziennej w dowolnym  dniu.

Wymagania dotyczące środków ochrony indywidualnej
Gdy stężenie substancji jest ustalone i znane, doboru środków ochrony indywidualnej  należy dokonywać z uwzględnieniem stężenia substancji występującego na danym  stanowisku pracy, czasu narażenia, czynności wykonywanych przez pracownika  oraz zaleceń podanych przez producenta środka ochrony indywidualnej.
Stosować odzież ochronną wykonaną z materiałów powlekanych (np. vitonem), antyelektrostatyczną;rękawice ochronne (np. z polialkoholu winylowego); gogle chroniące przed kroplamicieczy (w przypadku skompletowania z półmaską); sprzęt ochrony układu oddechowego:maskę lub półmaskę skompletowaną z pochłaniaczem typu A. W razie niedoboru tlenu(stężenie poniżej 17% obj.) lub gdy stężenie związku przekracza 1% obj., stosowaćautonomiczny lub stacjonarny sprzęt izolujący.
W strefie zagrożonej wybuchem stosować odzież, rękawice i obuwie w wersji antyelektrostatycznej.
W sytuacji awaryjnej lub gdy stężenie substancji na stanowisku nie jest znane,stosować środki ochrony indywidualnej izolujące organizm (kombinezon gazoszczelnyskompletowany z izolującym sprzętem ochrony układu oddechowego).

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

Właściwości podstawowe