LOGIKA- myślenie na temat naszego myślenia. Każdy ma swój rozum, ale nie każdy rozważa na temat swojego rozumu.
Sama nazwa pochodzi od greckiego słowa „logos”- myśl, rozum, słowo. Logika w sensie etymologicznym jest w każdej dyscyplinie (obecny jest komponent logiczny). Logika dzieli się na trzy komponenty:
a) semiotykę- nauka o znakach. Nazwa ta pochodzi od greckiego słowa „semen”. Za twórcę semiotyki uważa się szwajcarskiego filozofa Ferdinand de Saussure (1857- 1913), a współcześnie Umberto Eco. Semiotyka dzieli się tradycyjnie na:
· semantykę- relacja między znakiem a jego znaczeniem (tym co wskazuje, oznacza)
· syntaksę- strukturalne relacje między znakami
· pragmatykę- relacje znaku do tego kto go interpretuje.
b) metodologię nauk- nauka zajmująca się metodami przy formułowaniu twierdzeń i teorii naukowych. Analizuje nie tylko procedury badawcze, ale także wytwory tych procedur (tzn. pojęcia, hipotezy, prawa i twierdzenia).
c) logikę formalną- jest jedną z postaci logiki.
Postaci logiki jest więcej:
§ logika transcendentalna (I. Kant)- zastosował pojecie to do struktury poznania rzeczywistości. Miał na myśli to, że poznajemy rzeczywistość przez dane zmysłowe podlegające obróbce. Nie możemy poznać świata takiego jakim jest tylko przez filtr formy. Poznajemy świat w taki sposób w jaki formy na to człowiekowi pozwalają.
§ logika dialektyczna (Hegel)- zaproponował interpretację logiki przez pryzmat….
Logika zawiera w sobie pierwiastki tezy jak i antytezy. Żeby coś poznać np. prawdę musimy poznać fałsz.
Logika formalna- starożytny grecki filozof Arystoteles zwrócił uwagę, że jest to nauka o formalnej konsekwencji w myśleniu lub mówieniu o poprawnym myśleniu i wyrażaniu myśli.
Co to znaczy formalna konsekwencja?
Konsekwencja- przykładem jest wniosek, który wypływa z dwóch przesłanek np.:
Wszyscy pracowici studenci studiują logikę.
Ania jest pracowitą studentką.
Jest to przykład konsekwencji.
Konsekwencja formalna- polega na tym, że zdania są fałszywe.
Np. Wszyscy studenci potrafią latać
Ania jest studentką.
Pod względem treści jest to fałsz, pod względem formalnym- prawda.
W logice nie chodzi o materialną konsekwencję
Głównym celem nauczania logiki jest zwiększenie sprawności w przeprowadzaniu…….
Głównym problemem logiki jest rozumowanie.
Logika nie ma nic wspólnego z psychologią. To jak myślą i mówią konkretni ludzie nie interesuje logiki. Logika nie ma charakteru empirycznego. Ma charakter (ściśle) aprioryczny (a priori- badanie naszego rozumienia)
Chemia, biologia- ma charakter a posteriori- to co przychodzi do nas w doświadczeniu.
Logika posługuje się językiem potocznym. Celem logiki nie jest analiza języka potocznego- tym zajmuje się językoznawstwo. W logice chodzi o to aby odpowiedź na pytanie jak ludzie powinni myśleć, a nie jak ludzie faktycznie myślą.
Historia logiki formalnej
1- starożytność grecka- Arystoteles „Organom”, czyli narzędzie.
2- Upadek- był to okres stagnacji, średniowiecze/ okres plemion germańskich
3- Okres XII- XIII w.(rozwinięte średniowiecze) logika scholastyczna- Albert Wielki
4- Upadek XVII w. niemiecki filozof Leibniz rozwijał logikę i proponował logiczne rozwiązania
5- Szybki rozwój połowa XIX w. do czasów współczesnych. Logikę zaczęto uprawiać łącznie z matematyką.
Szkoła lwowsko- warszawska: niemiecki G. Frege- matematyk i logik, II połowa XIX w. jeden z twórców logiki współczesnej.
Europa i Indie- rozwój logiki, szły te kraje w różnym kierunku.
Wśród logik formalnych mamy wiele typów logiki .
Logika współczesna charakteryzuje się trzema cechami:
a) język, który się stosuje jest językiem sztucznym- oznacza dwie rzeczy- w języku logiki współczesnej stosuje się sztuczne wyrażenia.
Dlaczego są stosowane sztuczne wyrażenia?- Arystoteles rozpoczął zapisywanie pewnych wyrażeń w sposób sztuczny. Dzięki temu formuły skracają się, są proste. Logika bardzo często operuje tak prostymi ………………, ze nie ma odpowiedników w języku potocznym.
Reguły syntaktyczne- rządzą relacjami między znakami. Podobnie jak wyrażenia sztuczne są proste.
b) Formalizmem
Logika współczesna jest systemem formalistycznym, oznacza to, że jest zbudowana za pomocą metody formalistycznej. Metoda ta z kolei to taka metoda, której reguły nie odnoszą, nie odwołują się do ………………………..a jedynie kształtów znaków.
Formalizm jest w tym sensie synonimem rachunku.
c) obiektywizmem-
1
d)
4
e)
3
f) ignoruje czynniki subiektywne to jest myślenie, sądzenie, subiektywne tworzenie pojęć. W tym sensie logika chciała być podobna do matematyki.
Logika formalna zajmuje się wartością logiczną wypowiedzi, tzn. ocenia wypowiedzi pod względem jej prawdziwości lub fałszywości. Prawdę w logice formalnej oznacza się P lub 1, Fałsz- F lub 0.
Można oceniać także przekonania. One również mogą być prawdziwe lub fałszywe. Jest to logika dwuwartościowa , zero jedynkowa.
Np. Ania przyjdzie na imprezę
Ania nie przyjdzie na imprezę.
Jest to problem logiczny. ( czy mówimy o tej samej Ani i tej samej imprezie)
Wypowiedzi można oceniać pod różnym względem (gramatycznym, stylistycznym, ortograficznym). Ocena prawdziwości czy fałszywości jest jednym z tych względów.
Kontekst decyduje o tym w jaki sposób zdanie jest wypowiadane.
Problem logiczny jest wtedy gdy dwie osoby są w tym samym miejscu i czasie.
Kontekst wskazuje czy problem logiczny jest……..
JEDOZNACZNOŚĆ
W zdaniach takich mogą się pojawić dwa rodzaje dwuznaczności:
a) leksykalne- gdy słowo w zdaniu może mieć więcej niż jedno znaczenie (np. zamek, babka)
b) strukturalna- gdy zdaniu możemy nadać co najmniej dwie różne struktury (np. Ania poprosiła Marię, ponieważ ją lubi. [kto kogo lubi])
Logika dąży do wyeliminowania dwuznaczności.
Wypowiedzi prawdziwe, które są zgodne z faktycznym stanem rzeczy, tzn. przypisują rzeczom takie właściwości lub relacje jakie rzeczywiście im przysługują. Wypowiedzi fałszywy są niezgodne z odpowiednimi stanami rzeczy.
Np. Tu jest ciemno.
Prawdziwą wypowiedzią będzie negacja zdania fałszywego- Nie prawda że tu jest ciemno.
Właściwości rzeczy to ich cechy- np. Ania jest odważna.
RELACJE- to stosunki w jakich rzecz znajduje się w stosunku do innej rzeczy. Np. Ania jest studentką uniwersytetu.
Nośnikami informacji są zdania oznajmujące.
Mniejsze jednostki językowe- słowa lub frazy- przenoszą informacje wówczas gdy pełnią rolę skrótów zdań oznajmujących.
Wypowiedzi wielozdaniowe przenoszą Am informacje wtedy gdy można je przetłumaczyć na zdania oznajmujące wiążąc je odpowiednimi spójnikami (i, lub, jeżeli to, albo albo, wtedy i tylko wtedy gdy)
Logika nie zajmuje się zdaniami rozkazującymi ani pytającymi.
Czy jutro będzie padać? PROSZĘ WYŚĆ Z TEJ AULI!- są to zdania neutralne
ZDANIA ANALITYCZNE
W każdym języku istnieją takie zdania, których prawdziwość nie budzi żadnych wątpliwości. Ta prawdziwość jest oczywista Bezwzględu na to jaka jest rzeczywistość.
Analityczny oznacza prawdziwy lub fałszywy na mocy swego znaczenia w danym języku. Sam w sobie.
Logika zajmuje się zdaniami analitycznymi.
Przykłady zdań analitycznych prawdziwych:
Jeżeli Jan jest starszy od Piotra to Piotr jest młodszy od Jana.
Jeżeli Jan jest przełożonym Piotra to Piotr jest podwładnym Jana.
Jeżeli Jan jest ojcem Piotra to Piotr jest synem Jana.
Jeżeli Jan jest przyjacielem Piotra to Piotr jest nieprzyjacielem Jana.
Jeżeli Jan lubi Piotra to Piotr nie lubi Jana.
Powyższe dwa zdania są przykładem zdań analitycznych, które nie są zdaniami logicznymi.
Zdanie logiczne to takie zdani, które jest prawdziwe lub fałszywe bezwzględu na to jakie zwroty zostaną w nim użyte.
Szczególny przypadek zdań analitycznych:
Jan jest starszy od piotra lub Piotr nie jest starszy od Piotra.- ma wartość logiczna prawdy.
Logika zajmuje się relacjami między zdaniami, refleksją, wnioskowaniem nad zdaniami.
1. Jan jest starszy od Piotra
2. Jan jest młodszy od Piotra.
3. Jan jest rówieśnikiem Piotra
4. Piotr jest młodszy od Jana
5. Jan nie jest straszy od Piotra.
6. Jan jest starszy lub młodszy od Piotra.
7. Jeżeli Jan nie jest starszy od Piotra to jest rówieśnikiem Piotra.
Powyższe zdania są zdaniami syntetycznymi
Zdania 1-3- nie ma dwóch takich zdań, które mogłyby być równocześnie prawdziwe. Zdania te analitycznie wykluczają się parami. Każde dwa zdania z pośród tych zdań mogą być równocześnie fałszywe- dopełniają się analitycznie parami.
Zdania 1 i 4- Zdania te są analitycznie równoważne.
Zdania 2-4- wykluczają się parami, ale się nie dopełniają parami
Zdania 2,3,5- Jeśli prawdziwe jest zdanie 2 to prawdziwe jest zdanie 5, jeśli prawdziwe jest zdanie 3 to prawdziwe jest zdanie 5. Zdanie 5 wynika analitycznie ze zdań 2 i 3.
Relacja.
Z jednej strony jest to relacja analityczna z drugiej strony jest to relacja logiczna.
patti1988