doradztwo- wykady i cw.doc

DORADZTWO              - 1 -

Doradztwo

Doradztwo spotyka się niemal we wszystkich dziedzinach życia. Doradztwo najogólniej można określić jako udzielanie pomocy. Jest to też wpływanie na innego człowieka. Ma charakter interdyscyplinarny.

Doradztwo (ang. extension) – jest dziedziną wiedzy, gdzie upoważnione do tego osoby (doradcy) zajmują się udzielaniem fachowej pomocy jako prowadzić określoną organizację.

Ludzie w pewnych działaniach potrzebują pomocy. W rolnictwie główną drogą zdobywania doświadczenia i umiejętności była praca w gospodarstwie od młodego wieku, czyli przez zdobywanie doświadczenia Z czasem pojawiła się możliwość zdobywania wiedzy i szkoły.

Na wsi nie doceniono osób z wykształceniem rolniczym, a były to osoby swego rodzaju doradcami społecznymi. Akceptowano ludzi ze średnim wykształceniem. O ludziach w wyższym wykształceniem sądzono, że powinni zajmować stanowisko państwowe, a nie pracować na gospodarstwie.

Doradztwo miało aspekt praktyczny taki, że państwo starało się je rozszerzać. Państwowe doradztwo rolnicze jest z reguły bezpłatne, ponieważ rolników nie stać na innowacje. Państwo chce w ten sposób uzyskać większą wydajność, co zabezpiecza państwo przed brakiem żywności.

Doradzanie ma pomóc producentom w uzyskaniu lepszej produkcji a z punktu widzenia ekonomicznego, aby produkcja była możliwie jak najtańsza.

Doradztwo zawiera pewny zespół sądów i uogólnień na temat danej dziedziny, czyli wiedzy naukowej (teoretycznej). Ustalone są pewne zasady i normy postępowania. Nadaje to doradztwu charakter normatywny.

Doradztwo rolnicze rozwija się w naszym kraju dość słabo. Ma to uwarunkowania w naszej historii, czyli w wielkich gospodarstwach latyfundiach., PGR – ach i spółdzielniach produkcyjnych. Mimo to istnieje w Polsce system doradztwa.

4 grupy doradztwa:

1. Proces dyfuzji innowacji rolniczych

2. Funkcjonowanie służb doradczych w systemie upowszechniania

3. Przekazywanie informacji rolniczej za pośrednictwem mass-mediów

4. Problemy ze studiami historyczno-porównawczymi.

Są innowacje, które wchodzą w użycie dość szybko, ale są tez takie, które potrzebują więcej czasu. Socjologowie Hałasiński i Goła zajmowali się problemem innowacji.

Doradztwo zajmuje się upowszechnianiem innowacji.

Doradztwo jako działalność praktyczna. Zadaniem doradcy jest pomóc rolnikom tak, aby byli oni w stanie sami sobie pomóc. Jest ograniczona liczba doradców, w Polsce jest ok. 5000 doradców rolniczych na około 2 mln gospodarstw.

Jeśli doradca udzielił komus pomocy to nie znaczy, że osoba ta nie powinna udzielać pomocy sąsiadom. Zasada samopomocy w doradztwie.Doradcy są zorganizowani w określonych instytucjach.

Doradztwo związane jest z ochroną środowiska i innymi problemami związanymi z działalnością rolnicza. Poza tym doradztwo zajmuje się sprawowaniem treści medycznych (choroby społeczne). Doradztwo dotyczy również spraw socjalnych, np. urządzenie domu, racjonalnego żywienia, wychowania dzieci, wypoczynku.

System (ang. metoda, układ) - pewna całość złożona ze współrzędnych elementów, stanowiących całość. Stanowi on układ jednostek, które tworzą pewną całość organizacyjną.

System może się odnosić do aspektów technicznych i wychowawczych.

W Polsce istnieje system przekazywania osiągnięć nauki do praktyki. Wiedza musi być w jakiś sposób upowszechniania. Wiedza ma siłę wytwórczą, ale można z niej korzystać tylko wtedy, kiedy jest ona upowszechniona.

System (z gr. systema – rzecz złożona):

1. Możemy mówić o nim w sensie fizycznym, technicznym np. system oświetlenia, system komputerowy

2. Organizmy również składają się z różnych systemów naturalnych

3. Ludzie stworzyli również systemy społeczne, np. polityczny (struktura władzy, zasady na jakich opiera się państwo), prawny (prawa i obowiązki obywateli)

System doradztwa mieści się w systemie społecznym, w szczególności system oświaty/edukacji.

Na system będą składały się dwa elementy:

a)       Materialno-organizacyjne (sieć placówek dydaktycznych, infrastruktura)

b)       Dydaktyczno-wychowawcze:

- cele (jakie stoją przed tymi placówkami i instytucjami), programy, kadry

- pracownicy, uczestnicy, uczniowie szkół, studenci

- zasady i metody działania tego systemu

W skład różnych systemów wchodzą różne podsystemy.

System edukacji jest systemem masowym, ponieważ obejmuje swoim zasięgiem osoby związane z przekazywaniem i odbieraniem wiedzy (np. w środowisku wiejskim):

* Nie ogranicza się do systemu przekazywania wiedzy ekstensywnego (wiedza dla każdego); System intensywny – chodzi tu o oddziaływanie na ludzi, którzy zajmują się rolnictwem

* Angażuje środki materialne i organizacyjne

* Ma silną dynamikę rozwojową i ma szczególny wpływ na rozwój rzeczywistości społecznej

W skład systemu ogólnego wchodzi:

- doradztwo różnego rodzaju

- oddziaływanie indywidualne, grupowe, masowe

System transmisji osiągnięć nauki składa się z 3 zasadniczych elementów:

Praktyka

Adaptacja

Nauka

Dużo instytucji gospodarczych posiada placówki naukowe, czyli „ogniwo twórcze”. Zadaniem tych placówek jest poszukiwanie nowych rozwiązań przydatnych w społeczeństwie, nowych technologii. Nauka jest tym „ogniwem twórczym”.

Adaptacja – jest to przystosowanie, wprowadzenie innowacji i uchronienie producentów przed stratami. Każde wprowadzenie innowacji związane jest z ryzykiem.

Nauki społeczne przynoszą korzyść dopiero po jakimś czasie.

Ogniwo adaptacyjne – sprawdza na ile dana innowacja może się przydać w społeczeństwie.

Ten system adaptacyjny obejmuje również ośrodki, których zadaniem jest upowszechnianie osiągnięć nauki do praktyki. Są to np. ośrodki doradztwa rolniczego.

Ogniwo praktyczne – producenci wykorzystują nowe innowacje w produkcji; jest to ogniwo realizujące.

Ogólnie mówiąc cechą systemu jest pomoc ze strony państwa. Rolnik otrzymuje pewną wartość, ponieważ może z niego korzystać za darmo. Jest to inwestycja państwa, aby producenci korzystali z lepszego materiału wyjściowego.

Praktyka - ogniwo realizujące dwa poprzednie; realizacja procesów w źródłach badawczych.

Są to wszystkie jednostki produkujące innowacje.

Adaptacja - przystosowanie, polega na tym, że nowe osiągnięcia mają pewne właściwości i muszą być dokładnie dopasowane do pewnych warunków środowiska.

Podsumowanie:

System transmisji nauki do praktyki

Ryzyko produkcji - „nie zawsze zbieramy to co posiejemy”. Wiąże się to z ryzykownym wprowadzaniem innowacji.

Ośrodki doradcze mają za zadanie przenoszenie innowacji do praktyki. Izby rolnicze, samorządy wiejskie są innymi instytucjami tego typu. Doradztwo występuje też w lokalnych mediach.

Schemat organizacyjny mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Warszawie. Zadania tej instytucji:

1.       wyszukiwanie innowacji w placówkach naukowych wdrożenie ich w życie;

2.       w poszczególnych gminach przekazywanie rolnikom różnych informacji - doradztwo;

3.       kolekcje - miejsca gdzie pokazywane są rożne roślinne innowacje;

4.       Izby Rolnicze mają zakres działania podobny do ośrodka Doradztwa Rolniczego tyle, że nie mają takich specjalistów;

Centrum Doradztwa Rolniczego (Brwinów) Kolo Pszczeli - tam powstały pierwsze szkoły rolnicze (Radom – ochrona środowiska, Kraków – doskonalenie nauczycieli, Poznań – doradztwo rolnicze).

Charakterystyka form doradztwa rolniczego:

Podstawowe formy doradztwa rolniczego:

1)       Indywidualne – z tym doradztwem mamy do czynienia, kiedy zachodzi relacja 1:1.

              Jeden doradca oddziaływuje na jednego rolnika i odwrotnie.

Doradztwo to może mieć dwojaką postać:

§         Doradztwo problemowe - polega na rozwiązywaniu problemów, jakie występują w gospodarstwie jednego rolnika. Inicjowane ze strony rolnika lub doradcy. Może się odbywać osobiści poprzez rozmowę, telefonicznie, przez Internet. Rolnik wraz z doradca poszukują rozwiązanie problemu. Czasami rolnik nie dostrzega pewnych problemów a doradca może mu je wskazać i pomóc rozwiązać. Ma wysoką skuteczność.

§         Doradztwo dyrektywne - polega na narzucaniu. Doradca daje gotowe recepty, do których rolnik ma się zastosować.

Będzie ono skuteczne wtedy, kiedy:

- doradca jest pewny, na 100 %, że jego zalecenie przyniesie sukces

- posiada autorytet, jest autorytetem dla rolnika;

- wymaga tego sytuacja, jest np.: zagrożenie plonów, jeżeli chce coś uratować to nie ma

              innego wyjścia, musi się zastosować do tego, co mu radzi doradca

Może się to odbywać w postaci komunikatów w prasie, telewizji, rozmowach osobistych, telefonicznych i przez Internet.

2)       Grupowe – góruje nad doradztwem indywidualnym tym, że doradca oddziaływuje na większą liczbę osób w tym samym czasie. W indywidualnym doradca musi sam przekonać do nowego, w przeciwieństwie do grupowego, gdzie część tego przekazywania spada na pozostałych członków grupy.

Grupa istnieje na zasadzie więzi, czyli maja wspólne idee, zainteresowania. Jest w niej zawsze lider.

Doradca              Lider              Grupa

Im siatka więzi jest gęściejsza tym lepiej dla grupy. Im mniej tym łatwiej o zburzenie grupy.

Właściwości grupy:

§         istnieje solidarność

§         naśladownictwo

§         presja członków grupy

§         jednostka może oddziaływać na grupę, grupa na jednostkę

§         zamiana „ja” na „my” robimy coś wspólnie

3) Masowe - wykorzystywanie wszystkich mass mediów do rozpowszechniania doradztwa rolniczego.

Media mają różne właściwości w doradztwie rolniczym:

1.       Docierają do nieograniczonej liczby odbiorców

2.       Efemeryczność (okresowość) - podawana jest aktualna informacja, ale już nie wraca

3.       Nie da się dopracować programu do przeciętnego odbiorcy

4.       Jest aktualne

5.       Jest szybkie

6.       Nie jest podatne na czas i przestrzeń (możemy cos odtwarzać w dowolnym czasie)

7.       Działanie to jest tańsze

Proces doradzania jest często nazywany w rolnictwie procesem wdrażania oświaty.

Istnieje pewien związek między doradzaniem a byciem nauczycielem. Związane jest to z przekazywaniem wiedzy.

Proces doradcy łączy dwie płaszczyzny w jedność:

1.       Przekazywanie informacji

2.       Wdrożenie postępu

Proces wdrożenia (doradczy) jest procesem opartym na strukturze racjonalnego działania.

Prakseologia - nauka o racjonalnym działaniu; działanie musi być racjonalne, aby było skuteczne.

4 zasady racjonalnego działania:

1.       Określenie celu działania

2.       Przyjmowanie informacji

3.       Podjęcie decyzji

...