język mówiony i pisany.pdf

Janina Wysokińska, nauczycielka języka polskiego w Gimnazjum w Iłowie

Czy potrafisz odróżniać tekst mówiony od pisanego?

Scenariusz lekcji języka polskiego w I kasie gimnazjum

Główne zagadnienia lekcji

Lekcja dotyczy zagadnienia różnic między językiem mówionym a pisanym. Jej celem jest przypomnienie

uczniom tych różnic oraz rozwijanie umiejętności sprawnego posługiwania się językiem pisanym. Mimo iż

intensywne nauczanie odmiany pisanej języka zaczyna się już w klasie IV szkoły podstawowej, liczne błędy

w wypracowaniach uczniowskich skłaniają do systematycznej pracy nad tym zagadnieniem.

Cele operacyjne

Uczeń powinien:

- dostrzegać różnice między językiem mówionym a pisanym,

- dokonać analizy językowej tekstu mówionego,

- umieć przekształcić tekst mówiony na pisany,

- dbać o kulturę wypowiedzi,

- efektywnie współdziałać w zespole.

Metody:

- gry dramatyczne,

- ćwiczenia praktyczne.

Formy pracy:

- indywidualna,

- zbiorowa,

- grupowa.

Środki dydaktyczne:

- rekwizyty do gier dramowych,

- nagranie magnetofonowe tekstu,

- karty pracy.

Przebieg lekcji

1. Uczniowie wysłuchują nagranego na taśmę magnetofonową dialogu.

- Gdzie powiesimy?

- O, tu.

- Tu? Nie ..., nieładnie.

- To może tam?

- Spróbuj tam. Uważaj, bo spadnie!

- Nie spadnie. Dobrze?

- Tak. Fajnie wygląda.

- A to postawimy tutaj, każdy będzie mógł obejrzeć.

- Masz rację. To jest najlepsze miejsce, żeby go wyeksponować.

2. Nauczyciel zadaje pytania (praca zbiorowa)

- Czy rozmowa jest dla was zrozumiała?

- Czy wiecie, kto rozmawia i o czym?

- Czy domyślacie się, gdzie odbyła się rozmowa?

Uczniowie odpowiadają, że nie wiedzą kto, gdzie i o czym rozmawia.

3. Licząc na wyobraźnię uczniów, polecamy odegrać scenkę z wykorzystaniem danego dialogu oraz

rekwizytów dostępnych w klasie, np. doniczka z kwiatkiem, portret pisarza, obraz (praca w grupach

dwuosobowych).

4. Ponowne pytania nauczyciela.

Uczniowie odpowiadają, że zrozumieli rozmowę, gdyż byli jej obserwatorami. Widzieli osoby, miejsce

i przedmioty. Obserwowali gesty i mimikę uczestników rozmowy (praca zbiorowa)

5. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każda z nich przygotowuje rozmowę na jeden z podanych

tematów:

- Gdzie byłeś tak długo?

- Dlaczego spóźniłeś się do szkoły?

- Co się stało z moim długopisem ?

- Gdzie jest moja książka?

Uczniowie sami ustalają, kto z kim rozmawia i w jaki sposób.

6. Prezentacja rozmów poszczególnych grup

7. Uczniowie wysłuchują nagrania tekstu mówionego, następnie w zapisie rozmowy wyszukują elementy

językowe charakterystyczne dla tej wypowiedzi (praca grupowa)

- powtarzające się wyrazy,

- niepoprawna budowa zdań wielokrotnie złożonych,

- przewaga zdań pojedynczych,

- słownictwo ubogie, dotyczące życia codziennego,

- błędy językowe,

- nadużywanie zaimków wskazujących i nieokreślonych.

8. Każda grupa przekształca fragment tekstu na język pisany.

9. Liderzy grup czytają przeredagowane teksty. Koledzy i nauczyciel dokonują korekty.

10. Podsumowaniem lekcji będzie uzupełnienie w grupach karty pracy.

Różnice między odmianą mówioną i pisaną języka

Język pisany

Język mówiony

Tematyka

Komunikowanie treści niezwiązanych

bezpośrednio z codziennością; myśli naukowej,

społecznej, artystycznej itp.

Sytuacja

Komunikowanie się twarzą w twarz.

Jednoczesność myślenia i mówienia,

niemożność usunięcia raz już

sformułowanej myśli.

Budowa tekstu

Monolog. Większy stopień spójności tekstu.

Użycie wyrazów i wyrażeń nawiązujących.

Słownictwo

Ubóstwo synonimów, stosowanie

zaimków nieokreślonych, powtórzenia

wyrazowe, słownictwo potoczne.

Składnia

Zdania dłuższe, gramatycznie uporządkowane,

zdania pojedyncze rozwinięte; ścisły związek

logiczny między składnikami wypowiedzi.

Bezwzględna konieczność przestrzegania norm

poprawności językowej.

Elementy

pozajęzykowe

Intonacja, akcent, pauzy, modulacja

głosu, mimika, gestykulacja.

11. Praca domowa:

Nagraj dowolną wypowiedź mówioną. Przeanalizuj ją pod względem językowym.

Następną lekcję proponuję przeznaczyć na przekształcanie dialogu w relację z rozmowy oraz układanie dialogu

na podstawie relacji z rozmowy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: