Analiza ekonomiczna _a.pdf

Analiza - metoda postępowania naukowego polegająca na podziale badanego zjawiska na

części i rozpatrywaniu każdej z nich z osobna. Poznawana jest w ten sposób struktura i

zależności badanego zjawiska, szczególnie powiązania przyczynowo-skutkowe oraz mechanizm

jego funkcjonowania.

Celem analizy jest:

- sporządzanie charakterystyki liczbowej ilustrującej działalność przedsiębiorstwa oraz

pozwalającej na ocenę uzyskiwanych wyników

- wykrycie i ustalanie czynników mających wpływ na realizację podjętych przedsięwzięć

gospodarczych

- określenie przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie czynników

wytwórczych jakimi dysponuje przedsiębiorstwo oraz o zmianach w jego otoczeniu

- podejmowanie decyzji zarządczych, służących podnoszeniu efektywności działania

przedsiębiorstwa i jego rozwoju.

Narzędzia analizy, jej metody pozwalają wyznaczyć kierunki przyszłych działań firmy.

Łączy ona dzisiejszą działalność przedsiębiorstwa z jego przyszłymi rezultatami. Jest

mechanizmem integrującym proces formułowania strategii oraz jej realizację. Analiza

ekonomiczna może być rozumiana nie tylko jako narzędzie zarządzania, ale także jako

dokument, opracowanie, które powstało w rezultacie zastosowania określonych metod

badawczych.

Analiza e. z punktu widzenia klasycznego podziału:

- analiza techniczno-ekonomiczna (koncentruje się na ocenie rzeczowych i osobowych

aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Analizie poddaje się ilość, jakość i strukturę

działalności wytwórczej, stopień nowoczesności wytwarzania, wyposażenie i majątek trwały,

procesy zaopatrzenia w surowce i materiały, magazynowanie, gospodarowanie zatrudnieniem

itp.)

- analiza finansowa (dotyczy ona całokształtu finansowych aspektów funkcjonowania

przedsiębiorstwa. Dlatego też trudne jest jednoznaczne określenie obszarów tej analizy. Do

podstawowych zagadnień należących do analizy finansowej można zaliczyć: wstępną i

rozwiniętą analizę sprawozdań finansowych(bilansu, rachunku wyników, rachunku przepływów

pieniężnych), analizę wskaźnikową, wynik finansowy i czynniki go kształtujące, koszty

działalności, dochody ze sprzedaży, rentowność, płynność, kapitał obrotowy, ocenę procesów

inwestycyjnych, źródeł finansowania.)

Ogólny cel analizy finansowej- syntetyczne określenie stanu finansowego, weryfikowanie

decyzji rozwojowych, poszukiwanie rezerw efektywnościowych.

Szczegółowy cel a. f.- oceny analityczne mogą odnosić się do każdego przejawu finansowej

działalności przedsiębiorstwa (np. wyjaśnienie przyczyn pogorszenia płynności, spadku wyniku,

wysokiej dynamiki kosztów).

Podstawowe rodzaje analiz ekonomiczno-finansowych:

- przedmiot analizy : analiza techniczno-ekonomiczna, analiza finansowa

- przeznaczenie analizy:

Analizy zewnętrzne opracowywane są dla osób i instytucji spoza przedsiębiorstwa. Mogą być

one przeznaczone dla banku w związku z ubieganiem się o kredyt, dla udziałowców i

akcjonariuszy (sprawozdanie roczne). Są one na ogół kompleksowe, obejmujące całokształt

działalności firmy, bardziej ogólne zwykle sporządzane w układzie rocznym.

Analiza wewnętrzna jest przygotowywana na potrzeby własne przedsiębiorstwa i służy do

rozwiązywania pojawiających się problemów decyzyjnych kierownictwa, oceny efektywności

gospodarowania w różnych przekrojach, jest punktem wyjścia procesów restrukturyzacyjnych.

A. w. najczęściej dotyczą wybranych obszarów działalności przedsiębiorstwa, są szczegółowe,

wykonywane w sposób systematyczny i ciągły.

- szczegółowość i zakres prowadzonych badań : analizy ogólno -całościowe, analizy

odcinkowo-szczegółowe . Im bardziej kompleksowa i obejmująca całe przedsiębiorstwo

analiza, w tym większym stopniu jest ona prowadzona za pomocą syntetycznych, ogólnych

wielkości i wskaźników. Analiza jest wtedy szeroka, ale płytka.

- okres którego dotyczy analiza:

Analiza retrospektywna (ex post, celem badań jest ocena racjonalności minionych działań

gospodarczych, weryfikacja słuszności podjętych wcześniej decyzji. Analiza przeszłości służy

konstruowaniu lepszej przyszłości).

Analiza prospektywna podstawowym narzędziem tej analizy rachunek ekonomiczny

(skierowana jest do przeszłości, inaczej ex ante. Podstawowym narzędziem jest tej analizy

jest rachunek ekonomiczny, traktowany jako sposób wyboru najlepszych rozwiązań ze zbioru

możliwych działań w tym zakresie. Dlatego często jest utożsamiana z rachunkiem

ekonomicznym.)

Podstawowym składnikiem każdego rachunku są:

- wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania problemu będącego przedmiotem rachunku

- nakłady, jakie wiążą się z rozpatrywanym problemem, określane dla każdego z możliwych

wariantów działania

- efekty jakie można osiągnąć dla każdego z wariantów działania

- kryterium wyboru rozwiązania najlepszego

- metoda - algorytm wyboru rozwiązania najlepszego.

W klasycznym rachunku ekonomicznym (zwanym także kalkulacyjnym lub analityczno-

porównawczym)wyboru dokonuje się z ograniczonego zbioru możliwych rozwiązań. Nie ma

opracowanego algorytmu optymalizacyjnego, brak jest możliwości lub nieopłacalne jest

zbieranie informacji wejściowych dla każdego z możliwych wariantów działania rozpatrywanego

problemu.

W optymalizacyjnym rachunku ekonomicznym wyboru najlepszego rozwiązania dokonuje

się, przy wykorzystaniu znanych modeli matematycznych, statystycznych i ekonometrycznych,

z całego zbioru wszystkich możliwych rozwiązań.

Do najważniejszych zastosowań optymalizacyjnego rachunku ekonomicznego w

praktyce przedsiębiorstw należą:

Zagadnienia transportowe.

Wielkość partii dostawy i optymalny poziom zapasu towarowego.

Problemy podziału.

Inne przykładowe zagadnienia rozwiązywane metodami optymalizacyjnymi.

1.2. ŹRÓDŁA INFORMACJI DO ANALIZ

Ze względu na źródło pozyskania:

- wewnętrzne, generowane w ramach własnej organizacji, określające potencjał, warunki i

reguły funkcjonowania przedsiębiorstwa;

- zewnętrzne, pochodzące z otoczenia przedsiębiorstwa, informujące o środowiskowych

warunkach działania przedsiębiorstw, stwarzające przesłanki do podejmowania działań o

strategicznym charakterze.

Ze względu na sposób uzyskania:

- pierwotne, uzyskiwane po raz pierwszy, gromadzone dla określonych problemów

decyzyjnych, nieprzetworzone,

- wtórne, wcześniej zgromadzone i przetworzone, opracowane przez innych.

Ze względu na charakter podejmowanych decyzji:

- operacyjne, na potrzeby bieżącego zarządzania, dla rutynowych i powtarzających się

problemów

- strategiczne, dla podejmowania decyzji o dłuższym niż operatywny horyzoncie czasowym.

Z analitycznego punktu widzenia szczególną przydatność mają następujące grupy

informacji:

1. Podstawowa sprawozdawczość finansowa (bilans i rachunek strat i zysków, rachunek

przepływów pieniężnych, miesięczne sprawozdanie o przychodach, kosztach i wyniku

finansowym, informacja dodatkowa do sprawozdań).

2. Pozostała sprawozdawczość, sporządzana głównie na rzecz GUS.

3. Księgi rachunkowe przedsiębiorstwa, szczególnie zestawienia obrotów i sald na kontach

syntetycznych.

4. Dokumenty dotyczące różnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa np. wykazy

środków trwałych, tabele amortyzacyjne środków, zestawienia zapasów.

5. Oświadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski pokontrolne, wyniki inwentaryzacji.

Prace analityczne można podzielić na dwa etapy : 1 etap, po zebraniu odpowiednich

danych opracowywane są tabele, które w mniej lub bardziej syntetycznym ujęciu, zależnie od

potrzeb analitycznych, prezentują materiał liczbowy w wyróżnionych obszarach analizy. 2 etap

analiza zjawisk i problemów ekonomicznych wynikających z tak skonstruowanych tabel oraz

formułowanie uwag wniosków.

1.3 OBSZARY ANALITYCZNE – SCHEMAT ANALIZY

Struktura analizy ekonomiczno-finansowej obejmuje:

1) charakterystyka przedsiębiorstwa- obejmuje informacje ogólne o przedsiębiorstwie, takie

jak np. adres, telefony, faksy itp.. Ta analiza jest niezbędna gdy jest kierowana do odbiorców

zewnętrznych.

2) czynniki wytwórcze- przedmiotem zainteresowania są podstawowe czynniki wytwórcze:

majątek trwały i zatrudnienie oraz potrzeby inwestycyjne. Czynniki te określają potencjał

przedsiębiorstwa, jakość jego działania, możliwość przekształceń własnościowych.

3) sprzedaż produktów- podstawowe składniki tej części powinny dotyczyć: wartości i struktury

sprzedaży w ujęciu dynamicznym, wielkości i struktury sprzedaży w ujęciu ilościowym,

sprzedaży wg głównych grup odbiorców, podstawowej działalności marketingowej,

najważniejszych elementów otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa.

Trzy bloki analizy to : analiza wielkości liczbowych sprzedaży, wewnętrznej działalności

marketingowej, zewnętrznych warunków otoczenia rynkowego.

4) koszty działalności- rozpoznawane są główne źródła ponoszonych w przedsiębiorstwie

nakładów. Koszty w układzie rodzajowym pozwalają na ich grupowanie wg rodzaju czynników

produkcji zużytych w danym okresie. W układzie kalkulacyjnym koszty w podziale na

bezpośrednie i pośrednie grupowane są wg jednostek organizacyjnych i w podziale na rodzaje

działalności.

5) wynik finansowy- jest równocześnie syntetycznym miernikiem oceny przedsiębiorstwa,

efektywności jego działania, odzwierciedla poziom realizacji celów przedsiębiorstwa. Analiza na

tym obszarze jest wielopłaszczyznowa i dotyczy: wyniku finansowego netto, czynników

kształtujących wynik finansowy, płynność, analizy wskaźnikowej.

6) prognoza wyniku- podstawą jest analiza relacji miedzy podstawowymi wielkościami

ekonomicznymi, głównie sprzedażą a kosztami, tendencji jakie w tym zakresie są

obserwowane oraz przewidywane uwarunkowania funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Praktyczne prognozy zdeterminowane są przez cały szereg okoliczności związanych z rodzajem

prowadzonej działalności, skalą dokonywanych zmian, otoczeniem rynkowym, horyzontem

czasowym przewidywań, itp. czynnikami.

Rozdział II METODY BADAWCZE W ANALIZIE

2.1. Przekroje porównywania zjawisk ekonomiczno-finansowych

Analiza ekonomiczna wyróżnia dwa podejścia badawcze: indukcyjne, dedukcyjne,

zaliczane do metod ogólnych.

Podejście indukcyjne polega na tym, że w badaniach analitycznych przechodzi się: od

zjawisk szczegółowych do ogólnych, od czynników do wyników, od przyczyn do skutków.

Podejście dedukcyjne przyjmuje odwrotny kierunek badań analitycznych, w których

przechodzi się: od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od wyników do czynników, od skutków

do przyczyn.

Metody analityczne dzielimy na grupy: analizy porównawczej i badania przyczynowego.

Porównywana jest liczba wyrażająca stan faktyczny zjawiska oraz wielkość stanowiąca bazę

odniesienia, za którą najczęściej przyjmuje się:

1. Poziomy wielkości we wcześniejszych okresach.

2. Porównywanie do wielkości zaplanowanych.

3. Porównanie przestrzenne, czyli z innymi przedsiębiorstwami, określone także jako

porównania międzyzakładowe.

4. Porównywanie z zewnętrznie ustalonymi normatywami.

Porównywanie w czasie pozwala na ocenę kierunku i tempa zmiany badanej wielkości w

rozpatrywanym okresie:

1. Wskaźników dynamiki o stałej podstawie.

2. Wskaźników dynamiki łańcuchowej.

3. Tempa zmian.

2.2. PORÓWNAWCZE BADANIA PRZEDSIĘBIORSTWA

Analiza międzyzakładowa polega na porównywaniu danej jednostki z innymi, odpowiednio

dobranymi jednostkami gospodarczymi. Jest to porównywanie w przestrzeni. Dotyczy

przedsiębiorstw wchodzących w skład jednej branży. Porównywanymi jednostkami mogą być

podmioty gospodarcze (zakłady, przedsiębiorstwa), jak też jednostki w przekroju

przestrzennym - gminy, województwa, kraje. Przy charakterystyce jednostek wielkościami

absolutnymi musi być spełniona zasada podobieństwa badanych jednostek.

Najważniejsze problemy związane z analizą międzyzakładową to:

1. Sformułowanie listy cech opisujących jednostki.

2. Wybór cech istotnych, diagnostycznych, najlepiej charakteryzujących jednostkę z punktu

widzenia badanego problemu.

3. Skonstruowanie zmiennych agregatowych, syntetycznie opisujących jednostki.

4. podział badanych jednostek na jednorodne grupy.

Wyboru cech najważniejszych można dokonać w sposób:

- obiektywny, poprzez wykorzystanie sformalizowanych procedur taksonomicznych

- subiektywny na podstawie znajomości badanego problemu i obiektu

- zestaw wskaźników (metoda quick testu) jest używany do szybkiej oceny kondycji finansowej

firmy.

Są to następujące wskaźniki: zysk brutto plus amortyzacja przez ogół zobowiązań, suma

bilansowa przez ogół zobowiązań, wynik brutto przez sumę bilansową, wynik brutto przez

obroty, zapasy przez obroty, obroty przez sumę bilansową.

Jeżeli wzrost wskaźnika jest oceniany pozytywnie z punktu widzenia problemu np. wzrost

rentowności to wskaźnik określamy jako stymulantę.

Wskaźnik o odwrotnej interpretacji nazywany jest destymulantą.

Jeżeli nie wszystkie wskaźniki mają takie samo znaczenie rangę w przeprowadzanej ocenie,

można zastosować system ważenia wskaźników. Takie wagi są stosowane w metodzie quick

testu.

Prostym sposobem na sprawdzanie różnoimiennych wskaźników do porównywalności jest

przydzielanie punktów dla każdego wskaźnika w układzie ocenianych zakładów. Punkty są

rozdzielane na jednostki zależnie od rzeczywistego poziomu wskaźnika. Dla każdej jednostki

sumujemy przydzielone punkty wg wszystkich wskaźników i uzyskujemy w ten sposób zmienną

syntetyczną opisującą miejsce ocenianej jednostki z punktu widzenia badanego problemu.

Efektem analizy międzyzakładowej jest:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: