Zagadnienie 42
Kształtowanie umiejętności praktycznych u dzieci (operowanie pojęciami czasowymi (dni tygodnia, miesiące, pory roku).
Podstawa programowa:
Uczeń kończący klasę I :
nazywa dni w tygodniu i miesiące w roku; orientuje się, do czego służy
kalendarz, i potrafi z niego korzystać; rozpoznaje czas na zegarze w takim
zakresie, który pozwala mu orientować się w ramach czasowych szkolnych
zajęć i domowych obowiązków;
Uczeń kończący klasę III:
- odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzymskim od I do XII;
- podaje i zapisuje daty; zna kolejność dni tygodnia i miesięcy; porządkuje
chronologicznie daty; wykonuje obliczenia kalendarzowe w sytuacjach
życiowych;
Semadini:
Słowo oznaczające jednostki czasu nie są w języku polskim jednoznaczne i to jest jedną z przyczyn trudności uczniów np.
Słowo dzień ma, a z trzy znaczenia:
1. doba liczona od północy do północy
2. doba rozumiana jako dowolny okres 24 godzinny
3. odcinek czasu od wschodu do zachodu słońca
Słowo tydzień ma dwa znaczenia:
1. siedem kolejnych dni od poniedziałku do niedzieli (włącznie)
2. każdy odcinek czasu licząc siedem dni (np. od środy do środy)
Podobnie słowo miesiąc
1. jeden z 12 miesięcy
2. dowolny odcinek czasu liczący 30 dni
Operowanie pojęciami czasowymi
Uczeń w klasie I wykonuje następujące zadania:
1. Poznaje dni tygodnia i miesiące - dni tygodnia dzieci uczą się w praktyce, dobrym ćwiczeniem kształtującym tą umiejętność, oprócz pamięciowego wyuczenia się dni tygodni jest ciągłe przypominanie dzieciom jaki dzień tygodnia jest dzisiaj – jak dzień tygodnia był wczoraj a jaki będzie jutro. Pomocne w opanowaniu tej umiejętności są tablice, na których dzieci przyklejają właściwe karteczki z dniami tygodnia, miesiącami. Innym sposobem wprowadzenia dni tygodnia – na co zwraca uwagę M. Bogdanowicz jest stosowanie wierszyków, krótkich rymowanek itp.
2. W klasie I należy uświadomić dzieciom również związek dni tygodnia z liczbami porządkowymi od 1 do 7 . Wprowadzać to można już przy monografiach poszczególnych liczb. Pomocne są również pytania typu:
- dziś jest poniedziałek – który to dzień tygodnia?
- a możesz mi powiedzieć którym dniem tygodnia będzie środa?
3. Dzieci uczone wymieniania nazw dni tygodnia od poniedziałku do niedzieli mają nawyk zatrzymywania się zawsze na niedzieli. Bardzo ważne jest uzmysłowienie dzieciom cyklicznego następstwa dni tygodnia. Pomocny w tym celu jest zegar tygodniowy, który przedstawia obrazowo efekt, że dni tygodnia powtarzają się w cyku siedmiodniowym. Zegar tygodniowy jest szczególnie przydatny w zadaniach wymagających przekroczenia progu tygodniowego.
4. W klasie I dziecko poznaje również dni miesiąca. Podobnie jak ma się to przy dniach tygodnia – uczy się dziecko miesięcy na pamięć. Pomocnym w nauce tego zagadnienia jest kojarzenie miesięcy z odpowiednimi świętami, wydarzeniami kalendarzowymi.
5. Ucząc się miesięcy dziecko opanowuje również umiejętność rozpoznawania pór roku i pamięta o ich cykliczności – wiosna, lato, jesień, zima i znów wiosna
Przy opanowaniu umiejętności kształtowania pojęć czasowych stosujemy różnego rodzaju zabawy typu:
- układanie nazw dni tygodnia, miesięcy w odpowiedniej kolejności,
- wysłuchiwanie opowiadań, wierszyków,
- przyporządkowywanie cyfr arabskich odpowiednim dniom tygodnia i miesiącom
- stosowanie kalendarza – w którym dziecko notuje co każdego dnia zrobiło (ważnym jest aby uzmysłowić dzieciom, że pomiędzy jednym, a drugim dniem mamy czas spoczynku – noc
W klasie I uczeń powinien wiedzieć, że
Tydzień to zawsze 7 dni
A doba to 24 h
W klasie I przy nauce miesięcy wprowadza się również pojęcie kalendarza. Uzmysławia się dziecku że rok kalendarzowy składa się z 12 wcześniej poznanych miesięcy.
Dzieci poznają budowę kalendarza, wskazują podział miesięcy na tygodnie – a te z kolei na dnie.
W klasie I zwraca się również dziecku uwagę na fakt, że niektóre miesiące mają 30 inne 31 dni a miesiąc luty 28 dni. Dziecko dowiaduje się, że rok to 365 dni
Uczeń w klasie III
Dziecko przypomina sobie wcześniej poznane wiadomości z zakresu dni tygodnia, miesięcy, pór roku.
Tutaj zostają wprowadzone liczby rzymskie od I do XII . Dziecko uczy się ich z a pomocą analogi:
Powiedzcie mi dzieci jak nazywa się pierwszy miesiąc w roku ? 1 – styczeń – I
Dziecko poznaje odpowiedniki cyfr arabskich 1-12 = I-XII
Cyfr rzymskich dziecko uczy się np. na zapałkach.
W klasie 3 dziecko poznaje również daty kalendarzowe w których rozpoczynają się poszczególne pory roku.
ela.su