JHerbst_BadanieIlosciowe.pdf

Jan Herbst

Organizacje pozarządowe

w systemie usług rynku pracy 2005

Raport z badania ilościowego

0ROGRAM

0OLSKO!MERYKAÎSKIEJ

&UNDACJI7OLNOyCI

WWWPAFWPL

2EALIZATORPROGRAMU

&UNDACJA)NICJATYW

3POECZNO%KONOMICZNYCH

WWWFISEORGPL

Jan Herbst

Organizacje pozarządowe

w systemie usług rynku pracy 2005

Raport z badania ilościowego

Raport został opracowany na podstawie badań zrealizowanych przez Stowarzyszenie Klon/Jawor w ramach pro-

gramu Polsko – Amerykańskiej Fundacji Wolności „Bezrobocie – co robić?”, prowadzonego przez Fundację Ini-

cjatyw Społeczno–Ekonomicznych. Wykorzystanie jakichkolwiek zawartych w nim danych możliwe jest wyłącznie z

podaniem źródła.

Warszawa 2006

a Spis treści

Wstęp: Organizacje pozarządowe w polskim systemie usług rynku pracy

Zakresbadania

1. Podstawowe dane o organizacjach zajmujących się rynkiem pracy

1.1.Liczbaorganizacji

1.2.Rozkładterytorialny

1.3.Wiek

1.4.Charakterystykazewzględunatypyusług

1.5.Charakterystykazewzględunatypyodbiorców

1.6.Działalnośćrynkupracynatleinnychobszarówdziałańorganizacji

2. Kondycja organizacji zajmujących się usługami rynku pracy

2.1.Finanseorganizacji

2.2.Źródłaprzychodów

2.3.Funduszestrukturalne,innefunduszeunijne

2.4.Skaladziałań

2.5.Stabilnośćfinansowa

2.6.Ludzie

2.7.Ocenasytuacjiorganizacji,najważniejszeproblemy

3. Partnerzy organizacji rynku pracy

3.1.Kontaktyzinnymiinstytucjami

3.2.Charakterwspółpracyzpublicznymisłużbamizatrudnienia

3.3.Ocenawspółpracyzpublicznymisłużbamizatrudnienia

4. Opinie organizacji na temat polityki rynku pracy

4.1.Opinieoobecnejpolitycerynkupracy,preferencjedotyczącezmian

4.2.Autoportretorganizacjizajmującychsięrynkiempracy

5. Podsumowanie – najważniejsze fakty o organizacjach, bariery związane

z wykorzystaniem ich potencjału

6. Metodologia

6.1.Źródładanych

6.2.Opisużytychnarzędziimetod

6.3.Dobórpróbydobadaniaankietowego

Organizacje pozarządowe w polskim systemie usług rynku pracy

Niniejszyraportprzedstawiawynikibadańilościowych,

którezostałyzrealizowanewlistopadzieigrudniu2005

rokuprzezStowarzyszenieKlon/Jawor,FundacjęFuga

MundiorazSMG/KRC–MillwardBrownCompany.

StowarzyszenieKlon/Jaworbyłopodmiotemodpowie-

dzialnymzacałyprocesbadawczy.

wWarszawie,zwracasięuwagęnakoniecznośćwspie-

raniaudziałuspołeczeństwaobywatelskiegowprojek-

towaniuiwykonywaniudziałańzwiązanychzrynkiem

pracy,lokalnymrozwojemekonomicznymispołecznym

orazedukacją 2 .Przykładupraktycznegozastosowania

tejfilozofiidostarczaaustralijskisystemJobNetwork,

powołanyw1998rokuwzwiązkuzreformąaustralij-

skiegosystemuusługrynkupracy,którejefektembyło

wprowadzeniecałkowitegoobowiązkukontraktowania

wszystkichtegotypuusług.JobNetworktosiećkomer-

cyjnych,niekomercyjnychispołecznychinstytucjirynku

pracy,zajmującychsiępomocąwzatrudnieniuipowią-

zanychzcentralną,publicznąinstytucjąpośredniczącą

onazwieCenterlink,odpowiedzialnązaprzyznawa-

niebezrobotnymświadczeńsocjalnych,motywowanie

ichdoposzukiwaniapracy,prowadzeniebazydanych

owakatachiidentyfikowaniepotrzebwsferzeusług

rynkupracy.Podmiotynależącedosieci–organizacje

pozarządowe,firmyszkoleniowe,agencjeiinstytucje

publiczne–sąinformowanenabieżącooofertachdo-

tyczącychusługrynkupracynaichterenie,istartują

wkonkursachnaichrealizację.Rolapaństwa,poza

sferą świadczeń, ogranicza się do identyfikowania

zapotrzebowanianausługizwiązanezzatrudnieniem

idoodpowiedniego„sterowania”rynkiemtychusług.

Celembadańbyłoopisanieobecnegomiejscaorgani-

zacjipozarządowychwsystemieusługrynkupracyoraz

barier,jakieutrudniająwykorzystanieichpotencjału

wdziałaniachnarzeczrozwojuzatrudnieniawPolsce,

zarównonapoziomielokalnym,jakinapoziomiepo-

litykipaństwa.Punktemwyjściadlapodjętychwbada-

niachanalizbyłpogląd,żeorganizacjepozarządowe

dysponująspecyficznymikompetencjamiwsferzepo-

mocy grupom doświadczającym szczególnych trud-

nościnarynkupracy,zwłaszczatym,któremająmałe

szanse na skuteczną pomoc ze strony publicznych

służbzatrudnienia(czytodlatego,żewymagajądale-

koposuniętejindywidualizacjiświadczonychimusług,

czypoprostudlatego,żeznajdująsiępozaistniejącym

systememusługrynkupracy).

WEuropieprzekonanieoszczególnymznaczeniuusług

dedykowanychtakimgrupom,atakżeoniepośledniej

roli,jakąwtejdziedziniemajądoodegraniaorgani-

zacjenon-profitjestdośćpowszechne.Znajdujetood-

zwierciedleniewwynikachbadań 1 ,aletakżewzapisach

EuropejskiejStrategiiZatrudnieniaorazwkształciein-

strumentówfinansowychEuropejskiegoFunduszuSpo-

łecznego–zwłaszczaInicjatywyWspólnotowejEQUAL.

Wwielukrajacheuropejskich(np.wHolandii,Belgii,

WielkiejBrytanii),sektorpozarządowyodlatjestliczą-

cymsię„aktorem”narynkuusługzwiązanychzzatrud-

nieniem(innasprawa,żejestonwtychkrajachtakże

znaczącympracodawcą,apoziominstytucjonalnego

rozwojutworzącychgoorganizacjijestnieporówny-

walnyzkondycjąorganizacjipozarządowychwPolsce).

Koncepcjadecentralizacjirynkuusługzwiązanychzza-

trudnieniemizwiększeniaroliorganizacjipozarządo-

wychwpolitycerynkupracyzyskujenapopularności

nietylkonagruncieeuropejskim.Wjednymzostat-

nichraportówprogramuLEEDOECD,będącymzresz-

tąpokłosiemkonferencjizorganizowanejw2003roku

WPolsceudziałsektorapozarządowegowrealizacji

politykirynkupracyjestjakdotądznikomy.Nieozna-

czato,żepolskieorganizacjeniemająwtejsferzenic

dozaproponowania,aniżerealizującdziałaniazwią-

zanezrynkiempracyniewspółpracujązpublicznymi

służbamizatrudnienia.Jednaktąwspółpracępóki

cotrudnonazwaćobustronną.Sprowadzasięonajak

dotądprzedewszystkimdokorzystaniaprzezorganiza-

cjezinformacjidostępnychwUrzędachPracy.Rzadziej,

poleganaubieganiusięodystrybuowaneprzezUrzędy

środkipublicznelubnaudzialewewspólnychprojek-

tach.Jednakspecyficznekompetencjesektorapozarzą-

dowegoniebyłydotądwpisanewpolitykęrynkupracy

wPolsce,choćwostatnichlatachpojawiłosiękilkaini-

cjatywustawodawczychzmierzającychdozmianytego

stanurzeczy.Wartotuprzedewszystkimwspomnieć

oUstawieodziałalnościpożytkupublicznegoiowo-

lontariacie,Ustawieozatrudnieniusocjalnym,atakże

Por.,np.M.Campbell, he hird System Employment and Local Development

(vol.1),LeedsMetropolitanUniversity,Leeds1999.

Por. Managing Decentaralisation – a New Role for Labour Market Policy ,

OECDreport,Paris:2003,s.26,(tłum.własne),

a Wstęp:

oUstawieopromocjizatrudnieniaiinstytucjachrynku

pracy.Tetrzyaktyprawnetworząobecnienoweramy,

ułatwiająceorganizacjompozarządowymdziałalność

związanązzatrudnieniem.Jakpokazująprzedstawione

niżejbadania,ichwprowadzenieprzyczyniłosięwspo-

sóbznaczącydopobudzeniazainteresowaniasektora

pozarządowegodziałalnościąwsferzeusługrynkupra-

cy–choćzpewnością,conajmniejrównieważnąrolę

odegrałotupojawieniesięnowychmożliwościfinanso-

waniategotypudziałalnościwramachfunduszystruk-

turalnychorazIWEQUAL.Niezmieniatojednaktego,

żewciążlwiaczęśćpotencjałusektorapozarządowego

wsferzepolitykirynkupracypozostajeniewykorzysta-

na.Jesttaknietylkodlatego,żerozwiązania,októrych

wyżejwspomniano,dopierozaczynająfunkcjonować

wpraktyce,alerównieżdlatego,żeniezawszefunkcjo-

nująprawidłowo,asamoichwprowadzenieniedaje

jeszczenadzieinarozwiązaniekluczowegoproblemu

utrudniającegoskorzystaniezespecyficznychkompe-

tencjisektorapozarządowegowsferzepolitykirynku

pracy–problemujegonierównejpozycjiwrelacjach

zpublicznymisłużbamizatrudnienia,silnegoosadze-

niaorganizacjiwroliodbiorcówpomocypublicznej

lubewentualnieusługodawców.

gająswojemiejscewtymsystemie,ajakswojemoż-

liwościdziałania?Jakieograniczeniawłasnejdziałal-

nościidentyfikują?Tewłaśniepytaniastanowiłypunkt

wyjściadlabadańprezentowanychwtymraporcie.

Zakres badania

Poniższeanalizyopierająsięnadanychztrzechuzu-

pełniającychsięwzajemnieprzedsięwzięćbadawczych.

Pierwszeznichpolegałonaanaliziewszelkichdostęp-

nych zbiorów danych, pozwalających skonstruować

możliwiekompletnąlistęorganizacjipozarządowych

trudniącychsięusługamirynkupracywPolsce(włącz-

niezorganizacjamiwspierającymisamozatrudnienie

irozwójprzedsiębiorczości).Zadanietowykonanood-

wołującsiędorozmaitychzbiorówdanych,wymienio-

nychszczegółowowczęściraportupoświęconejmeto-

dologiibadań.

Wnastępnymkrokupodjętopróbędotarciadomak-

symalnie dużej liczby organizacji zidentyfikowanych

dzięki tym wstępnym poszukiwaniom, i upewnienia

się,czyfaktyczniefunkcjonująiprowadządziałalność

związanązrynkiempracy,atakżezebraniepodsta-

wowychinformacjinatemattejdziałalności(metodą

krótkich, kilkuminutowych wywiadów telefonicznych).

Toprzedewszystkimnapodstawietychdanychdokona-

nopróbyokreśleniamapyorganizacjipozarządowych

świadczącychusługizatrudnienia,opisanejwpierw-

szymrozdzialeniniejszegoraportu.Wartozaznaczyć,

żezprzedstawicielamitychinicjatywkontaktowanosię

telefonicznie,zadającimpytanie,czyprowadządzia-

łaniazwiązanezpomocąosobombezrobotnymlub

zatrudnieniemalboinnąaktywnośćwdziedzinierynku

pracy.Takiepostępowaniemiałosłużyćwyodrębnieniu

zbioruinicjatywpozarządowych,którenietylkooka-

zjonalniepodejmujątegotypudziałalność,aletakże

utożsamiająsięznią–przynajmniejdotegostopnia,

byichprzedstawicieletwierdziliwrozmowietelefonicz-

nej,żezajmująsięrynkiempracy.Jednakubocznym

efektemtakiejstrategiibyłorównieżwyeliminowanie

zbadaniainicjatyw,któreniedziałająwystarczająco

regularnie,abymożnabyłosięznimiskontaktować

wczasieprzewidzianymramamiprojektu.Innymisłowy,

kontaktującsięzorganizacjamitelefoniczniezmniej-

szanoprawdopodobieństwodotarciadonajmniejszych

znich,niedziałającychwsposóbciągły,pozbawionych

własnejsiedziby,itp.Tymsamymwcentrumprojektu

umieszczonoorganizacje,któreaktywnieangażująsię

wświadczenieusługrynkupracy,wjakikolwiekspo-

sóbutożsamiająsięztądziedzinąidziałająnatyle

regularnie,żekontaktzniminienastręczawiększych

problemów.Oilezpunktuwidzeniakonstruowania

Możnamiećnadzieję,żezmianysłużącewłączaniuor-

ganizacjipozarządowychwsystemusługrynkupracy

będąkontynuowane,tymbardziej,żeeksperciopisują-

cytensystemdostrzegajątakąpotrzebę 3 .Jeślijednak

podobnepróbymająbyćpodejmowane,towartozapy-

tać,czypolskisektorpozarządowyjestnatowyzwanie

gotowy?Czyprzekładaniedoświadczeńiimportowa-

nierozwiązaństosowanychwkrajachustabilizowanej

demokracjinapolskigruntmaszansepowodzenia?

Czypolskieorganizacjesąwstanieistotniewesprzeć

realizacjępolitykirynkupracyiczysątymzaintereso-

wane,jeślipominąćmotywacjezwiązanezchronicz-

nymniedoboremśrodkówfinansowych?Jeślizamier-

nik takiego zainteresowania uznać odzew sektora

pozarządowegonapojawieniesięwPolsceIWEQUAL,

totrudnotwierdzić,żejestinaczej.77%podmiotów

składającychwnioskiodofinansowanieztegopro-

gramustanowiływPolsceorganizacjepozarządowe 4 .

Danetemogąbyćodczytywanetyleżjakomiaraza-

angażowania,cokoniunkturalizmu.Jeślitak,tymbar-

dziejadekwatnestajesiępytanie,dojakiegostopnia

jestmożliwyrzeczywistyudziałIIIsektorawewspieraniu

polskiejpolitykirynkupracy?Jakorganizacjepostrze-

Por.,np.UNDP, W trosce o pracę ,Warszawa2005:UNDP,cz. Wnioski i reko-

mendacje orazrozdz.IXB.

DanezestronyinternetowejFunduszuWspółpracy:http://www.bkkk-cofund.

org.pl/index.php?act=612

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: